استقبال سرد از وليعهد سعودي در تونس
«سرزمين انقلاب» به «ابومنشار» خوش‌آمد نگفت
شهاب شهسواري
فعالان حقوق بشر تونس در آستانه ورود وليعهد بدنام سعودي به پايتخت اين كشور، با تجمع در مركز تونس به استقبال اين سفر رفتند. معترضان با دردست داشتن پوسترهايي از بن‌سلمان با يك اره‌برقي كه اشاره به قتل فجيع جمال خاشقجي، روزنامه‌نگار منتقد او درون كنسولگري عربستان در استانبول دارد، او را «ابومنشار (پدر اره)» ناميدند و اعلام كردند كه تونس به عنوان «سرزمين انقلاب» عربي، به اين رهبر جنايتكار خوشامد نمي‌گويد.
وليعهد عربستان‌سعودي، محمد بن‌سلمان، عصر سه‌شنبه در حالي وارد تونس شد كه سفر او با مخالفت‌هاي گسترده و تظاهرات اعتراضي مواجه شده است. اولين سفر محمد بن‌سلمان، بعد از جنجال‌هاي وسيع در مورد نقش او در فرماندهي عمليات ترور يك روزنامه‌نگار منتقد در خاك تركيه، در تونس با اولين چالش‌هاي مهم روبه‌رو مي‌شود، سفري كه قرار است بعد از تونس در الجزاير و موريتاني هم ادامه پيدا كند و نهايتا به بوينوس‌آيرس و اجلاس گروه 20 ختم شود، جايي كه نهادهاي بين‌المللي حقوق بشري در حال تنظيم شكايت‌هايي از او به دليل نقشش در جنايات جنگي و نقض فاحش حقوق بشر هستند.
صداي سركوب شده ملت‌هاي عرب
بن‌سلمان كه در طول دو ماه گذشته با پوشش گسترده رسانه‌اي قتل فجيع و دردناك يك روزنامه‌نگار منتقد سعودي درون ساختمان سركنسولگري اين كشور در استانبول به شدت در جهان بي‌آبرو شده است، تور خود را در كشورهاي عربي با سه انتخاب كم‌ريسك و براي بازديد از پايتخت‌هاي دولتمردان دوستش در ابوظبي، منامه و قاهره آغاز كرد. ديدار با رهبران امارات متحده، بحرين و مصر با كمترين حاشيه‌اي برگزار شد تا محمد بن‌سلمان نسبت به مسير خود به سمت اجلاس گروه 20 و ديدار با رهبران كشورهاي مهم جهان خوش‌بين باشد، اما چهارمين پايتخت مسير او، نشان داد كه محمد بن‌سلمان هر اندازه از نزديكي خودكامگان صميمي‌اش دورتر شود، بايد با مخالفت‌ها، اعتراض‌ها و انتقادهاي جدي‌تري مواجه شود. آمنه ميزوني، فعال شناخته شده حقوق بشر در تونس با اشاره به تمايل ملت‌هاي عربي در اعتراض به سفرهاي محمد بن‌سلمان به اين كشورها به شبكه خبري الجزيره گفته است: «همگان با تطهير سركوبگري و خودكامگي مخالفند. شوربختانه برادران و خواهران عرب ما در ديگر كشورها امكان اين را ندارند كه چنين اعتراضاتي را ترتيب بدهند، اما وقتي در تونس اين امكان و آزادي وجود دارد كه مخالفت خود را با اين سفر نشان بدهيم، چرا اين كار را نكنيم؟ ما صداي همه ملت‌هاي سركوب شده عرب هستيم كه از حقوق لازم براي رساندن صداي مخالفت خود با سياست‌هاي حكام سعودي برخوردار نيستند.» سامر الاطرش، روزنامه‌نگار تونسي در حساب كاربري توييتر خود مي‌نويسد: «به نظر مي‌رسد تونس تنها دولت عربي باشد كه حاضر به ميزباني از محمد بن‌سلمان مي‌شود و همزمان از سركوب تظاهرات عليه او خودداري مي‌كند.» جمال خاشقجي، از جمله تحسين‌كنندگان حكومت بعد از ديكتاتوري در تونس بود. به گزارش واشنگتن‌پست، خاشقجي در آخرين يادداشتش براي اين روزنامه پيش از ترور در استانبول، نوشته بود كه تونس يكي از معدود كشورهاي عربي است كه همچنان ردپايي از آزادي بيان در آن باقي مانده است. با اين حال وضعيت بد اقتصادي طي سال‌هاي اخير، باعث نارضايتي‌هاي گسترده در تونس شده است، جايي كه نظرسنجي‌هاي جديد نشان مي‌دهد حتي برخي تمايلات به بازگشت دوران ديكتاتوري گذشته در ميان شهروندان اين كشور گسترش پيدا كرده است. به گزارش واشنگتن پست، دولت تونس هر چند قتل جمال خاشقجي را محكوم كرده است، اما تاكيد كرده است كه از رهبران همه كشورهاي عربي براي گسترش روابط دوجانبه استقبال مي‌كند.
اعتراضات در پايتخت تونس
شهروندان تونسي از بعدازظهر دوشنبه تجمع‌هاي اعتراضي عليه سفر وليعهد عربستان به اين كشور را آغاز كرده‌اند. تونس كه سال 2011 با اعتراض‌هاي گسترده خياباني به الگوي انقلاب‌هاي موسوم به بهار عربي مشهور شد و توانست با سرنگون كردن ديكتاتور وقت اين كشور، زين‌العابدين بن‌علي، دومينويي از خيزش‌هاي مردمي عليه حكومت‌هاي خودكامه در كشورهاي عربي را آغاز كند، نهايتا به تنها كشوري هم تبديل شد كه توانست بدون خشونت گسترده در دوران پس از ديكتاتوري به يك حكومت نسبتا پايدار دموكراتيك دست پيدا كند. اما خودكامه پيشين تونس، امروز در عربستان‌سعودي و تحت حمايت پادشاهي اين كشور زندگي مي‌كند و درخواست‌هاي دستگاه قضايي تونس براي استرداد و محاكمه او در تونس از سوي حكام سعودي بايگاني شده است. اما استرداد ديكتاتور پيشين تنها اعتراض مردم تونس به سفر وليعهد سعودي به اين كشور نيست. جنايات جنگي در يمن، سركوب گسترده فعالان حقوق بشر و قتل و آزار منتقدان، نه تنها باعث محكوميت جهاني رفتار پادشاهي سعودي شده است، بلكه در كشورهاي عربي مخالفت‌هاي گسترده‌اي را با سياست‌هاي پادشاهي سعودي دامن زده است. حمزه نصري، يكي از تظاهركنندگان كه نمايشي انتقادآميز از نقش محمد بن‌سلمان در جنايات سعودي در ميان تجمع‌كنندگان اجرا كردند، به الجزيره مي‌گويد: «ما براي اين تجمع كرده‌ايم تا به همگان بگوييم، مردم تونس كه انقلاب خود را به جهان عرب صادر كرده‌اند و براي عدالت، كرامت و حقوق بشر مبارزه مي‌كنند، آمادگي پذيرايي از جنايتكاري همچون بن‌سلمان را ندارند.» همچنين منتقدان دولت تونس، رييس‌جمهور اين كشور را به باج گرفتن براي پنهانكاري جنايات سعودي متهم مي‌كنند. برخي از تظاهركنندگان تونسي با حمل پوسترهايي كاريكاتورهايي از رييس‌جمهور اين كشور، باجي قائد السبسي، در دست داشتند كه جيب او را پر از پول و در حال پاك كردن خون از دستان محمد بن‌سلمان نمايش مي‌داد. روز دوشنبه سنديكاي روزنامه‌نگاران تونس با انتشار نامه‌اي سرگشاده به رييس‌جمهور اين كشور، باجي قائد السبسي، از ميزباني وليعهد سعودي انتقاد كرد و وليعهد عربستان را «خطري براي امنيت و صلح در منطقه و جهان و يك تهديد واقعي براي آزادي بيان» توصيف كرد. مقام‌هاي سنديكاي روزنامه‌نگاران تونس همزمان يك پوستر بزرگ با تصويري از بن‌سلمان درحالي كه يك اره برقي در دست دارد روي ساختمان اتحاديه نصب كرده‌اند كه روي آن نوشته شده است: «تونس، سرزمين انقلاب، به محمد بن‌سلمان خوش‌آمد نمي‌گويد.» همزمان گروهي
50 نفره از وكلاي تونسي هم درخواستي نمادين به دادگاه‌هاي تونس تقديم كرده‌اند كه رسما از وليعهد عربستان‌سعودي به اتهام «جنايت عليه بشريت» شكايت مي‌كند.
درخواست بازداشت بن‌سلمان در آرژانتين
هر چند برخي رهبران جهان از جمله دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا و رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه از برنامه ديدار با محمد بن‌سلمان، وليعهد و حاكم بالفعل عربستان در حاشيه اجلاس روز جمعه سران گروه 20 در بوينوس‌آيرس آرژانتين خبر داده‌اند، اما اين سفر زير سايه شكايتي قرار گرفته است كه ديدبان حقوق بشر براي محاكمه محمد بن‌سلمان به اتهام جنايت عليه بشريت به دادگاه‌هاي بوينوس‌آيرس تقديم كرده است. به گزارش گاردين يك منبع آگاه در دفتر رياست‌جمهوري آرژانتين گفته است كه در مورد اين شكايت اظهارنظري نمي‌كند و هنوز تغييري در برنامه سفر وليعهد عربستان‌سعودي به آرژانتين ايجاد نشده است. براساس گزارش رسانه‌هاي آرژانتين، شكايت از محمد بن‌سلمان اكنون براي بررسي دراختيار «راميرو گونزالز» دادستان فدرال آرژانتين قرار دارد. روزنامه كلارين در آرژانتين گزارش داده است كه منابع قضايي احتمال صدور دستور بازداشت محمد بن‌سلمان و تاييد صلاحيت بين‌المللي دادگاه‌هاي داخلي آرژانتين در اين پرونده را «ناچيز» توصيف كرده‌اند.