رسم‌خوشايند تبادل فرهنگي
امير مهنا
رويكرد خودجوش تازه برخي از ناشران در ديگر كشورها پيرامون توجه به ادبيات معاصر ايران، نشان‌دهنده اين واقعيت مهم است كه شعر و داستان ما از اين پس قرار نيست در پستوي گمنامي باقي بماند. با نگاهي گذرا به وضعيت ترجمه آثار ايراني در سال‌هاي اخير به بسياري از زبان‌هاي زنده دنيا درمي‌يابيم كه ايجاد روزنه‌هايي براي جهاني شدن نه به كوشش‌هايي از جنس باندبازي‌هاي مرسوم نياز دارد و نه به گزينش‌هاي سفارشي خارج از قاعده و اصول بلكه به جوششي اصيل از جنس ادبيات نياز دارد كه شالوده بناي هر حركت ديگر براي حضور ما در جهان ادبي است. رونق پيدا كردن سفرهاي فرهنگي خارجي از يك طرف و آشنايي نويسندگان و شاعران ما با نويسندگان ديگر كشورها و تبادلات فرهنگي دو سويه حالا ديگر به رسمي خوشايند تبديل شده و تعداد اهالي قلمي كه در جهان ادبي جايي براي خود دست و پا كرده‌اند به ميزان قابل توجهي افزايش پيدا كرده و هم‌اكنون شاعران و نويسندگاني داريم كه آثارشان به چندين زبان دنيا ترجمه شده و مورد توجه قرار گرفته است. نكته قابل توجهي كه بايد در رابطه با ترجمه آثار ادبي ما اشاره كرد اين است كه گزينش و ترجمه آثار بيشتر شامل نويسندگان و شاعراني شده كه در خلوت خود دست به خلق اثر زده‌اند. يعني اينكه بر‌خلاف گذشته‌اي نه چندان دور، سايه هيچ واسطه‌اي براي سفارش ترجمه اين يا آن اثر بر اين حركت فرهنگي سنگيني نمي‌كند بلكه آنچه كه حرف اول را مي‌زند، قدرت و وضعيت اثر ترجمه شده است. نكته خوشحال‌كننده ديگر اين است كه هم‌اكنون با نسلي از نويسندگان و شاعران مستقل مواجه هستيم كه با تكيه بر توانايي‌هاي خود راه و رسم نوشتن و سرودن را فراگرفته و در خلال اين نوشتن‌ها و سرودن‌ها، هيچ هدفي به جز اعتلاي ادبيات كشور و رساندن صداي ما به اقصا نقاط جهان ندارند. اين نسل در قالب قلم به دنبال راهي جهت ايجاد ارتباط فرهنگي با ديگر زبان‌هاست و توجه ديگر زبان‌ها به اين خواست فرهنگي نيز تاكنون توجهي از سر حسن‌نيت و علاقه متقابل بوده است.