مونيخ؛ پادزهر ورشو
عبدالرضا فرجي‌راد
برگزاري نشست سالانه امنيتي مونيخ، بلافاصله بعد از تلاش دولت امريكا براي ائتلاف‌سازي عليه جمهوري اسلامي ايران در كنفرانس ورشو، يك فرصت حساس براي دستگاه سياست خارجي كشور است تا بتواند با رايزني و لابي فعال با جمع گسترده ديپلمات‌ها و مقام‌هاي كنوني و پيشين جهاني حاضر در نشست امنيتي مونيخ، پادزهر سم‌پاشي‌هاي ايالات متحده امريكا و هم‌پيمانانش در نشست ورشو را آماده كند. هر چند موفقيت در خنثي كردن تلاش‌هاي امريكا و هم‌پيمانان ضدايراني‌اش، وابسته به ميزان فعاليت و زيركي دستگاه سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران خواهد بود.
امريكايي‌ها نشست ورشو را مبنايي براي يك تحول جديد در ارتباط با ايران قرار دادند. از يك جهت وقتي ظاهر قضيه را نگاه مي‌كنيم، به دستاوردي كه در نشست ورشو مي‌خواستند نرسيدند. هر چند به شكل قطعي نمي‌توان گفت در اين نشست شكست خورده‌اند. دستاوردي كه انتظار داشتند اين بود كه مقام‌هاي ارشد كشورهاي جهان به ويژه متحدان‌شان در اروپا را به اين نشست جذب كنند. بعضي از كشورها به اين دليل كه بر اثر فشار آمده بودند يا از عدم حضور در نشست نگراني‌هايي داشتند، مشخصا حاضر نبودند كه پاي بيانيه‌اي واضح عليه ايران را امضا كنند. اما در هر صورت امريكايي‌ها از فرصت نشست ورشو استفاده كردند و حرف‌هاي خودشان را با صداي بلند بيان كردند. دولت‌هاي عربي رقيب ايران حرف‌هايي را در جلسات غيرعلني زدند كه نهايتا فيلم‌هاي آن هم در رسانه‌ها درز كرد. اگر بخواهيم به شكل واقع‌گرايانه به نشست ورشو نگاه كنيم، واقعيت اين است كه هنوز مشخص نيست لابي‌هاي پشت پرده، گفت‌وگوهاي غيرعلني و رايزني‌ها چه نتيجه‌اي در بر خواهد داشت. بايد چند هفته‌اي منتظر ماند تا ديد آيا امريكا و متحدانش موفق شده‌اند سياست برخي از كشورهاي حاضر در نشست ورشو را با اقناع، وعده و وعيد يا تهديد و ارعاب، تغيير دهند يا نه؟ اگر چنين موفقيتي در نشست ورشو نصيب امريكا شده باشد، نتايج آن را طي هفته‌هاي آينده مي‌توان در موضع‌گيري‌هاي اعلاني كشورهايي كه نمايندگاني به ورشو اعزام كرده بودند، مشاهده كرد. اما بلافاصله بعد از نشست ورشو، برگزاري نشست سالانه امنيتي مونيخ در جغرافيايي نزديك با حضور تعدادي بسيار بيشتر از نمايندگان كشورهاي جهان و سياستگذاران موثر امنيتي در سطح بسيار بالاتر از نشست ورشو فرصتي را در اختيار ايران قرار داده است كه آثار كنفرانس ضدايراني ورشو را مهار كند. برخلاف كنفرانس ورشو كه نماينده‌اي از ايران اجازه حضور در آن را پيدا نكرده بود، در نشست مونيخ ايران در سطح وزير خارجه حضور دارد. تبليغاتي كه امريكايي‌ها در رابطه با نشست ورشو و نتايج آن به ويژه در رابطه با ايران به راه انداخته بودند، تحت تاثير قرار مي‌گيرد و كمرنگ‌تر مي‌شود. امريكايي‌ها در سخنراني‌ها و اظهارنظرهاي خود به شدت تلاش كرده‌اند تا نشست مونيخ را به نشست ورشو ارتباط بدهند، معاون رييس‌جمهور امريكا در سخنراني خود در مونيخ با ارجاع به سخنراني‌اش در ورشو تلاش كرد كنفرانس امنيتي مونيخ را در موضوع ايران، استمرار ورشو جلوه دهد. امريكايي‌ها تمايل دارند كه بتوانند با تندتر كردن ادبيات ضدايراني و اشاعه اين رفتار در كنفرانس‌هاي بين‌المللي، خودشان را از انزوايي كه بر اثر خروج از برجام مواجه شده‌اند، خارج كنند. در اجلاس امنيتي مونيخ، تنوع بسيار بيشتري از مواضع وجود دارد. برخلاف ورشو كه نشستي ميان موتلفان ضدايراني بود، در مونيخ قدرت‌هاي عمده جهاني از جمله روسيه، كشورهاي مهم اروپايي، چين، هند، تركيه و بسياري ديگر از قدرت‌هاي اثرگذار منطقه‌اي و جهاني حضور دارند. اين تنوع ديدگاه‌ها فرصتي در اختيار هر دو طرف معادله پرونده ايران، يعني هم ايران و هم امريكا قرار مي‌دهد تا با رايزني، لابي‌گري و اقناع تلاش كنند تا قدرت‌ها، مقام‌ها و كشورهاي مردد يا مخالف را به سمت خود جذب كنند. فرصت اجلاس مونيخ در اختيار ايران و دستگاه سياست خارجي ايران است تا بتواند با استفاده از حضور مقام‌هاي ارشد امنيتي جهان، لابي‌هاي گسترده‌اي براي خنثي كردن تلاش‌هاي امريكا عليه ايران انجام دهد. نشست امنيتي مونيخ، هر چند به دليل موضوع امنيت خاورميانه، همواره به ايران به عنوان يكي از مهم‌ترين قدرت‌هاي اثرگذار در منطقه پرداخته است، اما امسال از هر زمان ديگري براي ايران حساس‌تر است و دستگاه سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران مي‌تواند از فرصت اجلاس مونيخ براي خنثي‌سازي تلاش‌هاي امريكا در جهت اشاعه ايران‌ستيزي و فشار عليه ايران، استفاده كند.