«دايرهالمعارف قرآن» به سر ويراستاري جين دمن مك اوليف به تازگي به سر ويراستاري حسين خندق آبادي، مسعود صادقي، امير مازيار و مهرداد عباسي و نظارت محتوايي مجيد معارف به فارسي ترجمه و توسط انتشارات حكمت منتشر شده است.
سر ويراستار اين مجموعه جين دمن مك اوليف استاد دانشگاه جرج تاون امريكا و ديگر ويراستاران اصلي آن كلود ژيليو استاد دانشگاه اكس آن پروانس فرانسه، ويليام گراهام استاد دانشگاه هاروارد امريكا، و قاضي استاد دانشگاه شيكاگو امريكا و اندرو ريپين استاد دانشگاه ويكتورياي كانادا بوده‌اند.
مجيد معارف ناظر محتوايي دايرهالمعارف قرآن طي توضيحاتي در مورد اين اثر با اشاره به خاورشناسي در ميان غربي‌ها، گفت: از نظر آشنايي با تفكرات خاورشناسان غربي در نقطه مطلوبي قرار نداريم و ترجمه اين دايرهالمعارف مي‌تواند به عنوان گامي جدي در راه آشنايي ايرانيان با اين متفكران محسوب شود. از نظر معارف اين دايرهالمعارف اثري علمي است و تا جايي كه ممكن بوده به دور از جانبداري و با مراجعه به منابع اسلامي و غربي نگاشته شده است.
به اعتقاد اين استاد دانشگاه اين اثر در مقايسه با دانشنامه اسلام نوشته اوليور لمن كه صرفا جنبه گزارشي دارد، اين دايرهالمعارف يك اثر صد در‌صد تحليلي و فكورانه محسوب مي‌شود.
دايرهالمعارف قرآن امكان شناخت تطبيقي با كتاب مقدس درباره اشخاص و مفاهيم بنيادين ديني را فراهم مي‌كند و در برخي موارد ديدگاه‌هاي شيعه و سني را هم به صورت تطبيقي ارايه مي‌كند. اين كتاب خواننده را با فرهنگ مسلمانان نيز آشنا مي‌كند و يك فرهنگ نامه نيز محسوب مي‌شود.از جمله مهم‌ترين ويژگي‌هاي اين دايرهالمعارف اين است كه هم نشان از تاثير قرآن در فرهنگ بشري دارد و هم مي‌تواند به رشد، تكميل و تحليل مطالعات قرآني كمك كند؛ ضمن اينكه مي‌توانيم از اين طريق ديدگاه‌هاي غير‌مسلمانان درباره اسلام را بشناسيم.
حسين خندق‌آبادي يكي از سر ويراستاران ترجمه دايرهالمعارف قرآن نيز طي توضيحاتي درباره انگيزه ترجمه اين اثر گفته بود: انگيزه ما از ترجمه اين كتاب اين بود كه اين دايرهالمعارف را كه جامع‌ترين منبع موجود در اين زمينه است در اختيار محققان ايراني قرار دهيم تا بعدها در تاليفات پژوهشگران كشورمان شاهد آثار بهتري باشيم. محققان در بررسي مفاهيم ديني كه به آن اعتقاد دارند، منابع درون ديني را موثق مي‌دانند اما كساني كه از خارج از دين به بررسي اين مفاهيم مي‌پردازند اين جايگاه را براي منابع ديني قائل نيستند. اين تفاوت يكي از ويژگي‌هاي مهم دايرهالمعارف قرآن محسوب مي‌شود.
مسعود صادقي يكي ديگر از سر ويراستاران اين اثر هم طي اظهاراتي گفته بود: در نگارش اين اثر از شيوه‌هاي جديد پژوهشي استفاده شده و فاصله گرفتن از نگاه سنتي در شيوه فهرست نگاري و مدخل نويسي اين اثر ديده مي‌شود. در اين اثر در بررسي اطلاعاتي كه در قرآن كريم درباره اشخاص و مكان‌هاي تاريخي وجود دارد از علم زبان‌شناسي و باستان‌شناسي نيز بهره برده شده است تا ميزان همخواني و تفاوت‌هاي اطلاعات موجود در قرآن با اين علوم بررسي شود.
وي درباره ميزان موثق بودن پژوهش غربي‌ها در مورد اسلام با توجه به عدم اعتقاد آنها به وحياني بودن قرآن، افزوده بود: آشنايي ايرانيان با انديشه‌هاي خاورشناسان از ترجمه كتب اين پژوهشگران توسط اعراب صورت گرفته و اين انديشه كه پژوهش غربي‌ها قابل اعتماد نيست هم از آن دوران باقي مانده است. آنچه اين آثار را از جانبداري دور مي‌كند روش‌هاي جديد پژوهش و نگاه شكاكانه و همدلانه مدرن غربي است.
از جمله ويژگي‌هاي نگارش اين دايرهالمعارف اين است كه با استفاده از روش تاريخي انتقادي مدرن، زبان‌شناسي، باستان‌شناسي و جامعه‌شناسي تلاش شده است بي‌طرفي رعايت شود و در هيچ بخشي از آن وحياني بودن قرآن نيز انكار نشده است.اين مجموعه اثري مرجع با رويكردي آكادميك و مطابق با معيارهاي بين‌المللي در حوزه مطالعات قرآني است و چكيده‌اي از دستاوردهاي حدود يك‌صدوپنجاه سال قرآن‌پژوهي غربيان را در دسترس علاقه‌مندان و پژوهشگران رشته‌هاي علوم انساني و اجتماعي قرار مي‌دهد. اين اثر در نخستين سال‌هاي قرن حاضر زير نظر گروهي از سرشناس‌ترين استادان مطالعات اسلامي و به قلم محققاني از مليت‌ها و فرهنگ‌هاي گوناگون در انتشارات بريل هلند به زبان انگليسي منتشر شد.
هفتصد مدخل كوتاه و بلند اين اثر به مفاهيم، شخصيت‌ها، رويدادها و باورهاي ذكر شده در قرآن يا مرتبط با قرآن و نيز به موضوعات و مسائل بحث‌انگيز در حوزه مطالعات قرآني اختصاص دارند.
دايره المعارف قرآن در پنج جلد از سال 2001 تا 2006 ميلادي در انتشارات بريل در ليدن هلند چاپ و منتشر شد. از اين مجموعه پنج جلدي تاكنون 4 جلد آن توسط انتشارات حكمت منتشر شده است. جلد پنجم آن نيز در حال ترجمه است كه در زمان انتشار اطلاع‌رساني خواهد شد.