در گفت‌وگو با فعالان سياسي مطرح شد
رمزگشايي از سخنان روحاني درباره مذاكره با امريكا و دولت فراجناحي
گفتيم حسن روحاني، رييس‌جمهوري در بخشي از سفر دوروزه خود و جمعي از اعضاي هيات دولت به استان گيلان، به بيان نكاتي مهم درباره مذاكره با ايالات‌متحده، مشكلات ناشي از تحريم‌هاي يكجانبه امريكا، اقدامات و تلاش دولت در يكي، دو سال گذشته براي به حداقل رساندن فشار تحريم‌ها بر مردم و برخي ديگر از مسائل مهم حوزه ديپلماسي و سياست خارجي پرداخت. روحاني اما همزمان از جايگاه دولتش در ميان دو جناح سياسي حاكم در كشور نيز سخن گفت و در اظهاراتي كه به نظر مي‌رسد به نحوي گلايه از برخي انتقادهاي درون‌گفتماني اصلاح‌طلبان يا همان جناح حامي دولت باشد، به محاسن و معايب دولت فراجناحي پرداخت. رييس‌جمهوري اما در حالي اين مسائل را مطرح و تاكيد كرد كه دولت تدبير و اميد، فراجناحي بوده و متعلق به جرياني مشخص نيست كه بلافاصله بر اهميت تحزب در توسعه سياسي نيز انگشت گذاشت و فعاليت حداكثر 2 يا 3 حزب قدرتمند و فراگير را لازمه توسعه سياسي و غيرسياسي در كشور دانست. هر چند به‌زعم برخي ناظران و فعالان سياسي، اين بخش از سخنان رييس‌جمهور به‌نحوي در تضاد با آنچه او دولت فراجناحي خوانده، قرار داشت. جلال ميرزايي، نماينده اصلاح‌طلب ايلام و رييس كميته سياسي فراكسيون اميد مجلس از جمله اين چهره‌ها بود. اين نماينده مجلس در اين رابطه به «اعتماد» گفته است: «آقاي روحاني از طرفي مي‌گويد دولتش فراجناحي است و از ديگر سو تاكيد دارد كه بايد به سمتي حركت كنيم كه 2 يا 3 حزب فعال و قدرتمند داشته باشيم.» به گفته ميرزايي، «تاكيد روحاني بر اينكه دولتش فراجناحي است، حركت
در راستاي دوري از تحزب است.» رييس كميته سياسي فراكسيون اميد معتقد است: «وقتي شما با حمايت احزابي خاص به پيروزي برسيد و بعد بگوييد كه دولتم فراجناحي است يا بگوييد حزب خوب است اما من فراجناحي هستم، عملا خلاف نظر و گفته‌تان عمل كرده‌ايد، چراكه اين رويكردها آفت توسعه سياسي است.»
اما اين تنها ميرزايي نيست كه چنين ديدگاهي دارد. علي تاجرنيا، نماينده مجلس ششم و فعال سياسي اصلاح‌طلب كه در زمره حاميان روحاني به حساب مي‌آيد نيز نگاهي نسبتا مشابه ميرزايي دارد. تاجرنيا به «اعتماد» گفته است: «فكر مي‌كنم به هر حال مشكل دولت آقاي روحاني، از حيث نحوه تشكيل و حمايت از دولت، شبيه به دولت احمدي‌نژاد است. دولت روحاني نيز همچون دولت احمدي‌نژاد مجموعه‌اي است كه برحسب ظاهر از هيچ طيف و جريان مشخصي منشعب نشده اما از حمايت‌شان برخوردار است و در ضمن تعهدي هم به مطالبات‌شان ندارد.» اين فعال سياسي اصلاح‌طلب همچنين معتقد است: «دولت فراجناحي مزيت نيست. اتفاقا فكر مي‌كنم ما نيازمند دولتي منسجم با تفكر مشخص هستيم كه مشكلات كشور را حل كند و مسووليت حل آن را نيز برعهده بگيرد.» او گفته است: «تجربه دولت‌ها به‌خصوص دولت اصلاحات نشان داد دولتي كه رويكردي مشخص دارد، مي‌تواند موفق باشد. نمي‌توانيم از طرفي شعار تحزب بدهيم و از ديگر سو از محاسن فراجناحي بودن سخن بگوييم. نمي‌توانيم از ظرفيت‌هاي يك جريان سياسي بهره ببريم و همزمان به‌خاطر اينكه عضوي از يك جريان سياسي مشخص نيستيم، به خود بباليم و افتخار كنيم.» نماينده اسبق مجلس مي‌گويد: «همه‌جاي دنيا اين‌چنين است. اگر دولت از يك جريان سياسي مشخص انتخاب شود، آزادي عمل كافي را خواهد داشت تا بتواند كار خود را پيش ببرد، بنابراين لزوما شخص رييس‌جمهور را در اين اوضاع مقصر نمي‌دانم و معتقدم متاسفانه شرايط كار سياسي در كشور به‌نحوي است كه فضا به سمت چنين شرايطي پيش مي‌رود.»
در اين ميان اما تاجرنيا علاوه بر آن شباهت ويژه ميان دولت روحاني و احمدي‌نژاد، از شباهتي جالب ميان دولت روحاني و مرحوم هاشمي‌رفسنجاني نيز سخن گفته است. اين فعال سياسي در اين رابطه مي‌گويد: «همان‌طور كه آيت‌الله هاشمي بار فشارهاي سياسي را تحمل مي‌كرد تا دولتش بتواند كار را پيش ببرد، روحاني نيز سعي در چنين كاري دارد.» او در عين حال گفته است: «فكر مي‌كنم دولت نبايد به اين بهانه كه فراجناحي است، از رفتن سراغ افراد كارآمد پرهيز كند. دولت و رييس‌جمهور نبايد بترسند و از تمامي ظرفيت‌ها استفاده كنند. هر چند فضاي سياسي كشور به نحوي است كه همه اين ظرفيت‌ها امكان بروز و ظهور ندارند.»
تاجرنيا كه با ورود به مجلس ششم در 30 سالگي، جوان‌ترين نماينده آن دوره بود و با وجود اين به عضويت در كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي درآمده بود، به بخشي از سخنان رييس‌جمهور درباره مذاكره با امريكا نيز واكنش نشان داد و در اين رابطه به خبرنگار ما گفت: «به نظر مي‌رسد امروزه در دنيا، گفت‌وگو و تعامل امري ضروري و اجتناب‌ناپذير است و حتي كشورهايي كه ظاهرا با هم منافع متضاد دارند هم گفت‌وگوهاي خود را ادامه مي‌دهند. مذاكراتي كه شايد اوج آن، ديدارهاي اخير رهبران كره‌شمالي و ايالات‌متحده باشد. همچنين برخي كشورهاي متحد و نزديك به ما، همچون روسيه و چين نيز آنجا كه بحث منافع ملي و مصالح كشورشان مطرح باشد، هميشه آماده مذاكره و تعامل بوده و هستند.» او معتقد است: «اينكه مذاكره با امريكا را به تابويي تبديل كنيم كه كسي نتواند درباره آن اظهارنظر كند، به نفع‌مان نيست. اينكه امريكا كشوري است كه منافع خود را در تعارض با منافع ما مي‌بيند و اينكه همواره به‌دنبال سلطه بوده و هست، بحثي آشكار و كتمان‌ناپذير است اما اينكه ما حاضر به گفت‌وگو نيستيم و بعضا كشورها، در غياب‌مان وارد تعامل با آنها مي‌شوند، لزوما به نفع‌مان نيست.» تاجرنيا كه با استفاده از تعبير «شيخ ديپلمات» براي روحاني، رييس‌جمهوري اسلامي ايران را يك روحاني اهل ديپلماسي و مذاكره و تعامل با جهان توصيف مي‌كند، گفته است: «آقاي روحاني بايد بيشتر تلاش كند كه مجموعه‌ها و بخش‌هاي ديگر حاكميت كه در روابط بين‌المللي كشورمان موثر هستند نيز وارد مذاكره شوند. رييس‌جمهور بايد آنها را متقاعد كند و فضا را طوري مديريت كند تا اين پيام ازسوي ايران به جامعه جهاني مخابره شود كه ما هراسي از مذاكره نداريم.» نماينده اصلاح‌طلب مجلس ششم همچنين مي‌گويد: «بايد به سمتي برويم كه اين تابوها درخصوص مذاكره با امريكا شكسته شود. بايد بدانيم كه مي‌توان با اقتدار نيز وارد مذاكره شد. لااقل تا آنجا كه حفظ اقتدارمان ممكن است مذاكره كنيم و اگر ديديم نمي‌شود، كنار برويم.» تاجرنيا كه به‌شدت نسبت به سوءاستفاده برخي كشورهاي ثالث از فضاي شكرآب ميان ايران و امريكا عليه ملت ايران نگران است، در جمع‌بندي سخنانش در اين رابطه گفته است: «به نظر مي‌رسد آقاي رييس‌جمهور مي‌خواهد بگويد كه به تنهايي تصميم‌گير نيست. گويا روحاني در تلاش است تا با جلب حمايت از ساير نهادهاي موثر در روابط خارجي كشور، بتواند مشكلات را به حداقل برساند.»