گروه اقتصادي
شاخص كل بورس اوراق بهادار تهران در پايان معاملات ديروز بعد از ركوردشكني‌هاي روزهاي قبل با ريزش بي‌سابقه‌اي مواجه شد و با كاهش 7 هزار و 915 واحد به رقم 294 هزار و 166 واحد رسيد. عمده نمادهاي مهم بورسي قرمز پوش و كاهشي بوده و بيشترين اثر كاهشي در شاخص كل را نمادهاي فولاد مباركه، پالايش نفت تهران، پالايش نفت اصفهان، مخابرات ايران، تاپيكو، صنايع پتروشيمي خليج فارس و پالايش نفت بندرعباس داشتند.
علاوه بر ريزش بيش از ۸ هزار واحدي شاخص و نزول تا كانال ۲۹۳ هزار واحدي، فشار فروش در اكثر نمادها محسوس بود. بسياري از سهم‌هايي كه ديروز صف فروش بودند، تا چند روز پيش صف خريد داشتند و اين نشان مي‌دهد بازار بورس تا چه اندازه هيجاني است. گفته مي‌شود كه دليل اين ريزش بي‌سابقه بورس را مي‌توان در مباحثات سياسي منطقه به ويژه بعد از حمله پهپادي به تاسيسات نفتي آرامكوي عربستان دانست كه در ابتدا باعث افزايش قيمت نفت و در ادامه افت شديد قيمت آن در بازار و مناقشات سياسي را در پي‌داشت . طبق برخي نظريه‌ها، ديروز آخرين روز مهلت تسويه معاملات اعتباري كارگزاري‌ها است و دليل ريزش بازار، همين موضوع بوده است. البته فعالان قديمي‌تر بازار احتمالا تجربه چنين اتفاقاتي را در روزهاي پاياني شهريور در ذهن دارند. برخي از فعالان بازار نيز به دلايلي از جمله ورود افراد بدون تخصص در ماه‌هاي اخير به بازار سرمايه و همچنين تغيير قوانين در ماه جاري اشاره كرده و مي‌گويند اين عوامل موجب شده تا شاخص كل دستخوش نوسان شديد قرار بگيرد. گفته مي‌شود سهامداران جديد بسياري در بازار سرمايه‌گذاري كرده‌اند كه عمدتا با نوع نگرش «كوتاه‌مدت »وارد بازار شدند و تجربه ضرر و زيان در بورس را نداشته و در بازارپايه فعالند بدون اينكه اطلاعاتي از ريسك‌هاي آن بدانند و تنها گذر زمان و كسب تجربه است كه اينها را به سرمايه‌گذاراني خبره به‌صورت بلندمدت يا كوتاه‌مدت تبديل مي‌كند.
برخي از فعالان بازار درباره اين افت و خيز سينوسي بازار سرمايه طي روزهاي اخير مي‌گويند كه در روزهاي گذشته مشكل بازار آن بود كه تمام سهم‌ها باهم ريزش را تجربه كرده و همگي باهم روند صعودي را طي مي‌كردند؛ اين حالت شرايط ويژه‌اي را ايجاد مي‌كند، زيرا در شرايط طبيعي بايد برخي سهم‌ها بهتر و برخي ديگر بدتر شوند، اما بازارسرمايه ايران اينگونه نيست. يكي از ايراداتي كه به‌صورت هميشگي در بازار بسيار به چشم مي‌خورد، تعداد اندك سرمايهگذاران حرفه‌اي با مزيت ديد بلندمدت به‌ويژه در سهم‌هاي شركت‌هاي خصوصي است اما عمده سهامداران به دنبال نوسان‌گيري يا برنامه‌ريزي كوتاه‌مدت هستند. بنابراين وجود سرمايهگذاران با ديد كوتاه‌مدت، يكي از علت‌هاي ايجاد موج در بازار سرمايه است كه اين موج، گاه كاهشي و گاه افزايشي مي‌شود.
در چند روز اخير شنيده‌ها و ديده‌ها از بازار سرمايه حاكي از اين است كه مردم در كارگزاري‌هاي بورسي به دنبال دريافت كد بورسي براي سرمايه‌گذاري هستند.به دليل راكد بودن بازارهاي ديگر سرمايه‌پذير از جمله خودرو، مسكن، ارز و غيره و همچنين به دليل وجود فرصت‌هاي بسيار خوب سرمايه‌گذاري در بازار سرمايه از جمله وضعيت بنيادي خوب شركت‌ها و ارزندگي سهم‌هاي شركت‌ها و همچنين بهره بردن بازار سهام از نوسانات ارزي و نوسانات تورمي كه ديده مي‌شده، اقبال سرمايهگذاران و همچنين مردم عادي به اين بازار در چند وقت اخير شدت گرفته است و جريان نقدينگي زيادي به بازار سرازير شده است.
احسان رضاپور كارشناس بازار سرمايه به خبرنگار روزنامه اعتماد مي‌گويد: هدايت جريان نقدينگي ناشي از ورود افراد جديد به بازار سرمايه منجر به رشد پرشتاب شاخص‌ها شده است. تا جايي كه سهام برخي از شركت‌ها در يكسال اخير نزديك به 5 برابر رشد داشته است. افزايش پرشتاب سهام شركت‌ها و چندين برابر شدن سرمايه افراد باعث شده است كه اين بازار در كانون توجه سرمايهگذاران بازارهاي ديگر و همچنين مردم عادي قرار گيرد.
اما ورود افراد جديد با سرمايه جديد به بازار سرمايه تبعات منفي نيز در پي داشته است؛ از جمله پيامد‌هاي منفي نوسانات شديدي است كه در پي رفتار هيجاني از سوي سرمايهگذاران جديد در بازار به وجود آمده است.
براي مثال در هفته جاري شاخص در يك روز 5 هزار واحد مثبت رشد داشته است اما روز بعد به دليل خبر‌هاي سياسي شاخص 3 هزار و 500 واحد افت كرده است و در آخرين روز كاري هفته شاخص كل بورس ريزش 7 هزار و900 واحدي را تجربه كرد كه در چند وقت اخير اين ريزش بي سابقه بوده است.
رضاپور در اين خصوص گفت: ورود افراد جديد به بازار باعث شده است روند نوساني و خريد و فروش‌هاي هيجاني به دور از تخصص‌هاي لازم افزايش پيدا كند. به طوري كه سرمايه‌داران با يك خبر منفي به دليل اينكه در سود‌هاي زيادي هستند سهم‌هاي خود را عرضه و مي‌فروشند و يا اينكه بعد از فروش سهم با حمايت سرمايهگذاران و يا شركت‌هاي حقوقي از يك سهم كه در واقع خبر مثبت است، همان سهم را در قيمت بالاتر خريداري مي‌كنند. اين خريد و فروش‌هاي هيجاني منجر به تشديد فشار فروش يا تشديد فشار خريد مي‌شود و فضاي بازار را از آن آرامش و تعادلي كه بايد برخوردار باشد خارج مي‌كند و كار را در بازار سخت‌تر و تخصصي‌تر مي‌كند.
همچنين كارشناسان معتقد‌ند در آخرين روز كاري هفته جاري تسويه خريد‌هاي اعتباري منجر شده است كه نوسانات شاخص كل تشديد پيدا كند.
به اعتقاد كارشناسان، بزرگي تغييرات شاخص كل بورس، به دليل اين است كه شاخص كل به كانال 300 هزاري رسيده است و مسلما نوسانات 2درصدي شاخص با تغييرات چند هزار واحدي شاخص همراه است. رضا پور در اين خصوص گفت: آنچه مهم و قابل ارزيابي و تحليل براي دنبال‌كنندگان بازار سرمايه است، درصد تغييراتي است كه در شاخص كل و هم وزن اتفاق مي‌افتد نه تغييرات عددي شاخص كل.
او افزود به دليل اينكه سود بانكي در كشور ما 20 درصد است، نوسانات 2 درصدي در بازار سرمايه، نوسانات با اهميتي محسوب مي‌شود.
او در پيشنهادي به سرمايهگذاران گفت: بزرگي عدد تغييرات شاخص به نوبه خود نسبت به درصد نوسان شاخص اهميت كمتري دارد. درصد نوسانات مي‌تواند وضعيت بازار را شفاف‌تر نشان دهد و بهتر است كه سرمايهگذاران درصد نوسانات را دنبال كنند.
اين كارشناس حوزه بورس در تحليل و پيش‌بيني هفته آينده گفت: ورود نقدينگي به بازار سرمايه و همچنين نقدينگي آزادي كه در بازار است، به نظر مي‌رسد كه نبايد منتظر كاهش قيمت سهام باشيم علي‌الخصوص شركت‌هايي كه در بازار از گزارش‌هاي بنيادي خوبي برخوردارند اما متناسب با شاخص و بازار هنوز رشد خود را آغاز نكرده‌اند. به نظر مي‌رسد با اصلاح قيمت‌ها و افزايش معاملات در اين سهم‌ها كه مي‌توانند براي سرمايهگذاران جذاب باشند، شاهد تعادل كلي و آرامش در بازار باشيم.