نان روزانه ما
حسن لطفي
همان سالي كه كينگ ويدور خالق آثاري همچون «جدال در آفتاب»، «جنگ و صلح»، «سليمان و ملكه سبا» و «فيلم نان روزانه» ما را روانه سينما كرد، اولين اقتباس كامل سينمايي از رمان «بينوايان» نوشته ويكتور هوگو توسط ريموند برنارد در سينماهاي امريكا به نمايش درآمد. نقطه مشترك هر دو فيلم شرايط نابسامان زندگي و آدم‌هاي گرفتار در شرايط سخت اقتصادي بود.
در اولي زوجي جوان در زمانه بحران اقتصادي امريكا وارث مزرعه‌اي متروكه مي‌شوند و پس از كشمكش‌هاي زياد با طبيعت و آدم‌ها، سرانجام مزرعه را به بار مي‌نشانند و راه بهروزي پيش مي‌گيرند. شرايط ژان والژان در «بينوايان» از شخصيت‌هاي نان روزانه ما سخت‌تر است. او كه به خاطر دزديدن قرص ناني به ده سال زندان محكوم شده نوجواني و جواني‌اش را در زندان به سر مي‌برد و... باقي ماجرا را خودتان بهتر مي‌دانيد. بينوايان آنقدر جذاب هست كه از سال 1917 ميلادي تا كنون بيش از هشت اقتباس از اين فيلم بر پرده سينما افتاده است؛ سريال‌ها و اقتباس‌هاي تئاتري‌اش بماند.
شايد دليل اصلي اقبال بيش از حد از رمان بينوايان توسط فيلمسازان و بينندگان، گذشته از قدرت رمان و قابليت‌هاي بصري و سينمايش، موضوع رمان باشد. به قول ويكتور هوگو تا زماني كه فقر وجود دارد، رمان‌هايي مثل بينوايان بايد نوشته شوند؛ البته اگر در آن‌زمان سينما اختراع شده بود حتما اين نويسنده فرانسوي به ساخته شدن فيلم‌هايي از جنس «بينوايان» هم اشاره مي‌كرد. فقر هم كه انگار قرار نيست دست از سر تعداد زيادي از بنده‌هاي خدا بردارد.
مساله تامين نان روزانه هنوز هم براي خيلي‌ها در دنيا مشكل بزرگي است. دليلش هر چه هست در بيشتر كشورها به زياده‌خواهي عده‌اي و بي‌عدالتي موجود و ناتواني سكانداران امور آن كشور برمي‌گردد. چاره درمانش هم اگرچه در حرف و روي كاغذ ساده است اما در عمل پيچيدگي‌هاي خودش را دارد. اگر نداشت در هيچ كجاي دنيا كسي سر گرسنه بر بالين نمي‌گذاشت. به همين دليل در چنين مواقعي وجود انسان‌هايي از جنس زوج جوان فيلم «نان روزانه» ما، اسقف فيلم و رمان «بينوايان» و ژان والژان همان‌قدر اهميت دارد كه وجود سردمداراني مدبر، سالم، وفادار به رفاه عمومي، زيرك، دور از فساد مالي، دنيادار و..... بدون اينها شرايط بر فقرا هر روز سخت و سخت‌تر مي‌شود.
خوشبختانه هنوز هم چنين آدم‌هايي پيدا مي‌شود؛ منظور افرادي نظير اسقف بينوايان، ژان والژان و... است.
آدم‌هايي كه اگر چه قهرمان به معناي داستاني‌اش نيستند اما به نظر مي‌رسد دوست ندارند يكي مثل ژان والژان به خاطر قرص ناني روانه زندان شود. نمونه‌اش را چند روز پيش در نانوايي ديدم كه روي ديوارش كاغذي چسبانده بود نان نسيه و مجاني موجود است.