تلاش امريكا براي مديريت آثار فاجعه‌بار عمليات تركيه در خاك سوريه
اردوغان ديدار با پنس را پذيرفت
شهاب شهسواري
رييس‌جمهور امريكا، معاون اولش مايك پنس و وزير خارجه، مايك پمپئو را مامور كرده است كه به تركيه بروند تا با مقام‌هاي اين كشور براي توقف عمليات نظامي‌اي كه از هفته پيش بعد از گفت‌وگوي تلفني دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا با رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه آغاز شد، گفت‌وگو كنند. اما رييس‌جمهور تركيه، حاضر به ديدار با فرستادگان رييس‌جمهور امريكا نيست. اردوغان روز چهارشنبه در گفت‌وگو با شبكه خبري اسكاي نيوز گفت كه «مي‌گويند آتش بس اعلام كن، هرگز اعلام آتش‌بس نخواهم كرد.» او همچنين در مورد سفر هيات امريكايي به آنكارا گفت: «سر حرفم هستم، با آنها ديدار نمي‌كنم، آنها قرار است با همتايان خودشان ديدار كنند، اگر ترامپ به آنكارا بيايد، با او گفت‌وگو مي‌كنم.» هر چند ساعاتي بعد دفتر رياست‌جمهوري تركيه خبر داد كه رييس‌جمهور تركيه قرار است روز پنج‌شنبه با معاون رييس‌جمهور امريكا و وزير خارجه اين كشور ديدار و گفت‌وگو كنند. به گفته مقام‌هاي دولت تركيه، منظور رييس‌جمهور اين كشور از اظهارات صبح چهارشنبه‌اش به شبكه خبري اسكاي نيوز، اين بود كه با هيات همراه رابرت او برايان، مشاور امنيت ملي رييس‌جمهور امريكا ديدار نخواهد كرد. اين مقام‌ها توضيحي در مورد ادامه صحبت‌هاي اردوغان كه گفته‌بود «اگر ترامپ به آنكارا بيايد با او حرف مي‌زنم» نداده‌اند. دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا از همتاي تركيه‌اي‌اش دعوت كرده است تا يك ماه ديگر سفري به واشنگتن داشته‌باشد و در آنجا با يكديگر ديدار كنند.
اردوغان روز چهارشنبه شرط خود براي پايان دادن به عمليات نظامي در خاك سوريه را زمين‌گذاشتن سلاح از سوي گروه‌هاي كرد عنوان كرد. او در جمع نمايندگان حزبش در پارلمان تركيه گفت: «پيشنهاد ما اين است، اگر همين امشب تروريست‌ها همه سلاح‌ها، تجهيزات و همه‌چيزشان را رها كنند، اگر تله‌هاي ايذايي‌شان را تخريب كنند و منطقه حائلي را كه ما طراحي كرده‌ايم ترك كنند، ما هم بلافاصله عمليات را متوقف مي‌كنيم.» رييس‌جمهور تركيه، هر چند روز گذشته در سخناني گفته‌بود كه «اقدام دولت مركزي سوريه را در بازگشت به منبج، منفي نمي‌بيند، چرا كه آنجا سرزمين خودشان است.» با اين حال او روز چهارشنبه نسبت به اقدام دولت سوريه اظهار بدبيني كرد. رسانه‌هاي تركيه نيز با اشاره به توافقي ميان گروه‌هاي كرد با دولت سوريه و ارتش روسيه كه منجر به بازگشت ارتش سوريه به شهرهاي شمال اين كشور شد، اين اقدام را «مذاكره مسكو با تروريست‌ها» توصيف كرده‌اند. نيروهاي ارتش عربي سوريه، روز سه‌شنبه وارد شهر منبج شدند. بر اساس گزارش‌هايي كه از شبكه‌هاي خبري روسي پخش شده است، نيروهاي امريكايي مستقر در منبج با عجله و بدون برنامه‌ريزي قبلي اين شهر را ترك كرده‌اند. خبرنگاران روسي با ورود به محل استقرار نيروهاي امريكايي غذاهاي نيمه‌كاره و لوازم رها شده خصوصي سربازان امريكايي را به تصوير كشيده‌اند كه نشان مي‌دهد به صورت ناگهاني پايگاه خود را ترك كرده‌اند. به گفته خبرنگاران روس تمامي وسايل برقي پايگاه امريكا همچنان وصل بودند و يخچال‌هاي آن همچنان پر از مواد غذايي.
مايك پنس معاون رييس‌جمهور امريكا، روز سه‌شنبه اعلام كرده‌بود كه در راس هياتي به همراه مايك پمپئو، وزير خارجه، رابرت او برايان، مشاور امنيت ملي رييس‌جمهور و جيمز جفري، فرستاده ويژه امريكا در امور سوريه، چهارشنبه به تركيه سفر مي‌كند. هدف از اين سفر پادرمياني براي گفت‌وگو ميان تركيه و نيروهاي كرد متحد امريكا در خاك سوريه و توقف عمليات تركيه در خاك سوريه عنوان شده است. با اين حال، رجب طيب اردوغان، با پافشاري برموضع پيشينش تاكيد كرده است كه هرگز حاضر به اعلام آتش‌بس با كردها نيست و قصد دارد تا «شكست كامل تروريست‌ها به عملياتش ادامه دهد.» موضع‌گيري‌هاي تند رييس‌جمهور تركيه در شرايطي بيان مي‌شود كه دولت امريكا روز دوشنبه تحريم‌هاي جديدي را عليه تركيه اعلام كرد و بر اساس فرمان اجرايي رييس‌جمهور امريكا مقرر شده است در صورت ادامه عمليات نظامي تركيه در خاك سوريه، اين تحريم‌ها به‌شدت افزايش پيدا كنند. رييس‌جمهور امريكا دوشنبه شب با صدور بيانيه‌اي تاكيد كرد كه همچنان روي حرف خود مبني بر آمادگي براي «نابودي كامل اقتصاد تركيه» باقي مانده است. رجب طيب اردوغان، روز چهارشنبه در جمع خبرنگاران گفت كه كشورش از تحريم‌هاي خارجي نمي‌ترسد و مولود چاوش اوغلو وزير خارجه او نيز تاكيد كرد كه تركيه تحريم‌هاي جديد را تلافي خواهد كرد.
رويدادهاي ميداني شمال شرق سوريه
بر اساس آمار سازمان ملل متحد، بر اثر عمليات نظامي تركيه در خاك سوريه، تاكنون بيش از 160 هزار غيرنظامي آواره شده‌اند. گروه پزشكان بدون مرز هم اعلام كرده است كه به دليل شرايط خطرناك مناطق جنگ زده تصميم گرفته است تمامي پرسنل درماني خود را از مناطق جنگزده در شمال شرقي سوريه خارج كند. خبرگزاري آناتولي تركيه مدعي شده است كه در طي عمليات اين كشور تاكنون 637 نيروي كرد كشته‌شده‌اند. به گزارش گروه موسوم به ديدبان حقوق بشر سوريه، روز چهارشنبه، نظاميان امريكايي بزرگ‌ترين پايگاه هوايي خود در نزديك كوباني را نيز ترك كرده‌اند. به نوشته اين پايگاه خبري نيروهاي امريكا با جنگنده‌هاي خود باقيمانده پايگاه هوايي مذكور را تخريب كرده‌اند. اين درحالي است كه نيروهاي دژبان ارتش روسيه در حال پيشروي به سمت كوباني هستند. به نوشته پايگاه ديدبان حقوق بشر سوريه، نيروهاي روسي در منتهي‌اليه پل قره‌قوزك، بر روي رودخانه فرات كه منبج را به كوباني متصل مي‌كند مستقر شده‌اند. به گفته مقام‌هاي مسكو، نيروهاي دژبان ارتش روسيه براي جلوگيري از درگيري ميان ارتش تركيه و ارتش عربي سوريه در مناطق اطراف محل‌هايي كه ارتش سوريه در آن مستقر مي‌شود، گشت زني خواهند كرد.
رايزني‌هاي اردوغان با پوتين
همزمان با سفر فرستادگان رييس‌جمهور امريكا به آنكارا، رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه، عصر سه‌شنبه با همتاي روس خودش هم تلفني گفت‌وگو كرد. به نوشته رويترز به نقل از كاخ رياست‌جمهوري روسيه، در اين تماس تلفني، اردوغان به پوتين قول داده است تا حاكميت ملي و تماميت ارضي سوريه را به رسميت بشناسد. بر اساس اين خبر ولاديمير پوتين از اردوغان دعوت كرده است تا «در روزهاي آينده» سفري به مسكو داشته‌باشد. به گزارش خبرگزاري تاس روسيه ديميتري پسكف، سخنگوي كاخ كرملين گفته است كه احتمال دارد سفر رجب طيب اردوغان در طول دو هفته آينده صورت پذيرد. سرگي لاوروف، وزير امورخارجه روسيه هم روز چهارشنبه در جمع خبرنگار در شهر سوچي تاكيد كرد: «قطعا موضوع درگيري‌هاي جاري در سوريه، حفظ حاكميت ملي و تماميت ارضي سوريه و نبرد بدون چشم‌پوشي با عناصر تروريستي باقي مانده در راس دستور كار ديدار رييس‌جمهور تركيه از روسيه قرار دارد. قطعا در موازات اين اقدامات، تلاش براي تشكيل كميته قانون اساسي سوريه نيز در دستور كار قرار دارد.» لاوروف همچنين در سخنان خود تاكيد كرده است كه تركيه بايد به توافق 1998 آدانا با سوريه براي حفاظت از مرزها پايبند باشد. به گفته لاوروف تركيه بر اساس اين توافق حق دارد تا عمق 10 كيلومتري از خاك سوريه عمليات موقتي انجام دهد، اما سربازانش نبايد در اين منطقه باقي بمانند. وزير خارجه و سخنگوي رييس‌جمهور روسيه همچنين تاكيد كرده‌اند كه مسكو نسبت به «نگراني‌هاي مشروع» تركيه نسبت به امنيت مرزهايش با خبر است و از اين موضوع حمايت مي‌كند.