خشكبار وامدار عسگراولادي
نعمت احمدي
هر چند در طول تمام سال‌هاي گذشته، تعداد زيادي از فعالان اقتصادي در حوزه صادرات كالاهاي ايران در فضاي بين‌المللي فعال شده‌اند، اما اسدالله عسگراولادي نمونه‌اي خاص و منحصر‌به‌فرد بود. او در سال‌هايي كه اقتصاد ايران با فشارهاي جدي مواجه شد، توانست در حوزه تخصصي خود يعني صادرات خشكبار نقشي كليدي ايفا كند و از اين‌رو حقي بزرگ به گردن خشكبار ايران دارد. صادرات خشكبار در ايران سابقه‌اي طولاني دارد و ما در دهه‌هاي گذشته، در بازارهاي جهاني، محصولات خود را به بسياري از كشورها صادر كرده‌ايم.
پيش از انقلاب شرايط بسيار متفاوت بود و مي‌توان گفت كه نزديك به 90 درصد از پسته ايران در آن دوران به ايالات متحده امريكا صادر مي‌شد. از اين‌رو پس از پيروزي انقلاب اسلامي، بازار صادراتي اين محصول با تغييرات جدي مواجه شد. با تسخير سفارت امريكا در تهران و گروگانگيري ديپلمات‌هاي امريكايي، كارتر رييس‌جمهور وقت اين كشور، نخستين تحريم‌هاي اقتصادي عليه ايران را كليد زد و همين امر بازار محصولات ايران، به خصوص كالاهايي كه به امريكا صادر مي‌شدند را مسدود يا محدود كرد. در اين دوران در صورتي كه يك تدبير دقيق انديشيده نمي‌شد، بازار خشكبار ايران با شوكي بسيار جدي مواجه مي‌شد و عملا بازار يكي از مهم‌ترين محصولات صادراتي ما از بين مي‌رفت.
در اين فضا، ابتدا با محوريت مرحوم هاشمي‌رفسنجاني، يك وحدت ميان باغداران پسته شكل گرفت و سپس عسگراولادي با حضور خود و توانايي غيرقابل انكارش در حوزه صادرات، توانست خلل به وجود آمده را جبران و همچنان خشكبار و به خصوص پسته ايران را در بازارهاي بين‌المللي حفظ كند. نگاهي به وضعيت صادراتي ديگر گروه‌هاي كالايي و افت فروش آنها نشان مي‌دهد كه عسگراولادي چه توانايي در حفظ بازار خشكبار ايران داشت.
او در سال‌هاي بعد نيز همين توانايي را حفظ كرد و در تعامل با ديگر كشورها توانست بازارهاي صادراتي ايران را حفظ كند. او توانايي مذاكره و حل مشكلات را داشت و در تعامل با خارجي‌ها، با زبان خود آنها سخن مي‌گفت تا بتوان فرصت‌هاي جديدي را در اين حوزه به وجود آورد.
موضوع ديگري كه در عملكرد اقتصادي عسگراولادي اهميت فراواني دارد، توانايي او در تركيب دانش سنتي بازار ايران با آنچه در بازارهاي بين‌المللي رخ مي‌داد، بود. در شرايطي كه بسياري از سنتي‌هاي ايران نتوانستند بازار خود را در اقتصاد مدرن جهان حفظ كنند و كنار رفتند، عسگراولادي نه‌تنها ميدان را خالي نكرد كه در تمام اين سال‌ها توانست، به حضور ايران در بازارهاي جهاني قدرت ببخشد. از اين‌روست كه فارغ از هر نگاه سياسي، نقش عسگراولادي در اقتصاد ايران، نقشي منحصر‌به‌فرد بود و به نظر دشوار مي‌رسد كه كسي بتواند جايگاه او در اين عرصه را پر كند.