داستان نافرجام برگزيت

در ساعات پاياني روز شنبه بوريس جانسون نخست‌وزير بريتانيا با وجود ميل باطني خود تحت فشار مخالفان مجبور شد تا نامه‌اي را براي تمديد مهلت برگزيت به اتحاديه اروپا ارسال كند. چراكه روز شنبه نمايندگان پارلمان بي‌نتيجه جلسه را ترك كردند و به متممي راي دادند كه در آن راي‌گيري به لايحه بوريس جانسون در خصوص خروج را به تعويق مي‌انداخت و نه تنها جلسه ويژه روز شنبه پارلمان گره‌اي از كار برگزيت باز نكرد بلكه گره‌اي را به گره‌ها و كلاف سردرگم برگزيت اضافه كرد. اكنون تنها 11 روز مانده به زمان از پيش تعيين شده براي خروج نهايي بريتانيا از اتحاديه، اين كشور بار ديگر درخواست داد تا خروج به آخر ژانويه موكول شود. اما نكته اينجاست كه درخواست براي تمديد خروج موجب عصبانيت جانسون شد. گفته مي‌شود كه او نامه تمديد مهلت خروج را بدون امضا به اتحاديه اروپا فرستاده و به نظر مي‌رسد بنا به توصيه مشاوران براي جلوگيري از به دردسر افتادن نخست‌وزير دست به اين كار زده است. اما واقعيت آن است كه رهبران اتحاديه اروپا لزوما مجبور نيستند اين موضوع را بپذيرند. دونالد تاسك، رييس شوراي اروپا در توييتر خود نوشته است كه نامه درخواست تمديد برگزيت به دست آنها رسيده و بناست رهبران اتحاديه آن را مورد بررسي قرار دهند و در خصوص آن تصميم‌گيري كنند. با اين وجود رهبران اتحاديه لزوما مجبور نيستند تا اين درخواست را بپذيرند چراكه چند رويكرد در داخل اتحاديه وجود دارد. برخي در اروپا عقيده دارند بايد با عدم پذيرش تمديد مهلت خروج، قانونگذاران بريتانيايي را براي پذيرش توافق فعلي تحت قشار قرار دهند. البته بعيد هم نيست، اروپايي‌ها يك سناريوي بدون معامله را پيش ببرند كه مي‌تواند ضربه اقتصادي قابل توجهي بيش از اروپا به بريتانيا وارد كند. بروكسل بسيار اميدوار بود، بتواند با توافق جديدي كه با جانسون منعقد كرده، برگزيت را به سرانجام برساند اما با توجه به شرايط كنوني اين امر محقق نشده است. البته اروپا ممكن است اين سناريو را نيز پيش ببرند كه با تمديد مهلت خروج تا تاريخ 31 ژانويه اين فضا را ايجاد كنند يك انتخابات زودهنگام در بريتانيا برگزار شود و شرايط به سمت يك رفراندوم مجدد پيش برود. واقعيت آن است كه اروپا نيز از اين چرخه معيوب برگزيت نيز خسته شده و مي‌خواهد هر چه زودتر تكليف موضوع روشن شود. در ماه ژوئن سال 2020 چرخه بودجه‌ريزي اروپا نيز آغاز مي‌شود و تا آن زمان به نظر مي‌رسد كه اروپايي‌ها نيز بخواهند تكليف‌شان با بريتانيا روشن شود. به احتمال زياد رهبران اروپا اوايل روز دوشنبه تصميم خود مبني بر تمديد مهلت خروج بريتانيا را خواهند گرفت. با اين وجود دولت بريتانيا اعلام كرده با وجود اينكه تحت فشار به اتحاديه نامه ارسال كرده اما به نظر مي‌رسد، بوريس جانسون خواهان آن است كه بار ديگر با شروع هفته لايحه را به مجلس بازگرداند چراكه دولت تاكيد كرده كه مي‌خواهد خروج تا روز 31 اكتبر انجام شود. اما در سوي ديگر نمايندگان پارلمان بريتانيا به دنبال آن هستند، راي معنا‌دار روز شنبه خود را حفظ كنند. اما در اين رقابت سخت شرايط مي‌تواند به نفع بوريس جانسون نيز تغيير كند. او حالا فرصت خواهد داشت طي روزهاي آينده لايحه را بيشتر توجيه كند. هر چند كه مخالفان سرسختي در پارلمان دارد ولي حزب محافظه‌كار او را به صورت يكپارچه همراهي نمي‌كند. به نوشته مت كلينج در سي‌ان‌بي‌سي اگرچه با متممي كه نمايندگان در روز شنبه تصويب كردند، قصد داشتند شانس عدم توافق را كاهش دهند اما هنوز هم اين اتفاق ممكن است رخ دهد. چراكه اگر اتحاديه اروپا به تمديد نه بگويد همه‌ چيز تمام شده و اگر هم اين لايحه نيز تصويب نشود عملا بريتانيا بدون توافق از اتحاديه خارج خواهد شد. اما در شرايط كنوني بيش از هر زماني احتمال برگزاري رفراندوم مجدد تقويت شده است. برخي نمايندگان به دنبال آن هستند، متممي را ارايه دهند كه يك همه‌پرسي تاييديه برگزار شود. اگر از طرف اتحاديه يك تمديد طولاني‌مدت ارايه شود هيچ اتفاقي غيرمحتمل نخواهد بود. احزابي از جمله ليبرال دموكرات‌ها و حزب سبز به دنبال برگزاري يك رفراندوم جديد هستند و حتي به نحوي وعده دهند كه برگزيت را به طور كلي كنار خواهند گذاشت.ولي نكته اينجاست، رايي كه شنبه شب مجلس عوام داد اگرچه يك شكست بود اما يك شكست فاحش به مانند ترزا مي ‌نبود. فاصله آرا به نحوي است كه اگر لايحه به راي گذاشته شود به راحتي نمي‌توان حدس زد كه اين اختلاف آرا باقي خواهد ماند يا خير و همين موضوع چشم‌انداز برگزيت را نامشخص كرده و هنوز نمي‌توان گفت كه جانسون به طور كامل شكست خورده است. مايكل گوو كه از جمله وزرايي است كه طرح خروج بدون توافق را پيش مي‌برد، روز يكشنبه تاكيد كرد كه ما تا 31 اكتبر اتحاديه را ترك خواهيم كرد و ابزار آن را نيز در اختيار داريم. او به خبرگزاري اسكاي گفت: نامه تمديد مهلت خروج تنها به اين دليل ارسال شد كه پارلمان از نخست‌وزير خواسته بود اما مجلس نمي‌تواند رويكرد نخست‌وزير و دولت او را براي خروج تغيير دهد. گوو تاكيد كرد كه اكنون خطر خروج بدون توافق افزايش يافته است. او افزود: اگر ما ديروز پيروزي خود را داشتيم، مي‌توانستيم در مسير مشخص پيش برويم اما حالا با توجه به راي روز شنبه نمي‌توانيم تضمين كنيم كه تمديدي از سوي اروپا به ما اعطا خواهد شد. نكته قابل توجه در اينجاست كه شايد حتي بوريس جانسون و دولت بريتانيا علاقه‌اي براي تمديد مهلت خروج نداشته باشند و حتي صحبت‌هايي با اروپايي‌ها صورت گرفته باشد كه ديگر مهلت خروج تمديد نشود. اين از دو جهت به نفع جانسون خواهد بود. يك اينكه نمايندگان مجبور خواهند بود براي جلوگيري از خروج بدون توافق به لايحه كنوني راي دهند و اگر حتي راي هم ندهند، جانسون به خواسته اوليه خود در راستاي خروج بدون توافق دست پيدا خواهد كرد. البته بسياري معتقدند كه اروپا حداقل براي چند هفته به بريتانيا مهلت خواهد داد و مقاومت چنداني براي عدم ارايه زمان نخواهد كرد. دويچه وله نيز در تحليل خود آورده است اگرچه تمديد روند خروج بريتانيا با مخالفت‌هايي در شوراي اروپا و به خصوص فرانسه مواجه خواهد شد اما در نهايت همه 27 كشور راي به تمديد مهلت خروج بريتانيا خواهند داد البته شايد اين كار به سرعت انجام نشود و تصميم تا ساعات پاياني روز 31 اكتبر به تعويق بيفتد.