آثار بلند مدت استيضاح رييس‌جمهور امريكا
اميرعلي ابوالفتح
جدول زمان‌بندي كه براي دادگاه ترامپ مدنظر بود يك فرآيند 10 روزه بود كه چهارشنبه اين هفته به پايان مي‌رسد. حتي اگر نمايندگان سنا جمعه شب به احضار شهود و درخواست مدارك تازه راي مي‌دادند هم من تصور نمي‌كنم كه تغيير زيادي در برنامه‌ريزي جمهوري‌خواهان براي پايان دادن سريع به اين قضيه پيش مي‌آمد. حتي اگر دموكرات‌ها موفق مي‌شدند تعداد بيشتري از همكاران جمهوري‌خواه خود را به راي براي احضار شهود قانع كنند، ممكن بود به دليل اطاله سوال و جواب‌ها چند روزي فرآيند استيضاح طولاني‌تر شود اما نهايتا نتيجه تغييري نمي‌كرد چراكه براي بركناري رييس‌جمهور امريكا از طريق استيضاح، سنا به دست‌كم دو سوم از آراي نمايندگان(67 نماينده از 100نماينده) نياز دارد. دموكرات‌ها در حال حاضر تنها 45 كرسي سناي امريكا را در اختيار دارند و با احتساب دو سناتور مستقل كه موافق استيضاح ترامپ هستند نهايتا 47 راي پيش‌بيني شده براي بركناري ترامپ وجود دارد. واقعيت اين است هر چند تاكنون دموكرات‌ها و مستقل‌هاي سنا كاملا يكدست و متحد به همه مصوبات در مورد استيضاح راي داده‌اند اما نهايتا در روز راي‌گيري نه تنها بعيد به نظر مي‌رسد كه 20 جمهوري‌خواه عليه رييس‌جمهوري از حزب خودشان راي دهند و نام يك رييس‌جمهور هم حزبي‌شان را به عنوان اولين رييس‌جمهور تاريخ امريكا از طريق استيضاح به ثبت برسانند بلكه حتي ممكن است به دليل نگراني‌هايي كه هر نماينده‌اي ممكن است از انتخاب مجدد در حوزه انتخاباتي خود داشته باشد، تعدادي از دموكرات‌ها هم راي منفي به بركناري رييس‌جمهور بدهند. چه با حضور شهود و چه بدون حضور آنها، چه با شهادت جان بولتون، مشاور امنيت ملي پيشين رييس‌جمهور و چه بدون آن، نتيجه اين دادگاه استيضاح از هفته‌هاي پيش قابل پيش‌بيني بود. در نتيجه شكست دموكرات‌ها براي احضار شهود، امري خارق‌‌العاده يا غيرقابل پيش‌بيني نبود. اما فارغ از اينكه در سنا چه اتفاقي بيفتد، كل فرآيند استيضاح در انتخابات پيش روي امريكا موثر خواهد بود و آثار اين دادگاه در كارزارهاي انتخاباتي و تبليغات انتخابات آبان ماه سال آينده يكي از مسائل كليدي و محوري است. در طول جلسات گذشته سنا در مورد پرونده استيضاح شاهد بوديم كه جمهوري‌خواهان نسبت به روند رسيدگي به پرونده اشكال داشتند و معتقد بودند كه مسووليت جمع‌آوري مدارك و احضار شهود بر عهده مجلس نمايندگان است و قرار نيست كه سناي امريكا مسيري كه بايد به صورت قانوني توسط مجلس نمايندگان انجام مي‌شد بر عهده بگيرد. دموكرات‌ها در برابر مدعي هستند كه در فرآيند تهيه كيفرخواست در مجلس نمايندگان تعداد كافي از شهود احضار شده‌اند اما تعدادي از افراد يا از حضور در جلسه شهادت سرپيچي كرده‌اند يا اينكه خواستار احضاريه قضايي شده‌اند كه فرآيند زمانبر دارد. دموكرات‌هاي مجلس نمايندگان براي اينكه قبل از برگزاري انتخابات 2020 بتوانند روند بررسي استيضاح در سناي امريكا را آغاز كنند، تصميم گرفتند معطل كساني كه از شهادت در مجلس نمايندگان سرپيچي مي‌كنند و فرآيند قضايي صدور احضاريه نشوند تا بتوانند بر كارزار انتخابات سال آينده رياست‌جمهوري موثر باشند. جمهوري‌خواهان معتقدند كه اين اقدام از سوي مجلس نمايندگان در واقع اهمال در بررسي پرونده بوده و حالا ديگر بر عهده سنا نيست كه پرونده و كيفرخواست ناقص دموكرات‌ها را تكميل كند. چندين شاهد از جمله سفراي امريكا در اتحاديه اروپا و اوكراين، سفير پيشين در اوكراين، مقام‌هاي شوراي امنيت ملي و مشاوران كاخ سفيد در جلسات مجلس نمايندگان حضور يافته بودند و شهادت‌هاي مفصلي عليه دونالد ترامپ، رييس‌جمهور و عملكرد او در پرونده فشار به اوكراين براي اثرگذاري در انتخابات داده بودند. دموكرات‌ها با انتشار چكيده‌اي از كتاب جديد جان بولتون در مورد تجربه كارش در كاخ سفيد، مدعي شده‌اند كه اكنون شواهد جديدي در مورد اين پرونده رو شده و سنا موظف است كه شهود و اسناد جديد را براي بررسي در دادگاه احضار كند. نهايتا به جز دو نماينده جمهوري‌خواه، اكثريت جمهوري‌خواه سنا زير بار درخواست دموكرات‌ها نرفتند و با راي 51 در مقابل 49 احضار شهود جديد و بررسي اسناد تازه را رد كردند. استيضاح ترامپ اولين استيضاح يك رييس‌جمهور امريكا در دور اول رياست‌جمهوري‌اش در تاريخ امريكا محسوب مي‌شود. متهم اين پرونده استيضاح، فردي است كه قرار است به زودي در انتخابات شركت كند. شرايط استيضاح ترامپ كاملا منحصر به فرد و تجربه نشده است. در حال حاصر دو پيش‌بيني از آثار اين استيضاح در انتخابات آبان ماه سال آينده در امريكا وجود دارد. اولين فرضيه اين است دموكرات‌ها به اين دليل كه در اين استيضاح بازنده خواهند بود و ماه‌ها وقت قوه مقننه را براي بررسي پرونده‌اي بي‌نتيجه هدر داده‌اند از سوي افكار عمومي طرد مي‌شوند و مانند استيضاح‌هاي پيشين، حزبي كه از بركناري رييس‌جمهور بازمانده است، تعدادي از كرسي‌هاي خود را در انتخابات پيش رو از دست خواهد داد. طرفداران اين نظريه با مقايسه وضعيت استيضاح ترامپ با بيل كلينتون، رييس‌جمهور اسبق، معتقدند همان‌گونه كه جمهوري‌خواهان به دليل ناتواني در بركناري رييس‌جمهور، اكثريت خود را در سنا از دست دادند حالا دموكرات‌ها هم بعد از ناتواني در بركناري ترامپ در روز چهارشنبه در انتخابات آينده اكثريت خود را در مجلس نمايندگان و تعدادي از كرسي‌هاي خود را در سنا از دست خواهند داد.
اما فرضيه ديگري هم وجود دارد. گروهي از تحليلگران معتقدند كه ترامپ بر اثر اين پرونده، بخش عمده‌اي از حيثيت و آبروي خود را از دست داده است. به اعتقاد اين دسته از تحليلگران، ابعاد پرونده اتهامي ترامپ نزد افكار عمومي كاملا روشن شده و نه تنها بسياري از راي‌دهندگان در كفايت و صداقت او شك مي‌كنند بلكه نمايندگان حزب جمهوري‌خواه نيز كه اجازه رسيدگي عادلانه و شفاف به پرونده او را نداده‌اند هم اعتماد عمومي را از دست خواهند داد. در نتيجه هر چند وضعيت آراي حزبي و راي‌دهندگان متعصب احزاب دموكرات و جمهوري‌خواه در انتخابات پيش رو مشخص و روشن است اما ممكن است كه تعداد زيادي از آراي خاموش و افرادي كه گرايش حزبي جدي ندارند تحت تاثير نتايج اين پرونده براي بيرون راندن ترامپ و اطرافيانش از حاكميت ترغيب شوند.
با همه اين احوال 10 ماه به انتخابات در امريكا باقي مانده و نمي‌توان از هم‌اكنون پيش‌بيني كرد كه كدام فرضيه در انتخابات پيش رو موثر خواهد بود به ويژه اينكه تحولات زيادي هم ممكن است طي اين دوران رخ دهد كه ورق را به نفع يكي از طرفين برگرداند يا حتي باعث فراموش شدن رويدادهاي استيضاح شود. هر چند حالا ديگر نسبتا با قطعيت مي‌توان گفت كه استيضاح ترامپ منجر به بركناري او از رياست‌جمهوري توسط سنا نخواهد شد اما هنوز نمي‌توان پيش‌بيني كرد كه آيا اين پرونده در انتخابات سال آينده به او كمك مي‌كند يا باعث شكست او خواهد شد.