اعلام وضعيت فوق‌العاده
براي كرونا ويروس
طاهر جمشيدزاده
از اواسط تعطيلات ژانويه۲۰۲۰ ميلادي خبري بهت‌آور و شوكه‌كننده سراسر چين را درنورديد و پرجمعيت‌ترين كشور جهان را دچار بهت حيرت‌آوري كرد و آن ابتلاي مجدد شهر ووهان در اين كشور به بيماري كرونا ويروس بود كه به شدت روي تلكس خبرگزاري‌هاي جهان نشست و بيشتر كشورهاي جهان را به رعايت تدابير بهداشتي و قرنطينه كردن احتمالي مسافران برگشتي از چين مجبور كرد. ويروس كرونا ۱۱ميليون چيني را به گفته كارشناسان امور بهداشت قرنطينه كرده و آمار بيماران و تلفات ويروس كرونا با يك شيب تصاعدي رو به گسترش است. مقام‌هاي چيني ۱۱بهمن ماه اعلام كردند، شمار افرادي كه به دليل ابتلا به ويروس كرونا، جان خود را از دست داده‌اند از ۲۱۳نفر گذشته و نزديك ۹هزار مورد جديد ابتلا به اين بيماري تاييد شده است؛ ديروز علي ربيعي، سخنگوي دولت هم اعلام كرد:«ايراني‌هاي مقيم چين در صورت تمايل به بازگشت با هواپيماي تجهيز‌شده به كشور بازگردانده مي‌شوند.» در اين راستا وزير بهداشت هم اعلام كرد:«در مذاكره با دولت چين مقرر شد هموطنان حاضر در شهر ووهان هفته آينده به كشور برگردند؛ بازگشت اين افراد با رعايت كامل همه موارد بهداشتي و مراقبت‌هاي خاص صورت خواهد گرفت و تا اين لحظه ابتلا به كرونا در ايران مشاهده نشده است.» وزارت بهداشت هم گفته است، مردم اخبار درباره ويروس كرونا در ايران را فقط از طريق رسانه ملي دنبال كنند و به شايعات فضاي مجازي توجه نكنند؛ سازمان بهداشت جهاني«W.H.O» در پي احتمال شيوع ويروس كرونا وضع فوق‌العاده جهاني اعلام كرده است، ويروس كرونا علاوه بر۳۰ استان و منطقه چين به ۱۶كشور هم سرايت كرده است. اولين مورد بيماري كرونا در سپتامبر ۲۰۱۲ ميلادي در مردي۶۰ ساله در عربستان سعودي كشف شد كه به مرگ بيمار انجاميد، اين مرد چند روز قبل از آن به دوبي سفر كرده بود و دومين مورد ابتلا در مردي ۴۹ساله در قطر مشاهده شد كه او نيز در گذشت و كشف بيماري اولين بار در آزمايشگاه Health protection agency, s در colindale لندن به تاييد رسيد. يك گونه شديدتر اين ويروس كه تصور مي‌شود از خفاش ناشي شده باشد در سال ۲۰۰۲ميلادي اپيدمي جهاني سارسي را موجب شد كه حدود ۸۰۰ نفر را به كام مرگ كشاند. اين خانواده ويروس براي اولين بار در سال۱۹۶۰ميلادي كشف شده و موجب بروز بيماري‌هايي از خانواده سرماخوردگي در انسان و حيوانات مي‌شود و از ويژگي‌هاي آنها زوايد تاج مانند روي سطوح ديواره ويروس است. هنوز منشأ اين ويروس مشخص نيست اما پژوهشگران احتمال مي‌دهند اين ويروس در اثر جهش در بدن جانوران يا پرندگان ايجاد شده باشد. عوامل مختلفي به عنوان منشا اين بيماري مطرح هستند كه ميمون و شتر از جمله آنها هستند. از اواخر دسامبر ۲۰۱۹ كرونا ويروس‌ها RNA تك‌رشته‌اي دارند و طيف وسيعي از گونه‌هاي پستانداران و پرندگان را بيمار مي‌كنند. اين ويروس‌ها از عوامل اصلي ايجاد بيماري‌هاي تنفسي، گوارشي، آنسفالوميليت، هپاتيت، تورم پرده‌هاي سروزي و تورم عروق لنفاوي در دام هستند.
كرونا ويروس يكي از چند گروه ويروس سرماخوردگي انسان هستند. غالب كرونا ويروس‌ها گرايش مشخصي به سلول‌هاي اپيتليال دستگاه تنفس و دستگاه گوارش دارند. به طور عمده و كلي كرونا ويروس‌ها باعث عفونت‌هاي مخفي و پنهان در بالغين ولي بيماري‌هاي شديد در نوزادان يا دام‌هاي جوان مي‌شوند. كرونا ويروس‌ها موجب بيماري‌هاي تنفسي، گوارشي و عصبي در خرگوش، ميمون، رت، اسهال كروناويروسي گاو، گاستروآنتريت قابل انتقال خوك، اسهال كرونا ويروسي سگ، پريتونيت عفوني گربه، برونشيت عفوني طيور و بيماري تاج آبي در بوقلمون‌هاي ايالات متحده در سال ۱۹۵۱ميلادي، هپاتيت موش و گونه‌هاي ديگر مي‌شوند. اين ويروس‌ها را كرونا ويروس مي‌نامند زيرا پيلومرهاي چماقي شكل بزرگي به صورت غيرمعمول از غشاي آنها بيرون زده و شكل تاج خورشيد به آنها مي‌دهد. قطر اين ويروس‌ها حدود۱۰۰nm نانومتر است ولي به علت ويريون چند شكلي كه دارند، اندازه آنها بين nm ۱۶۰-۷۵ متغير است. ريبونوكلئوپروتيين مارپيچي آنها در ميكروگراف‌هاي الكتروني به سختي مشاهده مي‌شود. اين خانواده فقط داراي جنس كرونا ويروس است كه آن هم به ۴ گروه آنتي‌ژني تقسيم مي‌شود. ويروس‌هاي هر گروه واجد بعضي از واكنش‌هاي متقاطع آنتي‌ژني هستند و يك گونه از ويروس چند سروتيپ دارد. دام‌هاي ايمن به يك سروتيپ نسبت به سروتيپ‌هاي متفاوت همان ويروس حساسند.