تنش ديپلماتيك ميان آنكارا و بغداد با ادامه حملات مستمر ارتش تركيه به خاك عراق به بهانه مبارزه با حزب كارگران كردستان (PKK) در حال افزايش است. در حالي كه بغداد تاكنون دو يادداشت رسمي اعتراضي به تركيه در مورد حملات به شمال اين كشور ارايه داده است، سخنگوي وزارت خارجه عراق از طرح موضوع در شوراي امنيت سازمان ملل متحد سخن مي‌گويد و هشدار مي‌دهد كه عراق ممكن است به قطع روابط تجاري و اقتصادي با تركيه روي بياورد.
در برابر سخنگوي وزارت خارجه تركيه عمليات در خاك عراق را حق طبيعي تركيه در «دفاع از خود» توصيف مي‌كند و مي‌گويد مادامي كه مقام‌هاي عراقي جلوي فعاليت حزب كارگران كردستان را در خاك خود نگيرند به اين عمليات ادامه خواهد داد. گروهي از تحليلگران عربي، دولت اقليم كردستان عراق را به همكاري با تركيه براي لشكركشي تركيه به خاك عراق متهم مي‌كنند. در عين حال، همزماني يك اقدام ضدتروريستي ايران در مرزهايش با عراق، با عمليات موسوم به پنجه عقاب و پنجه ببر تركيه، باعث اين گمانه‌زني شد كه ايران و تركيه در حال عمليات مشترك در خاك عراق هستند. مقام‌هاي ايران عمليات مشترك نيروهاي مسلح ايران و تركيه را تاييد نكرده‌اند.
احمد ملا طلال، سخنگوي هيات‌وزيران عراق پيش از اين خبر داده بود كه با احضار سفير تركيه به وزارت امور خارجه عراق دو يادداشت اعتراض رسمي عراق به آنكارا ابلاغ شده است. به گفته مقام‌هاي عراقي بر اثر حملات تركيه دست‌كم 6 غيرنظامي عراقي جان خود را از دست داده‌اند. مقام‌هاي عراقي همچنين مدعي شده‌اند كه نظاميان تركيه پست‌هاي ديدباني در خاك عراق و در شمال استان دهوك ايجاد كرده‌اند. به نوشته اسكاي‌نيوز عربي، ارتش تركيه 24 پايگاه نظامي در خاك عراق ايجاد كرده است. هفته گذشته ارتش عراق با اعزام نيروي بيشتر به مرزهاي شمالي، آرايش مرزي خود در منطقه زاخو براي جلوگيري از نفوذ بيشتر نيروهاي تركيه به خاك عراق را تقويت كرد.
آيا تهران با آنكارا همراه است؟
برخي رسانه‌ها پيش از اين مدعي شده بودند كه عمليات در شمال عراق يك عمليات مشترك ميان ايران و تركيه است، اما هفته گذشته سيدعباس موسوي، سخنگوي وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران در پاسخ به «اعتماد» چنين عمليات مشتركي را تاييد نكرد و تاكيد كرد كه فعاليت‌هاي ايران براي مبارزه با تروريسم در منطقه، با همكاري نزديك مقام‌هاي عراقي انجام مي‌شود. موسوي تاكيد كرد كه همزماني دو عمليات ضدتروريستي ايران و تركيه در شمال عراق «احتمالا تصادفي» بوده است. او به‌رغم عدم تاييد انجام عمليات مشترك نظامي تاكيد كرد كه عزم و اراده ايران، عراق و تركيه براي مبارزه با تروريسم مشترك است.
آنكارا: حمله به عراق دفاع از خود است
حامي آكسوي، سخنگوي وزارت امور خارجه تركيه در واكنش به اظهارات اخير نهاد نخست‌وزيري و وزارت امور خارجه عراق درخصوص عمليات‌هاي ارتش تركيه در شمال عراق عليه مواضع PKK عنوان كرد: «درخصوص اظهارات مقامات عراق در ارتباط با عمليات
پنجه ببر عليه مواضع PKK در شمال عراق پيش از اين نيز در زمان‌هاي مناسب جواب‌هاي لازم ارايه داده شده است. در اين خصوص از سوي مقامات عراق برخي اظهارات جديد و بي‌پايه و اساس منتشر شده است. ما از مديريت عراق انتظار داريم تا با عمل كردن به مسووليت‌هاي حقوق بين‌المللي و قانون اساسي كشور خودشان اجازه استفاده از سرزمين‌هاي‌شان را به PKK ندهند.» سخنگوي وزارت امور خارجه تركيه در ادامه اين بيانيه كتبي تاكيد كرده است: «يك‌بار ديگر اعلام مي‌كنيم كه براي مبارزه مشترك با PKKيي كه امنيت و حاكميت كشور عراق را نيز تهديد مي‌كند، آماده هستيم. تا زماني كه اين انتظارات برآورده نشود، تركيه در برابر هرگونه فعاليت مخرب از خاك عراق عليه امنيت و ثبات مرزهاي خود با تكيه بر حق دفاع مشروع از خود كه در حقوق بين‌المللي تعريف شده است هرگونه تدبيري را اتخاذ خواهد كرد.»
تقاضاي جلسه اضطراري پارلمان عراق
منصور البعيجي، نماينده پارلمان عراق، سكوت دولت عراق در قبال «اشغال اراضي اين كشور از سوي تركيه» و نقض حريم هوايي عراق از سوي امريكايي‌ها را خجالت‌آور دانست و خواستار برگزاري نشست فوق‌العاده پارلمان براي بررسي اين نقض‌هاي صورت گرفته شد. پيش از او «جمال فاخر» نماينده عضو ائتلاف «سائرون» از پارلمان عراق خواست تا نشستي فوق‌العاده براي بررسي تجاوزهاي تركيه برگزار كند و به دولت اختيار تام دهد تا از تمامي برگه‌هاي فشار خود عليه آنكارا استفاده كند و به تجاوزهاي مكرر آن به زمين و آسمان عراق پايان دهد.
پنجه عقاب و پنجه ببر
دولت تركيه از چهار سال پيش عمليات فرامرزي خود را براي آنچه مبارزه با گروه‌هاي تروريستي در عراق و سوريه مي‌خواند به شكل چشمگيري افزايش داده است. سه عمليات موسوم به سپر فرات، شاخه زيتون و چشمه صلح، توسط ارتش تركيه در شمال سوريه براي مبارزه با گروه «يگان‌هاي مدافع خلق» گروهي از شبه‌نظاميان كرد سوريه انجام شده است و اخيرا عمليات گسترده هوايي در شمال عراق با عنوان پنجه عقاب و عمليات زميني با عنوان پنجه ببر براي مبارزه با «حزب كارگران كردستان» انجام شده است. تركيه حزب كارگران كردستان را يك سازمان تروريستي اعلام كرده و معتقد است كه اين سازمان از طريق خاك سوريه و عراق براي خرابكاري و ناامن‌سازي تركيه برنامه‌ريزي مي‌كند. به نوشته خبرگزاري آناتولي، آنكارا در عمليات مشترك نيروهاي مسلح تركيه كه از ابتدا ماه ژوئن با همكاري ارتش، ژاندارمري، پليس و سازمان اطلاعات ملي آغاز شد در مرزهاي شرقي و جنوبي تركيه و در خاك عراق و سوريه تا پايان ماه ژوئن 86 «تروريست» را «از پا درآورده است» و بيش از 300 مظنون به همكاري با گروه‌هاي تروريستي را بازداشت كرده است. عمليات داخلي تركيه از يكم ژوئن آغاز شده است در حالي كه عمليات هوايي فرامرزي از 15 ژوئن و عمليات زميني از 17 ژوئن در خاك عراق و سوريه دنبال شد.
برخي رسانه‌هاي عربي، مقام‌هاي اقليم كردستان عراق را به همكاري با تركيه براي حمله به خاك عراق متهم مي‌كنند. به نوشته عرب ويكلي، برخي مقام‌هاي امنيتي عراق گفته‌اند كه دولت اقليم كردستان عراق به‌ازاي دريافت كمك‌هاي مالي از دولت تركيه، اطلاعاتي در مورد پايگاه‌هاي گروه «حزب كارگران كردستان» كه توسط تركيه تروريستي تلقي مي‌شود به دولت تركيه داده‌اند. به نوشته عرب ويكلي، رجب طيب اردوغان تلاش مي‌كند تا با بهره‌برداري از مشكلات اقتصادي عراق كه بر اثر سقوط قيمت جهاني نفت ايجاد شده است، اربيل را به همكاري بيشتر با آنكارا وادار كند. مقام‌هاي تركيه مدعي هستند كه بعد از آزادي استان سنجار عراق از تسلط داعش در سال 2014، گروه «حزب كارگران كردستان» در اين منطقه پايگاه‌هاي نظامي ايجاد كرده است.
تركيه از ابتداي سال 2020 حضور نظامي خود در مناطق پيراموني را به شدت افزايش داده و بعد از حمله به شمال سوريه و لشكركشي به استان ادلب براي جلوگيري از پيشروي ارتش سوريه به مركز اين استان، در ليبي، عراق و درياي مديترانه هم عمليات تهاجمي متعددي را به بهانه‌هاي مختلف آغاز كرده است.