تحريم‌هاي امريكا بلاي جان سوري‌ها شده است
8 ساعت انتظار در صف نان
مترجم: هديه عابدي
صف‌هاي خريد نان در سوريه آنقدر طولاني شده كه بچه‌ها مجبورند براي خريد نان از خير مدرسه رفتن بگذرند و تمام روز را در صف بمانند. هر روز صبح ابومحمد و دو پسر بزرگش در دمشق بيدار شده و پس از خواندن نماز صبح روانه نانوايي مي‌شوند. او مي‌گويد دست‌كم بايد 3 ساعت منتظر بمانند و با اين شرايط نمي‌توانند به موقع به محل كار يا مدرسه بروند. بيشتر وقت‌ها پسرها كلاس‌هاي اولشان را از دست مي‌دهند. گاهي هم پيش مي‌آيد كه كل روز را از دست مي‌دهند. او در يك گفت‌وگوي تلفني مي‌گويد: يك روز 7 ساعت در صف ايستادم. روز بعد 8 ساعت و روز بعد 6 ساعت. با اين وضعيت كارم تحت تاثير قرار مي‌گرفت. من به كارم نياز دارم. من بايد خرج زن و بچه‌ام را دربياورم. ابومحمد كه از ترس آزار و اذيت سرويس‌هاي امنيتي حاضر به افشاي نام كاملش نشد، يكي از بي‌شمار اهالي سوريه است كه مجبورند ساعت‌ها در صف‌هاي بي‌پايان بمانند. بحران نان شايد واضح‌ترين و دردناك‌ترين نمود فروپاشي اقتصادي سوريه باشد. سوريه تعداد نان‌هاي يارانه‌اي را كه بيشتر خانواده‌ها قادر به خريد آن هستند به نصف يا حتي كمتر از آن كاهش داده است. مقامات در فصل بهار وعده داده بودند افزايش قيمت نان «خط قرمزي» است كه هيچگاه نقض نمي‌شود با اين حال قيمت‌هاي يارانه‌اي از ماه اكتبر تاكنون دو برابر شده‌اند. ابومحمد كه در يك كارخانه كار مي‌كند و 5 فرزند دارد، مي‌گويد بايد روزانه 3 تا 4 كيسه نان بخرد. از يك نانوايي دولتي دو كيسه نان زمخت و بي‌كيفيت مي‌خرد و اين تمام سهميه‌اي است كه او تحت نظام يارانه‌اي دريافت مي‌كند. او براي خريد نان بيشتر و باكيفيت‌تر در صف نانوايي‌هاي بخش خصوصي مي‌ايستد. وقتي چاره‌اي نداشته باشد در صورت امكان 10 برابر مبلغ نان دولتي 50 سنتي را مي‌پردازد تا از «دلالان بحران» در بازار سياه چند نان بي‌كيفيت ديگر هم بخرد.
خارج از شهرهاي بزرگ، قحطي از اين هم شديدتر است. يكي از ساكنين شهر ساحلي طرطوس در مصاحبه‌اي فيس‌بوكي مي‌گويد: مرد بيچاره‌اي كه در روستا زندگي مي‌كند ديگر بنزين ندارد؛ چوب دارد. نانش تمام شده، مجبور است خودش نان بپزد. سوري‌ها تقريبا با هر وعده غذايي خود نان مي‌خورند. خرده‌هاي نان را جمع كرده و با ماست همزده و با زيتون به عنوان صبحانه مي‌خورند. براي نهار دلمه را با نان مي‌خورند و آخر شب هم نان و شاورما ميل مي‌كنند. نان‌هاي سنتي سوريه بزرگ‌تر، نرم‌تر و نازك‌تر از نان پيتاي مرسوم در امريكا هستند و در بسته‌هاي هفت‌تايي و در يك پلاستيك شفاف فروخته مي‌شوند. اخيراا سوري‌ها از اينكه نانوايي‌ها تعداد كمتري نان در هر بسته مي‌گذارند، شاكي شده‌اند.
حسن قطنا، وزير كشاورزي سوريه اخيرا در مصاحبه‌اي با روزنامه الوطن در تلاش براي آرام كردن اعتراضات گفت: به جاي اينكه منتظر دولت بمانيم، بهتر است به سنت پخت نان در خانه بازگرديم. اما با دو برابر شدن قيمت‌ها، پايين آمدن كيفيت و طولاني شدن خنده‌دار صف‌ها، شهرونداني كه پيش‌تر جرات شكايت به خود نمي‌دادند اكنون صداي اعتراضشان بلند شده است. اين خشم وقتي شدت گرفت كه روزنامه حزب حاكم اوايل ماه جاري گزارش كرد 500 تن گندم پس از تخليه از كشتي ناپديد شده است. بر اساس گزارش «سيريا ريپورت»، ديدهبان اقتصاد سوريه طي 3 سال گذشته اين كشور به طور ميانگين سالانه بيش از 1/1 ميليون تن گندم وارد كرده است. تقريبا كل اين واردات از روسيه، متحد حكومت بشار اسد بوده اما شيوع ويروس كرونا باعث شد، روسيه صادرات گندم خود را براي جلوگيري از كمبود در داخل محدود كند. يكي از مقامات سازمان غلات سوريه چندي پيش گفت، شركت‌هاي روسي 6 قرارداد خود با سوريه را لغو كرده‌اند و ميزان صادرات به اين كشور را به نصف كاهش داده‌اند.
در عين حال گسترش بحران اقتصادي- ناشي از جنگ، سوءمديريت، تحريم‌هاي امريكا و تبعات فروپاشي اقتصادي در كشور همسايه لبنان- باعث شده ارزش پول ملي سوريه به شدت كاهش يابد و واردات گندم هزينه بسيار بالايي پيدا كند. اين بحران همچنين توليد و بازاريابي اين محصول را مختل كرده است. از قديم گندم مهم‌ترين محصول كشاورزي سوريه بوده است اما جنگ و قحطي باعث شد خودكفايي اين كشور در توليد گندم- كه چندين دهه يكي از بنيان‌هاي سياست حزب بعث بود- از بين برود. از سال 2011 سوريه درگير جنگ داخلي شده است. 3 استاني كه مرغوب‌ترين زمين‌هاي كشاورزي را داشتند- يعني حلب، رقه و حسكه- همگي بر اثر جنگ ميان ارتش سوريه، شورشيان مورد حمايت غرب و تروريست‌هاي داعش ويران شده‌اند. ماشين‌آلات كشاورزي نابود شده و مسيرهاي حمل و نقل ديگر امنيت ندارند. هزينه توليد نيز بسيار بالا رفته است. با اينكه سال گذشته بارندگي مناسب و افزايش سطح امنيت در كشور باعث شد برداشت سالانه محصول دو برابر شود اما بر اساس برآوردهاي سازمان غذا و كشاورزي سازمان ملل، توليد داخلي(2/2 ميليون تن) همچنان در حد نيمي از ميانگين پيش از بحران است.
دولت اسد امريكا را مقصر اين بحران و آن را تا حدي ناشي از تحريم‌هاي اقتصادي اين كشور مي‌داند. اين تحريم‌ها جلوي واردات قطعات يدكي ماشين‌آلات و آفت‌كش‌ها به سوريه را گرفته و اجازه نقل و انتقال پول را نيز نمي‌دهد. همين مساله ارزش پوند سوريه را به شدت كاهش داده و بحران اقتصادي را تشديد كرده است. تحريم‌هاي امريكا باعث شده واردات سوخت به شدت تحت تاثير قرار گيرد و اين مساله باعث ايجاد صف‌هاي بسيار طولاني در پمپ بنزين‌ها شده است. شهروندان گاهي مجبورند بيش از 10 ساعت در صف بنزين بمانند. خبرگزاري سانا، دونالد ترامپ رييس‌جمهور امريكا را مسوول آتش‌سوزي‌هاي اخير در مزارع غلات سوريه مي‌داند و مي‌گويد بالگردهاي آپاچي امريكا به دستور ترامپ مزارع گندم در استان حسكه در شمال شرق كشور را به آتش كشيده‌اند. برخي گزارش‌ها در رسانه‌هاي طرفدار دولت ادعا مي‌كنند هيچ بحران ناني در كشور وجود ندارد. اين ادعاها باعث خشم عمومي شده است. شهروند ساكن طرطوس مي‌گويد، وزرايي كه «مي‌نشينند مردم را مسخره مي‌كنند و فكر مي‌كنند همه چيز خوب است» كفر مردم را درمي‌آورند. صف‌هاي خريد نان آن قدر طولاني شده كه يكي از نانوايي‌هاي دمشق حصاري را به ارتفاع دو متر براي كنترل كردن مشتريان نصب كرده است. عكسي از مردم چسبيده به اين حصارهاي قفس مانند در فضاي مجازي منتشر شد و خشم مردم ساكن سوريه و ديگر نقاط جهان را برانگيخت. مردم مي‌گويند اين شرايط بسيار تحقيرآميز است و فضا را مثل زندان كرده است. البته آن نانوايي حصار را پس از اين ماجراها جمع كرد.
منبع: واشنگتن