سال‌هاي اخير
سال‌هاي پيشرفت محيط‌باني
جواد سلياري
از سال ۱۳۸۳ كه محيط‌بان پارك ملي گلستان شدم و كار را به عنوان محيط‌بان آغاز كردم تاكنون ۱۶ سال مي‌گذرد. سال‌هايي در پارك ملي گلستان گذشت و چند سالي هم در منطقه حفاظت شده البرز جنوبي بودم و بعد هم به بازرسي يگان حفاظت آمدم؛ جايي كه در آن نظارت بر وضعيت محيط‌بانان انجام مي‌گيرد. نيازهاي‌شان، آموزش‌ها و امكاناتي كه بايد داشته باشند مورد بررسي قرار مي‌گيرد و در اين مكان است كه تلاش مي‌شود تا اين نيازها تا حدي مرتفع شوند. حضور در اين مكان براي من كه سال‌ها تجربه حضور در محيط‌باني را داشتم عاملي بود تا بدانم چطور بايد اين كاستي‌ها را رفع كرد؛ كاستي‌هايي كه سال‌هاي سال وجود داشتند. وضعيت در سال‌هاي ابتدايي كارم به نحوي بود كه بسياري از مردم حتي نمي‌دانستند محيط‌باني چه شغلي است. امكانات‌مان به شدت كم بود و كار به جايي رسيد كه براي ما كه شغل‌مان را دوست داشتيم؛ تحمل سخت‌تر از هميشه بود اما با گذر زمان و كمك رسانه‌ها و شبكه‌هاي اجتماعي؛ اين شغل به مردم شناسانده شد. كم‌كم مردم محيط‌بانان را شناختند و اهميت اين شغل نمايان شد. از چند سال قبل تا حالا اين شناخت باعث شده تا احترام و علاقه محيط‌بانان نيز افزوده شود و در نتيجه آنها هم اعتماد به نفس‌شان براي ماندن در اين شغل سخت بيشتر شود. از سوي ديگر اين اتفاقات باعث شد تا در گذر زمان و خصوصا از زمان حضور جناب سرهنگ محبت‌خاني به عنوان مشاور رياست سازمان و فرمانده يگان حفاظت سازمان حفاظت محيط‌زيست كشور و ارتباط ويژه ايشان با رياست محترم سازمان محيط‌زيست و نيروي انتظامي كشور، پيگيري براي رفع مشكلات محيط‌بانان بيشتر شود.
يكي از مواردي كه در طول ساليان مختلف مورد بي‌توجهي قرار گرفت مساله آموزش بود. آموزش به محيط‌بانان درباره وظايف شغلي و ماموريت‌ها، نظم مشخصي نداشت و به صورت منقطع برگزار مي‌شد. حتي محيط‌باناني داشتيم كه آموزش محيط‌باني بدو خدمت را كه ابتداي كار بايد بگذرانند را پس از 28 سال خدمت محيط‌باني، نگذرانده بودند و همين نبود آموزش كافي و مستمر مشكلات فراواني را در طول ساليان گذشته ايجاد كرد. ما در سال‌هاي اخير بحث آموزش را در اولويت اجرا گذاشتيم و در حيطه‌هاي مختلف آن را گسترش داديم؛ نحوه استفاده از سلاح سازماني، چگونگي مواجهه با شكارچي، بقا در طبيعت و... همگي دوره‌هاي مستمري را دربرگرفت كه عملياتي شدند و تاثيرات خودش را هم داشت و يكي از آنها كم شدن درگيري‌ها و از بين رفتن دو طرف بود، چون ديگر محيط‌بانان آموزش لازم را براي اين امر ديده بودند و البته آموزش‌ها هم همه به‌روز شده بودند. پس از آن افزايش تجهيزات و امكانات هم در دستور كار سال‌هاي اخير قرار گرفت. زماني بود كه از ميان پنج محيط‌بان تنها يك يا دو نفرشان اسلحه داشتند اما حالا وضع سلاح بهتر شده و همچنين شوكر برقي و افشانه هم به تجهيزات دفاعي محيط‌بانان اضافه شده است و جليقه ضدگلوله نيز به محيط‌بانان تحويل شده است و وضعيت كفش و لباس و تجهيزات انفرادي نيز بهبود يافته است. در كنار اين موارد گرفتن مجوز استخدام سالي ۲۵۰ نيرو براي 10 سال آينده هم از جمله اتفاقات مثبت ديگري بود كه در سال‌هاي اخير شاهدش بوديم و البته بايد بدانيد گرفتن نيرو هم ديگر به سبك و سياق گذشته نيست. حالا علاوه بر آنكه آزمون كتبي گرفته مي‌شود، پس از آن تست‌هاي روانشناسي؛ پزشكي و ورزشي و تخصصي هم گرفته مي‌شود تا افرادي به تيم محيط‌بانان جديد كشور اضافه شوند كه از هر نظر توانمند باشند تا بتوانند در وضعيت سخت تاب بياورند و شيفته اين شغل باشند. همچنين پيشنهاد ايجاد رشته محيط‌باني در دانشگاه علمي كاربردي هم داده شده تا افراد آموزش‌هاي دانشگاهي اين حرفه را هم بياموزند.
در كنار اين موارد گفته شده؛ تصويب لايحه حمايت بيمه‌اي محيط‌بانان، افزايش حقوق و مزايا، خريد خودروهاي مناسب مناطق و تحويل مستقيم به پاسگاه‌هاي محيط‌باني، جيره غذايي، كاهش شيفت محيط‌بانان، تحويل پلاك محرمانه جهت اقدامات اطلاعاتي كشف سلاح متخلفين و پرداخت حق‌الكشف هم از نقاط روشن ديگر سال‌هاي اخير است. نقطه‌اي كه نشان مي‌دهد با وجود همه مشكلات رو به پيشرفتيم. اين پيشرفت‌ها در كنار راه‌اندازي بخش سايبري توانسته كمك شاياني در جهت حفاظت از تنوع زيستي كشور باشد. بخشي كه اوايل امسال پليس فتا تفاهمنامه‌اش را با سازمان محيط‌زيست امضا كرد و به اين ترتيب تخلفات فضاي مجازي مانند خريد و فروش حيات‌وحش و حيوان آزاري و... مورد پيگرد قرار گرفت تا به اين ترتيب در فضاي مجازي هم هر متخلفي نتواند عرض‌اندام كند.
مسوول بازرسي يگان حفاظت سازمان محيط‌زيست