تبعيض در توزيع مزاياي حمايتي براي آتش‌نشان‌هاي كشور
20 سال فراموش‌شدگي
گروه اجتماعي| با وجود تاكيد قانون برنامه ششم توسعه درباره سخت و زيان‌آور بودن شغل آتش‌نشاني، نه تنها اين پوشش حمايتي مورد تاكيد قانون و تخصيص مزاياي متعاقب آن، براي تمام آتش‌نشانان كشور اجرا نشده بلكه در برخي شهرها و از جمله تهران هم، حمايت‌هاي شغلي براي قشر خدومي كه داوطلبانه به جنگ آتش و خطر مي‌روند تا نجات‌بخش جان و زندگي شهروندان باشند، به گونه‌اي مخدوش و نامعلوم است كه حتي در امكان بهره‌مندي آتش‌نشانان از مزاياي دوران بازنشستگي پيش از موعد و مورد تاكيد قانون ترديدهايي وجود دارد. بهمن سال 1397 و در دومين سالگرد فراق 16 شهيد آتش‌نشان كه در حادثه دلخراش «پلاسكو» جان عزيز خود را از دست دادند، اعضاي شوراي عالي حفاظت فني و از جمله محمد شريعتمداري؛ وزير تعاون،كار و رفاه اجتماعي و حاتم شاه‌كرمي؛ معاون وزارت تعاون، در جلسه‌اي براي بررسي سخت و زيان‌آوري شغل آتش‌نشانان، بالاخره بعد از تاخير 20 ساله، به سخت و زيان‌آور بودن شغل آتش‌نشاني راي موافق دادند و مقرر شد كه از زمان ابلاغ مصوبه اين شورا، آتش‌نشانان هم مانند ساير اقشار تحت پوشش قانون مشاغل سخت و زيان‌آور، امكان بازنشستگي پس از 20 سال كار و دريافت مزاياي معادل شاغلان بازنشسته با سابقه 30 ساله را داشته باشند. مصوبه اين شورا البته بايد بسيار پيش‌تر از اين و در دهه 80 به تصويب و اجرا مي‌رسيد چراكه از سال 80 نمايندگان مجلس، بررسي و موافقت با سخت و زيان‌آور بودن اين شغل را به مسوولان وزارت تعاون واگذار كرده بودند . حالا با گذشت دو سال و با وجود آنكه يكي از اهداف جلسه سال 97 شوراي عالي حفاظت فني، تعيين يك رويه واحد براي ارايه خدمات و توزيع مزايا و حتي نحوه اجراي قانون مشاغل سخت و زيان‌آور براي تمام استان‌هاي كشور بود، همچنان، اين وحدت در بعضي استان‌ها ايجاد نشده و استانداران، در بعضي استان‌ها، بنا به سليقه خود تعبير متفاوتي از قانون مشاغل سخت و زيان‌آور براي آتش‌نشانان دارند. شايد به همين دليل بود كه تيرماه امسال، سازمان امور اداري و استخدامي، يك مصوبه پيشنهادي به كميسيون امور اجتماعي دولت فرستاد تا تصميم نهايي بابت احصاي سخت و زيان‌آور بودن شغل آتش‌نشان‌هاي وابسته به شهرداري‌هاي كشور و تعيين درجه سختي و زيان‌آور بودن شغل آنها در هيات دولت اتخاذ شود. در اين پيشنهاد، تمام خدمه يك ايستگاه آتش‌نشاني شامل آتش‌نشان، آتش‌نشان(راننده)، معاون شيفت، فرمانده شيفت، رييس ايستگاه، مدير عملياتي منطقه، رييس مركز ستاد فرماندهي و معاون عمليات سازمان آتش‌نشاني و خدمات ايمني شهرداري‌هاي كشور با استناد به بند (۵) آيين‌نامه اجرايي قانون نحوه بازنشستگي جانبازان انقلاب، جنگ تحميلي و معلولان عادي و شاغلان مشاغل سخت و زيان‌آور، موضوع تصويب نامه مورخ ۳۰ مرداد ماه سال ۱۳۶۸ به عنوان مشاغل سخت و زيان‌آور از نوع درجه 3 قرار گرفتند و حالا اين پيشنهاد هم در هيات دولت در انتظار تصويب است .
ديروز هم خبرگزاري ايلنا از چالش‌ها و موانع اشتغال برخي آتش‌نشانان به خصوص در شهر تهران خبر داد و در گزارش خود به نقل از نادر مرادي؛ رييس شوراي اسلامي كار آتش‌نشاني تهران نوشت:«كارگران واحد عمليات سازمان آتش‌نشاني در دو گروه طبقه‌بندي مي‌شوند. عده‌اي تابع نظام هماهنگ و تحت پوشش بيمه اداره كل رفاه شهرداري هستند. اما مدتي قبل از حادثه پلاسكو، نحوه استخدامي سازمان آتش‌نشاني تغيير كرد و استخدام‌شدگان از مزاياي سازمان تامين اجتماعي برخوردار شدند. پيگيري‌هاي ما براي برخورداري از سختي كار مثمرثمر واقع شد اما گروهي از همكاران ما همچنان از اين امتياز برخوردار نيستند. آتش‌نشاناني كه تحت پوشش بيمه شهرداري هستند با ۲۵ سال سابقه و ۵ سال سنوات تشويقي بازنشسته مي‌شوند و در واقع، به ازاي هر سال، ۳ ماه تشويقي دريافت مي‌كنند. اما گروهي ديگر از همكاران ما، وضعيت متفاوتي دارند و تحت پوشش خدمات سازمان تامين اجتماعي هستند. اين افراد با ۲۰ سال سابقه اشتغال و ۱۰ سال سنوات ارفاقي بازنشسته خواهند شد و البته، شهرداري اين گروه را در رديف نيروي انساني خود به حساب نمي‌آورد. تبعيض، نتيجه حاصله از بررسي شرايط بازنشستگي اين دو گروه است. وقتي كه ماهيت شغلي هر دو گروه يكسان است، چرا بايد شاهد چنين تفاوتي بين دو گروه باشيم؟ مگر بين عملكرد آنها تفاوت وجود دارد؟»
مرادي با درخواست از شوراي شهر و صندوق رفاه شهرداري تهران براي رفع اين تبعيض گفت:«سازمان رفاه شهرداري بايد قوانين خود را بر اساس قوانين جامع كشور تنظيم كند تا تمامي آتش‌نشانان با ۲۰ سال سابقه بازنشسته شوند.»
ايلنا در ادامه گزارش خود به نقل از مرادي مي‌نويسد: «شهروندان عوارض خود را به حساب شهرداري واريز مي‌كنند و سازمان موظف است در قبال اين عوارض، خدمات ذاتي خود مثل آتش‌نشاني، فضاي سبز و جمع‌آوري پسماند را به شهروندان ارايه دهد. وقتي يك شهروند براي خدمات شهري عوارض پرداخت مي‌كند، انتظار دارد تمامي خدمات به صورت كامل ارايه شود. آتش‌نشاني هم از خدمات ذاتي شهرداري‌هاست و مهم‌ترين مولفه براي آتش‌نشانان داشتن قواي جسماني است. يك آتش‌نشان را در نظر بگيريد كه بيش از ۲۰ سال سابقه خدمت دارد. او بايد لباس حريق بر تن و كپسول اكسيژن را حمل كند و براي نجات جان يك انسان چند طبقه را پشت سر بگذارد. پس از ۲۰ سال كار سخت و طاقت‌فرسا، بعيد به نظر مي‌رسد كه يك آتش‌نشان توانايي انجام اين كار را داشته باشد. پس از ۲۰ سال اشتغال، يك آتش‌نشان بايد بلافاصله بازنشسته شود و در محل كار خود حاضر نشود. اين موضوع بايد به يك مطالبه عمومي شهروندان تبديل شود. حادثه خبر نمي‌كند و امكان وقوع آن هر لحظه وجود دارد. مديران بايد به مطالبه آتش‌نشانان يعني بازنشستگي با ۲۰ سال سابقه توجه كنند. تاكيد مي‌كنم كه قواي جسماني، حرف اول را در اين شغل حساس مي‌زند. من ۵۰ ساله توانايي بالا رفتن از ساختمان چند طبقه و حمل تجهيزات را ندارم. چگونه مي‌توانم جان يك انسان را نجات دهم؟ با تصميمات اشتباه و غلط اين مهم را خدشه‌دار نكنيم.»
مهدي داوري؛ مديرعامل سازمان آتش‌نشاني در گفت‌وگو با ايلنا، اعلام كرده كه حدود ۸۱ درصد از جمعيت ۵ هزار نفري آتش‌نشانان كشور، تحت پوشش اداره كل رفاه شهرداري‌ها و ۱۹درصد تحت پوشش سازمان تامين اجتماعي هستند و در واقع، فقط 900 نفر از جمع 5 هزار نفري آتش‌نشانان كشور، از مزاياي بازنشستگي قانون مشاغل سخت و زيان‌آور بهره‌مند مي‌شوند آن هم در حالي كه آتش‌نشانان تحت پوشش سازمان رفاه شهرداري‌ها هم به اندازه ساير همكاران‌شان، جان خود را به خطر مي‌اندازند اما ظاهرا آن اشتباه در انتخاب نوع بيمه در زمان استخدام و البته عملكرد سليقه‌اي مديران شهرداري‌هاي كشور، باعث مي‌شود آتش‌نشانان تحت پوشش بيمه شهرداري‌ها، از مزايايي بسيار مخدوش‌تر بهره‌مند شوند كه بارزترين مصداقش، سن بازنشستگي است چراكه قوانين شهرداري‌ها، آتش‌نشان را به شرطي بازنشسته محسوب مي‌كند كه سابقه كار 20 ساله يا سن بالاي 50 سال داشته باشد علاوه بر آنكه حقوق پرداختي به اين گروه از آتش‌نشانان هم هيچ همخواني با افزايش سالانه مزد تابع قانون كار نداشته بلكه از قوانين افزايش سالانه حقوق شهرداري‌ها پيروي مي‌كند.