وزير خارجه روسيه سفر به امارات، قطر و عربستان را آغاز كرد
رايزني‌هاي لاوروف در حاشيه خليج‌فارس
گروه ديپلماسي
سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه از روز گذشته (سه‌شنبه) سفر به سه كشور امارات، عربستان و قطر را آغاز كرد؛ سفري كه گفته مي‌شود بيشترين هدف آن سياسي و كمك به رفع تنش موجود در شوراي همكاري خليج‌فارس به خصوص ميان عربستان و قطر است. به گزارش رسانه‌هاي روسي، همكاري‌هاي غيرسياسي به شمول همكاري‌هاي اقتصادي در اولويت دوم لاوروف در اين سفر قرار دارد.
سفر در روزهاي حساس منطقه
امارات متحده عربي، نخستين ميزبان وزير خارجه روسيه در تور به منطقه خليج‌فارس بود. ديدار با «محمد بن زايد آل نهيان»، وليعهد ابوظبي و «عبدالله بن زايد آل نهيان» وزير امور خارجه امارات از جمله برنامه‌هاي لاوروف در اين سفر بود. لاوروف در عربستان سعودي با محمد بن‌سلمان، وليعهد و فيصل بن فرحان، وزير خارجه ديدار خواهد كرد. قطر ميزبان ديگر وزير خارجه روسيه خواهد بود و طبق برنامه‌ريزي‌هاي صورت گرفته شاهزاده تميم بن حامد و وزير خارجه محمد عبدالرحمان ميزبان‌هاي لاوروف در دوحه خواهند بود.
وزارت خارجه روسيه پيش از انجام اين سفر اعلام كرده بود كه سرگئي لاوروف در اين ديدارها درباره مسائل منطقه‌اي، دوجانبه و همچنين همكاري‌هاي اقتصادي و تجاري با هر كدام از اين كشورها گفت‌وگو خواهد كرد. در بيانيه وزارت خارجه آمده است كه به‌رغم كرونا حجم رابطه تجاري ميان روسيه و هر كدام از اين سه كشور افزايش پيدا كرده است. به عنوان نمونه حجم رابطه تجاري ميان روسيه و امارات با نزديك شدن به رقم 4 ميليارد دلار شاهد رشد 78 درصدي بوده است. بر اساس همين بيانيه يكي ديگر از سوژه‌هاي اصلي مورد بحث در سفر لاوروف مسائل مربوط به بازار انرژي به خصوص در چارچوب اوپك پلاس است.
به گزارش «اعتماد»، سفر لاوروف در ميانه چند تحول جدي صورت مي‌گيرد: نخست خروج آرام كشورهاي منطقه از وضعيت اضطراري اقتصادي و سلامتي ناشي از بحران كرونا به واسطه آغاز واكسيناسيون عمومي، دوم تاثيرگذاري تغيير قدرت در كاخ سفيد بر معادلات منطقه‌اي به خصوص تغيير در رابطه ميان امريكا و عربستان سعودي به واسطه پرونده قتل جمال خاشقجي و همچنين صدور دستور دولت بايدن براي توقف فروش سلاح به عربستان و امارات به دليل جنگ يمن. سوم عادي‌سازي رابطه ميان اسراييل و برخي كشورهاي منطقه به شمول امارات و در نهايت هم تلاش‌هاي چندجانبه براي احياي برجام.
روسيه در تمامي تحولات قيد شده، حضوري تاثيرگذار دارد. از توليد و صادرات واكسن تا تاثيرپذيري از تحولات سياسي در امريكا، از تلاش براي احياي توافق هسته‌اي ايران با تركيب اوليه 1+5 تا ارايه پيشنهادهايي براي حل و فصل اختلاف در منطقه غرب آسيا و حاشيه خليج‌فارس ميان ايران و عربستان سعودي و عربستان و قطر همچنين برخورداري از رابطه حسنه با رژيم اسراييل.
آغاز پروژه‌هاي جديد روسيه در امارات
نشست خبري «سرگئي لاوروف» وزير خارجه روسيه با «عبدالله بن‌زايد آل نهيان» همتاي اماراتي كه در ابوظبي برگزار شد، نشان داد كه دو طرف درباره طيف وسيعي از موضوعات از سوريه تا تنش در خليج‌فارس گفت‌وگو كرده‌اند. بر اساس ترجمه خبرگزاري فارس، بن‌زايد به عنوان سخنران اول در اين نشست خبري ضمن اشاره به بهبود روابط مسكو- ابوظبي در جنبه‌هاي مختلف گفت: در اين ديدار، عواقب افراطي‌گيري و خشونت را با طرف روسي به بحث گذاشتيم. ما به اهميت تقويت روابط و همكاري‌ها با كشورهاي جهان باور داريم. روابط با روسيه نيز در تمام جنبه‌ها و حوزه‌ها رشد مي‌كند.
وزير خارجه امارات درباره بحران سوريه نيز گفت: «تلاش و همكاري دمشق و كشورهاي اتحاديه عرب براي آغاز روند بازگشت سوريه به جايگاه خود در اين اتحاديه ضروري است. بايد حوزه‌هاي [مشتركي] وجود داشته باشد كه راه را براي اقدام مشترك در خصوص سوريه بگشايد. وجود قانون «سزار» در امريكا و تداوم تحريم‌هاي اين كشور عليه سوريه، بازگشت دمشق به جايگاه اصلي خود در ميان كشورهاي عربي را دشوار مي‌كند.
وزير خارجه روسيه نيز با بيان اينكه گفت‌وگوهاي مهمي با همتاي اماراتي خود انجام داده، گفت: «ما پروژه‌هاي جديدي را در امارات آغاز خواهيم كرد.»
لاوروف ضمن اشاره به بحث درباره مسائل منطقه و مشكلات غرب آسيا با بن‌زايد افزود: «به دنبال همكاري و كمك به گفت‌وگوي فلسطين- اسراييل هستيم. تماس‌هاي مسكو با ابوظبي در عالي‌ترين سطح خود پيگيري مي‌شود. ما درباره تحولات اخير در خليج [فارس] و ثبات و امنيت در اين منطقه صحبت كرديم.»
پيش از اين نيز، وزارت خارجه روسيه با اعلام آمادگي اين كشور براي همكاري با امريكا جهت حل بحران فلسطين، خواستار فراهم شدن شرايط براي از سرگيري مذاكرات مستقيم با وساطت گروه چهارجانبه شده بود.
برخي رسانه‌ها، رايزني‌هاي اقتصادي را در راس هرم محورهاي مورد بحث در سفر لاوروف به منطقه به خصوص در ابوظبي ذكر كردند. در سال 2019 توافقنامه جامع همكاري‌هاي استراتژيك ميان سومين توليد‌كننده نفت روسيه با كمپاني دولتي در امارات براي اكتشاف‌هاي گازي و نفتي امضا شد. روسيه و امارات در چند سال اخير بر همكاري‌هاي دو جانبه در حوزه انرژي افزوده‌اند. همچنين دو طرف در قالب اوپك پلاس براي كاهش توليد به توافق رسيدند. كارشناسان مسائل اقتصادي انتظار دارند كه در سفر لاوروف به امارات، دو طرف درباره توسعه همكاري‌هاي استراتژيك در حوزه‌هاي گاز، هسته‌اي و نيروي برق به تفاهم‌هاي خوبي برسند.
روسيه و سرمايه‌گذاري بر تغيير فرمان امريكا
اوراسيا رويو در تحليل سفر وزير خارجه روسيه به حاشيه خليج‌فارس مي‌نويسد: «در حالي كه سرگئي لاوروف راهي سفري چهار روزه به منطقه شده، رهبران كشورهاي متفاوت در خاورميانه يا تلاش مي‌كنند با سياست جو بايدن، رييس‌جمهور ايالات متحده براي بازتعريف رابطه امريكا با منطقه همراه شوند يا مخالفت‌هاي خود با اين رويكرد تيم بايدن را نشان مي‌دهند. سفر لاوروف درست يك هفته پس از آن صورت مي‌گيرد كه امريكا گزارش اطلاعاتي درباره دست داشتن محمدبن سلمان وليعهد سعودي در قتل جمال خاشقجي در سال 2018 را منتشر كرده است. پيش از اين نيز دولت بايدن دستور توقف فروش سلاح به سعودي را به دليل تداوم جنگ شش ساله در يمن صادر كرده بود. هرچند كه لاوروف توقفي در استانبول يا بيت‌المقدس نخواهد داشت اما اين سفر در حالي صورت گرفته كه رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه همچنان منتظر تماس تلفني از جانب جو بايدن است و اسراييل هم نگران تمايل تيم بايدن براي احياي توافق هسته‌اي با ايران. قطعا سرگئي لاوروف در اين سفر تلاش خواهد كرد روي سياست نه چندان مشخص جو بايدن در منطقه خاورميانه سرمايه‌گذاري كند. برخي تحليلگران مي‌گويند كه مجموعه رفتارهاي تيم بايدن در چند روز اخير نشان مي‌دهد كه امريكا در حال كاستن از اهميت خاورميانه در سياستگذاري‌ها بوده و بر همين اساس قصد دارد از تعهدات امنيتي به اين منطقه كاسته و به عقب‌نشيني نيروهايش فكر كند. البته شكي در اين مساله وجود ندارد اما به نظر نمي‌رسد كه بتوان گفت امريكا در حال ترك خاورميانه است. برخي تحليلگران اعتقاد دارند كه نه روسيه و نه چين توانايي يا تمايل لازم براي جايگزيني امريكا در منطقه خاورميانه را ندارند و احتمالا بيشتر از تركيبي منفعت خواهند برد كه در سايه آن بتوانند رابطه خود با كشورهاي منطقه را تنوع ببخشند. از سوي ديگر عربستان سعودي همچنان اصرار دارد كه شراكت ميان اين كشور و امريكا همكاري رو به توسعه است و البته همزمان ادعاهاي مطرح شده در گزارش اطلاعاتي درباره قتل خاشقجي را هم رد مي‌كنند. در حال حاضر به نظر مي‌رسد كه عربستان سعودي مصمم است انرژي خود را براي مبارزه با بادهاي مخالف سعودي دركاخ سفيد و كنگره امريكا خرج كند و نه تعجيل در چرخش به سمت مسكو يا پكن.
با اين وجود بعيد است كه عربستان مانع از تلاش لاوروف براي فروش سخت‌افزارهاي نظامي روسيه در اين سفر بشود. عربستان پيش از اين نيز براي خريد سامانه ضدموشكي اس 400 از روسيه ابراز علاقه كرده بود. البته سعودي ديگر پيگير اين پرونده نشده و در شرايطي كه در جريان سفر لاوروف اين درخواست مجددا مطرح شود، مي‌توان نتيجه‌گيري كرد كه آيا عربستان واقعا به سمت روسيه و چين براي جبران بي‌توجهي‌هاي امريكا متمايل خواهد شد يا نه.»
وزير خارجه روسيه:
ايران و امريكا گام همزمان در مسير احياي برجام بردارند
«سرگئي لاوروف» وزير امور خارجه روسيه در كنفرانس مطبوعاتي بعد از پايان مذاكرات خود با «عبدالله بن زايد آل نهيان» وزير امور خارجه و همكاري‌هاي بين‌المللي امارات متحده عربي در ابوظبي اعلام كرد كه مقامات مسكو از قصد واشنگتن براي بازگشت به برنامه جامع اقدام مشترك(برجام) درباره برنامه هسته‌اي ايران استقبال مي‌كنند.
لاوروف گفت:«ما از تصميم دولت جو بايدن درباره بازگشت به برجام استقبال مي‌كنيم هر چند واقعيت اين است كه اين تصميم هنوز تحقق نيافته براي اينكه در خود ايالات متحده نيز آن طور كه من متوجه شده‌ام هنوز در حال بررسي چگونگي اين اقدام هستند.»
براساس ترجمه خبرگزاري تسنيم از متن خبرگزاري روسي تاس، وزير خارجه روسيه با اشاره به اينكه مسكو همچنان امكان تدوين گام‌هايي هماهنگ براي ايران و امريكا در جهت از سرگيري اجراي كامل توافق هسته‌اي را ممكن مي‌داند، ادامه داد:«براي اين منظور لازم است درباره اين وظيفه در آينده نزديك تصميم‌گيري شود. ما معتقديم كه براي اين كار بايد گام‌هاي همزمان و هماهنگي از سوي طرف ايراني و امريكايي برداشته شود. براي اينكه اگر ما در شرايط كنوني اصرار كنيم كه چه كسي بايد نخست به اجراي تعهدات خويش بازگردد، اين چانه‌زني مي‌تواند تا ابد ادامه پيدا كند.»
به گفته او كنفرانس امنيتي درباره اوضاع منطقه خليج‌فارس كه روسيه پيشنهاد آن را مطرح كرده، مي‌تواند عرصه‌اي براي بررسي احياي برجام باشد. سرگئي لاوروف توضيح داد:«بازگشت به موضوعاتي كه درحال حاضر در رابطه با امكان ازسرگيري اجراي كامل توافق هسته‌اي مطرح است از جمله مسائلي كه به عنوان پيش‌شرط براي ايران به نظر مي‌رسد، مانند برنامه موشكي يا سياست اين كشور در منطقه، به عقيده ما، اگر كنفرانس پيشنهادي ما درباره مسائل امنيتي در منطقه خليج فارس، مسلما براساس اصول احترام به منافع همه كشورهاي منطقه، حق برابري و ضرورت حركت به سمت سازش قابل قبول متقابل برگزار شود، در چنين كنفرانسي مي‌توان هرگونه مساله‌اي كه به نگراني‌هاي امنيتي همه طرفين در منطقه مربوط مي‌شود را مورد بحث و بررسي قرار داد.»