پيش رو، روشن است
نيوشا طبيبي
بايد و نبايد خريدن و گذاشتن ماهي قرمز بر سر سفره، رصد سرانه كتابخواني و تيراژ كتاب در كشور همچنين وضع سرانه روزنامه‌خواني، پيگيري و نگراني درباره بلوط‌هاي زاگرس، نگراني‌ها درباره چاه‌هاي عميق دركشور، وسواس درباره عدم توليد زباله، حساسيت در مورد ميزان مصرف آب، توجه به مقدار مصرف نان و كاغذ و مطالبه خريد و تزريق واكسن از دولت فقط بخش كوچكي از فهرست بلندبالاي مطالبات و كنش‌هاي امروز در جامعه ايران است. اين خواست‌هاي عمومي،كنش‌هاي اجتماعي و واكنش‌ها در برابر اتفاقات سياسي و اجتماعي و بسيج عمومي در مواقع خطر و وقوع حوادث طبيعي، رفتارهاي بسيار متمدنانه، انساني و پيشرفته‌اي است كه از ملت ما ديده مي‌شود. بسياري از اين مطالبات عمومي در كشورهاي ديگر فقط خواسته بخش بسيار كوچكي از جامعه هستند و مردم عادي معمولا سر به زندگي خود دارند و دغدغه‌هايشان از امور روزمره زندگي شخصي فراتر نمي‌رود. اين سطح از خواسته‌ها بسيار فراتر از حد كشورهاي پيرامون ماست حتي فراتر از كشورهاي اروپايي- به عنوان پيشروان جنبش‌هاي مدني- است.
بسياري از اين خواسته‌ها منجر به تغيير رفتارهاي اجتماعي و حتي تصميم‌سازي‌هاي سياسي يا لغو تصميمات بوده‌اند. اگر نيك بنگريم، مي‌بينيم كه در همين يكي، دو دهه گذشته- اگرچه مشكلات فراواني داشته‌ايم- اما بسياري از پديده‌هاي نابهنجار را اصلاح كرده‌ايم. بسياري از امور نادرستي كه روزگاري قباحت و زشتي نداشتند امروز مردود تلقي مي‌شوند. به طور مثال پديده سيگار كشيدن در اماكن عمومي امروز از سوي اكثريت جامعه نوعي بي‌حرمتي و عدم توجه به ديگران تلقي مي‌شود. كمتر خانه‌اي را پيدا مي‌كنيد كه كسي جرات كند در فضاي بسته آن سيگار روشن كند. سيگار كشيدن‌ها به فضاهاي بيروني منتقل شده‌اند. تا چند سال پيش چنين چيزي اصلا موضوعيت نداشت و سيگاري‌ها به راحتي در هر جايي كه هوس مي‌كردند، سيگاري آتش مي‌زدند و نفس بقيه را تنگ مي‌كردند.
از نمونه‌هاي ديگر، اعتراض به سوءمصرف آب است. شستن جلوي در خانه‌ها تا كمر خيابان و استفاده از فشار آب به جاي جارو، امري رايج و عادي بود و عموميت داشت. عجيب آنكه در كشور خشكي مثل ايران اصلا كسي نگراني‌اي بابت آب نداشت. امروز همچنان عده‌اي بي‌توجه به شرايط از در كوچه تا نيمه خيابان يا خودروي شخصي‌شان را با آب تسويه شده مي‌شويند اما اين عده در اقليت مطلق قرار دارند و بي‌ترديد اگر به فعل نادرست خود مشغول باشند بايد حرف‌هاي عابران و همسايه‌ها را در نكوهش عمل خود متحمل شوند.
اين فهرست را مي‌توانيد ادامه دهيد، اين ميزان از نگراني و دغدغه‌اي كه در جامعه امروز ايران وجود دارد به همراه مطالبات مدني و پيگيري حقوق شهروندي از سوي مردم، آينده‌اي بسيار روشن را براي كشور پيش چشم مي‌آورد. معضلاتي كه توسط مردم تشخيص داده مي‌شوند و اراده‌اي همگاني بر حل آن مشكل پديد مي‌آيد به اصلاح بسياري از ناهنجاري‌هاي اجتماعي منجر مي‌شود. به طور نمونه از چند سال پيش تا امروز عده‌اي از زنان محترم و جوانان تيزهوش شيرازي به فعاليت در موضوع اصلاح وضع زباله‌سازي در خانه‌ها روي آورده‌اند.كار آنان در شيراز سبب به راه افتادن جنبشي شده، كار تا آنجا پيش رفته كه فروشگاه‌هايي تاسيس شده‌اند كه در آنها ظرف‌هاي بسته‌بندي و كيسه پيدا نمي‌شود. مردم براي خريد از اين فروشگاه‌ها بايد ظرف‌هاي خود را بياورند. حجم بزرگي از زباله به اين صورت حذف مي‌شود. آنها حتي وقتي به بستني‌فروشي مي‌روند از بستني فروش مي‌خواهند در ظرفي كه همراه دارند برايشان بستني بگذارد. اين رويه كم كم جا افتاده و صاحبان كسب وكار هم با آن همراه شده‌اند. بي‌ترديد تا چند سال آينده همين جنبش موفق به تغيير اساسي در عادات مصرف مردم خواهد شد. بر پايه همين نشانه‌هاست كه مي‌توان گفت با همه نابساماني‌ها و گرفتاري‌ها و مشكلات امروز، آينده‌اي پاكيزه و روشن و بسامان پيش رو است.