انصارالله پيشنهاد امريكا را «توطئه» و تكرارخواسته‌هاي سعودي توصيف كرد
تلاش ناكام واشنگتن براي آتش‌بس يمن
شهاب شهسواري
بعد از اعلام ارايه يك طرح آتش‌بس از سوي امريكا به انصارالله يمن، محمد عبدالسلام، رييس هيات مذاكره‌كننده صنعا اعلام كرد كه اين طرح را بي‌ارزش مي‌داند و انصارالله يمن حاضر به پذيرش آن نيست. به گفته اين مقام يمني، طرح امريكا توطئه‌اي است كه باعث خطرناك‌تر شدن اوضاع در يمن و ادامه محاصره خواهد شد. براساس اظهارات اين مقام دولت صنعا، طرح امريكا توسط فرستاده امريكا در امور يمن تنظيم شده و توسط فرستاده ويژه دبيركل سازمان ملل متحد در امور يمن به انصارالله رسيده است. عبدالسلام تيم لندركينگ، فرستاده ويژه امريكا در امور يمن، مدعي شده است كه طرح آتش‌بس امريكا چند روز است كه در اختيار انصارالله قرار گرفته است. به گفته اين ديپلمات امريكايي با اين حال «حوثي‌ها به جاي بررسي طرح در حال برنامه‌ريزي براي تسلط بر مركز استان مارب هستند.» عربستان سعودي از 6 سال پيش حمله به يمن را براي بازگرداندن عبدالربه منصور هادي، نخست‌وزير مستعفي به قدرت آغاز كرده است. در طول شش سال گذشته، عربستان با همراهي امارات متحده عربي، يمن را تحت محاصره كامل دريايي، زميني و هوايي قرار داده‌اند. سازمان ملل متحد، وضعيت يمن را «بزرگ‌ترين فاجعه بشري جاري» در جهان توصيف كرده است.
در طول هفته‌هاي گذشته عمليات تهاجمي انصارالله يمن براي تسلط بر استان مارب، مهم‌ترين منبع انرژي يمن شدت گرفته است. به نوشته ميدل ايست نيوز، در روزهاي گذشته، عربستان سعودي براي جلوگيري از پيش‌روي انصارالله به سمت مركز استان مارب، حملات هوايي گسترده‌اي را در سه استان مارب، تعز و حجه عليه مواضع اين گروه انجام داده است. همزمان العربيه به نقل از منابعي خبر داده است كه عربستان سعودي نيروهاي خود در نزديكي بندر كليدي حديده كه دراختيار انصارالله و تنها مسير دسترسي سرزمين‌هاي شمال يمن به جهان خارج است، تقويت كرده است. بندر حديده دو سال است كه در پي توافق استكهلم ميان انصارالله و عربستان سعودي در آرامش به‌سر مي‌برد، اما به نوشته رسانه‌ها، عربستان سعودي قصد دارد در صورت قطعي شدن سقوط مارب به دست نيروهاي انصارالله، اين آتش‌بس را كنار بگذارد و حمله‌ها به بندر حديده را ازسر بگيرد. بيش از ۷۰درصد كمك‌هاي انساني به يمن از طريق حديده به اين كشور مي‌رسد.
به گفته تيم لندركينگ، طرح امريكا يك «طرح جامع و منطقي براي آتش‌بس در سراسر يمن» است. لندركينگ، در سخنراني در انديشكده شوراي آتلانتيك گفت: «هر زمان كه حوثي‌ها آماده گفت‌وگو باشند من به منطقه باز خواهم گشت.» تيم لندركينگ، سه هفته پيش در سفر به منطقه با مقام‌هاي عربستان سعودي، دولت مستعفي عبدالربه منصور هادي و انصارالله ديدار و گفت‌وگو كرد. به نوشته رسانه‌ها، او روز 26 فوريه در عمان با محمد عبدالسلام، مذاكره‌كننده ارشد انصارالله گفت‌وگو كرده است. ايالات متحده امريكا و سازمان ملل متحد از حوثي‌ها مي‌خواهند كه فوري به اين پيشنهاد جواب بدهند. اگر الان به پيشرفتي دست پيدا نكنيم، قطعا كشور در گرداب خشونت و بي‌ثباتي بزرگ‌تري فرو خواهد رفت. اين مقام امريكايي كه در سفرش به منطقه با همراهي مارتين گريفيتس، فرستاده ويژه دبيركل سازمان ملل متحد با مقام‌هاي عربستان سعودي گفت‌وگو كرده است، مدعي شده كه عربستان هم كاملا از طرح امريكا حمايت مي‌كند.
همزمان با طرح امريكا براي آتش‌بس در يمن، جمهوري اسلامي ايران نيز رايزني‌ها براي كاهش تنش‌ها در يمن را پيگيري كرده است. در طول هفته‌هاي گذشته، علي‌اصغر خاجي، مشاور ارشد وزير خارجه جمهوري اسلامي ايران، تماس‌هاي ديپلماتيك با بازيگران خارجي مرتبط با يمن داشته است. از جمله ششم اسفند ماه سال جاري خاجي با پيتر سمنبي نماينده ويژه سوئد در امور يمن تلفني تماس داشت و پيش از آن نيز مارتين گريفيتس، فرستاده ويژه دبيركل سازمان ملل متحد در نخستين سفر خود براي مذاكره با مقام‌هاي ايراني از جمله محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه ايران، به تهران سفر كرده بود.
جزييات طرح امريكا براي آتش‌بس در يمن
براساس اطلاعاتي كه شبكه الميادين از متن اين پيشنهاد منتشر كرده است، در طرح آتش‌بس امريكا اشاره‌اي به اقدام‌هاي نظامي عربستان سعودي عليه يمن نشده و تنها از انصارالله خواسته شده است تا با دولت مستعفي يمن مستقر در عدن در مورد آتش‌بس سراسري گفت‌وگو كند، بدون اينكه آغازكنندگان اصلي جنگ و متجاوزان خارجي، يعني عربستان سعودي و يمن نقش و تعهدي در اين مذاكرات داشته باشند. در عين حال يكي از اصلي‌ترين خواسته‌هاي صنعا، مبني بر بازگشايي كامل فرودگاه بين‌المللي اين شهر نيز در اين طرح به صورت مبهمي مورد اشاره قرار گرفته و بازگشايي آن مشروط اعلام شده است. به گفته يك مقام انصارالله، در اين طرح پيش‌بيني شده است كه هواپيماهايي كه قصد فرود در فرودگاه صنعا دارند بايد از عربستان سعودي مجوز دريافت كنند. خبرگزاري ايسنا به نقل از الميادين مي‌نويسد: «طرح امريكا مبتني بر آتش‌بس فراگير ازجمله توقف حملات عربستان و پهپادهاي انصارالله و بازگشايي فرودگاه صنعا و اجازه ورود محموله‌هاي سوخت به بندر حديده و ازسرگيري مذاكرات است.»
واكنش انصارالله به طرح امريكا
اما نخستين واكنش‌ها به طرح امريكا از سوي انصارالله چندان مثبت نيست. استدلال صنعا اين است كه امريكا دقيقا همه خواسته‌هاي عربستان سعودي، از جمله حفظ محاصره يمن را در اين طرح به صورت فريبنده‌اي پنهان كرده‌اند. محمد عبدالسلام، در گفت‌وگو با شبكه المسيره گفت: «در پيشنهاد امريكا، بحثي از توقف محاصره و حملات عليه يمن نيست، بلكه به شكلي دور زدن واقعيت است كه منجر به ازسرگيري محاصره از طريق ديپلماتيك مي‌شود.» به گزارش فارس، اين مقام دولت صنعا تاكيد كرد: «از شروط مطرح در اين طرح، مشخص شدن مقاصد فرودگاه صنعا و صدور مجوز پرواز از سوي ائتلاف سعودي است؛ يعني مجوزهاي پرواز از صنعا صادر نشود.» اين مقام يمني خطاب به امريكا تاكيد كرد: «اگر براي توقف تجاوز و محاصره عليه يمن جدي هستيد، به طور جدي توقف جنگ و محاصره را اعلام كنيد، آن زمان ما از اين اقدام استقبال خواهيم كرد.» رييس هيات مذاكره‌كننده يمن افزود: «اينكه فرستاده امريكا بيايد و طرحي كم ارزش‌تر از طرح فرستاده سازمان ملل ارايه بدهد، قابل قبول نيست چيزي كه فرستاده امريكا ارايه داد، توطئه‌اي براي قراردادن يمن در وضعيتي خطرناك‌تر از چيزي است كه هست.» او همچنين تاكيد كرد: «آنچه آنها از طريق جنگ و ويراني به دست نياورده‌اند، آن را از طريق گفت‌وگو به دست نخواهند آورد. تجاوز و محاصره طي شش سال گذشته يك روز هم متوقف نشده آن وقت منظور امريكا از درگيري و محاصره چيست.» عبدالسلام گفت: «امريكايي‌ها با ارايه شروط عربستان سعودي به عنوان پيشنهادي براي توقف جنگ بار ديگر ثابت كردند كه به صراحت از تجاوز و محاصره حمايت مي‌كنند.»
اعلام آمادگي امريكا
براي ازسرگيري كمك‌هاي بشردوستانه
دولت ايالات متحده امريكا روز جمعه اعلام كرد كه كمك‌هاي امدادي به شمال يمن و مناطقي كه تحت كنترل نيروهاي انصارالله قرار دارند از سر خواهد گرفت. واشنگتن گفته است كه «با احتياط كمك‌هاي بشردوستانه را از سر مي‌گيرد.» به گفته مقام‌هاي امريكايي اين كمكها در اختيار «گروه‌هاي بشردوست فعال در شمال يمن» قرار مي‌گيرد و «از نزديك نظارت مي‌شود تا اين كمكها دراختيار انصارالله قرار نگيرد.» دولت بايدن مدعي شده است كه انصارالله جلوي انتقال كالاها و كمك‌هاي بشردوستانه از بندر حديده را مي‌گيرد. علاوه بر اين برنامه جهاني غذا هم اعلام كرده است كه چندين ميليون دلار بودجه براي تامين كمك‌هاي بشردوستانه به مردم در آستانه قحطي يمن جمع‌آوري كرده كه قرار است به‌زودي به صورت كمك‌هاي غذايي به اين كشور جنگ‌زده فرستاده شود.