تولد اينترنت

برخي‌ها هفتم آوريل 1969 را روز نمادين تولد اينترنت مي‌دانند، چون در اين روز براي اولين بار درخواست نظر براي سندي الكترونيكي انجام شد. البته ديگراني هم هستند كه اين مناسبت را به رسميت نمي‌شناسند. چرا؟ اجازه بدهيد ماجرا را قدم به قدم مرور كنيم. اول اينكه اين پرسش كه چه كسي اينترنت را اختراع كرد پاسخ ساده و سرراستي ندارد. به قول ايوان اندرو در سايت هيستوري‌دات‌كام ناممكن است براي اين فناوري گسترده و هميشه در تغيير، فقط يك فرد خاص را نام ببريم و او را مبدع آن بدانيم كه اين شبكه جهاني محصول كار و فكر خلاق ده‌ها دانشمند و برنامه‌نويس و مهندس است و هركدام‌شان در ايجاد يا توسعه جنبه‌هايي از اينترنت نقش داشتند و آن را به چيزي تبديل كردند كه ما امروزه با آن سروكار داريم. چند دهه قبل از اينكه اساسا فناوري به حد اجراي ايده اينترنت برسد، برخي دانشمندان مثل نيكولا تسلا (اوايل قرن بيستم) با فكر شبكه‌اي جهاني از اطلاعات كلنجار مي‌رفتند يا نوابغي مثل پل اوتله و ونيوار بوش (دهه‌هاي 1930 و 1940 ميلادي) به ايجاد بستري براي ذخيره‌سازي كتاب و محتوا و ساختن بانكي بزرگ با قابليت جست‌وجوي سريع و آسان در اين بانك فكر مي‌كردند. اما ايده اينترنت از اوايل دهه 1960 ميلادي، آن‌هم به شكل تدريجي چارچوب مشخصي پيدا كرد و بحث شبكه فراكهكشاني كامپيوترها گويا از قول جوزف ليكلايدر به ميان آمد. اواخر همين دهه بود كه متخصصان كامپيوتر، روشي براي انتقال داده‌هاي الكترونيكي پيدا كردند و آن را در يكي از دفاتر زيرمجموعه وزارت دفاع امريكا موسوم به آرپانت (شبكه پروژه‌هاي تحقيقاتي پيشرفته) محك زدند. در اين دفتر بود كه براي اولين‌بار چند كامپيوتر در بستر يك شبكه به هم وصل شدند و اطلاعاتي بين‌شان رد و بدل شد. درخواست نظر براي آن سند الكترونيكي، هفتم آوريل 1969 در همين دفتر انجام شد. چند ماه بعد، دوم سپتامبر همان سال در يكي از آزمايشگاه‌هاي اين دفتر، 2 كامپيوتر را براي تبادل داده به هم وصل كردند و از اين‌رو برخي مي‌گويند بايد همين دوم سپتامبر را روز تولد اينترنت بدانيم. اما روز تولدي كه طرفداران بيشتري دارد 29 اكتبر 1969 است. در اين روز اولين پيام بين دو كامپيوتر دور از هم مبادله شد. يكي از اين كامپيوترها در دانشگاه لس‌آنجلس و ديگري در استنفورد قرار داشت و براي اينكه ذهن خواننده عزيز درباره اين اتفاق تاريخي روشن‌تر شود بد نيست به اين اشاره كنم كه اندازه هركدام از اين كامپيوترها به اندازه خانه‌اي كوچك بود. طبق نوشته سايت هيستوري‌دات‌كام پيامي كه از لس‌آنجس به استنفورد فرستاده شد واژه «لاگين» بود، ولي همين كلمه 5 حرفي هم ناقص به مقصد رسيد. آنهايي كه در استنفورد پشت كامپيوتر ‌گيرنده منتظر پيغام بودند فقط دو حرف «اِل» و «او» را دريافت كردند. اما اين آزمايش در مجموع آزمايش موفقي بود و به نقطه عطفي در تاريخ فناوري‌هاي نوين تبديل شد. اما توسعه اينترنت و شكل‌گيري چيزي كه ما امروز مي‌شناسيم چند دهه ديگر زمان برد. حتي تا همين سه چهار دهه پيش كمتر كسي پيشرفت و فراگيري اينترنت و شكل‌گيري شبكه‌هاي اجتماعي با اين ميزان از تاثير را پيش‌بيني مي‌كرد. اگر به فيلم‌هاي علمي- تخيلي دهه 1980 ميلادي نگاه كنيد (مثلا «بازگشت به آينده» يا «نابودگر») معمولا آينده را عصر ربات‌هايي شبيه انسان و ماشين‌هاي پرنده يا حتي ارتباط با موجودات فضايي تصور مي‌كردند و پيشرفت شبكه‌اي مجازي اما تا اين حد اثرگذار به دايره تخيلات بسياري اصلا راه نداشت.