دوباره انتخابات دوباره حقوق اقوام و مذاهب

سيدميلاد علوي

سيزدهمين دوره انتخابات رياست‌جمهوري اگر كرونا بگذارد، بيست و هشتم خرداد ماه در شرايطي برگزار خواهد شد كه وعده‌هاي كانديداها و نارضايتي‌ بخش‌هايي از مردم از وضعيت اقتصادي، سياسي،فرهنگي و اجتماعي فعلي نه‌تنها حل نشده، بلكه حال و هواي ناشي از رويارويي‌هاي پيشاانتخاباتي نيز بعيد نيست به جاي داغ كردن تنور انتخابات، تا حدي به سرماي فضا و بي‌اعتمادي بيشتر بيفزايد.  برخي كانديداهاي «پاستور 1400» اما بي‌توجه به اين مساله از اهداف خود مي‌گويند و روزي در شبكه اجتماعي «كلاب هاوس»، روزي در «توييتر» و روز ديگر در «اينستاگرام» و «تلگرام» تلاش مي‌كنند افكار عمومي را به حمايت از خود ترغيب كنند. بزرگان و مدعيان رديف نخست ولي هنوز يا آنچنان كه بايد و شايد به ميدان نيامده‌اند يا مي‌كوشند حاميان و مخالفان‌شان را در ابهام نگه دارند تا شرايط را براي حضور خود مهيا سازند. رايزني‌ها اما بي‌وقفه در جريان است؛ چه اصلاح‌طلبان و چه اصولگرايان.  همه و همه تلاش مي‌كنند در درجه نخست نظر نهادهاي حاكميتي را جلب كنند و در مرحله دوم به سراغ اقشار و گروه‌هايي بروند كه راي و نظرشان مي‌تواند رييس‌جمهوري آينده ايران را تعيين كند؛ گروه‌هايي همچون اقوام و پيروانِ مذاهب به ويژه اهل سنت.

 اهل سنت؛ برگ برنده
جوانان و زنان براي فردي كه عزمش جزم است و نگاهش به پاستور جدي، دو گروه اجتماعي مهم و تاثيرگذار به شمار مي‌روند اما همه كانديداها به اين اقشار نگاه خاصي دارند و برنامه‌هايي براي جلب‌نظرشان طراحي كرده‌اند. با اين حساب برنده كسي است كه راي و نظر برخي از اقوام و مذاهب ازجمله اهل سنت را جلب كند. اين مدعا با نگاهي به آمار و ارقام انتخابات 92 و 96 اثبات خواهد شد. حسن روحاني سال 92 در شرايطي تنها و تنها 260 هزار راي بيشتر از حد نصاب لازم براي پيروزي در دور نخست انتخابات كسب كرد كه در استان سني‌مذهب سيستان و بلوچستان 770 هزار راي گرفته بود. نزديك‌ترين رقيب او، محمدباقر قاليباف، تنها 110 هزار از اين استان راي گرفت و اين يعني اگر يك‌سوم راي‌دهندگان به حسن روحاني در اين استان راي‌شان به سبد قاليباف يا ديگر كانديداها مي‌رفت، روحاني نمي‌توانست در دور دوم پيروز انتخابات شود. اين روند سال 96 هم تكرار شد. او آن سال 3 ميليون راي بيشتر از حدنصاب لازم براي پيروزي در دور نخست كسب كرد تا پيش‌بيني مولوي عبدالحميد درست از آب درآيد. او حدود 2 هفته قبل از انتخابات راي «6 و نيم ميليون اهل سنت ايران» حسن روحاني را اعلام و از پيروزي قطعي او گفته بود. آمار و ارقام دروغ نمي‌گويند و احتمالا به همين دليل است كه اصولگرايان در آستانه انتخاباتي ديگر، به فكر اهل سنت افتاده‌اند و ديدارهايي را با «مولوي عبدالحميد» ترتيب داده‌اند.
 ديدار در زاهدان، رايزني در تهران
«مولوي عبدالحميد اسماعيل زهي»، امام جمعه اهل سنت زاهدان يكي از معروف‌ترين رهبران اهل سنت در ايران به شمار مي‌رود كه نفوذ كلامش ميان اهل سنت به مراتب بيشتر از ساير همتايان خود بوده است؛ هرچند در اين ميان «مولوي گرگيج»، امام جمعه اهل سنت آزادشهر گلستان را نيز نمي‌توان ناديده گرفت. «مولوي عبدالحميد» در هر دوره از انتخابات تلاش كرده نظر اهل سنت را به سمت كانديدايي جلب كند كه بيش از ديگران توانايي تامين منافع اهل سنت را داشته باشند و همين مساله سبب شده تا اصلاح‌طلبان بيش از اصولگرايان در جلب‌نظر اهل سنت و گروه‌هاي مذهبي و قومي موفق باشند.  اين دوره اما اصولگرايان رايزني با «مولوي عبدالحميد» را در دستور كار گذاشته‌اند تا شايد بدين شيوه برگ برنده اهل سنت را نصيب خود كنند. يكي از نزديكان «مولوي عبدالحميد» درباره رايزني‌هاي صورت‌گرفته ميان يكي از رهبران اهل سنت ايران اصولگرايان به «اعتماد» گفت: «بسياري از كانديداها با مولانا ديدار داشته يا با واسطه‌هايي با او ارتباط گرفته و درباره انتخابات رايزني كرده‌اند.» حسين دهقان و رستم قاسمي كه هر دو ازجمله كانديداهاي داراي پيشينه نظامي در انتخابات 28 خرداد 2 هستند، اخيرا به زاهدان رفته و با مولوي عبدالحميد ديدار و
 رايزني كرده‌اند.  اين منبع نزديك به مولوي عبدالحميد با تاييد اين خبر به «اعتماد» گفت: «هر دوي اين افراد با مولانا عبدالحميد ديدار داشته و صحبت‌هايي را با او انجام داده‌اند.» اين منبع نزديك به مولوي عبدالحميد درباره زمان انجام اين ديدارها نيز گفت: «حدود 2 هفته پيش بود كه اين ديدارها صورت گرفت.» اين اما پايان ماجرا نيست. اين چهره نزديك به مولوي عبدالحميد در بخش ديگري از اظهاراتش به «اعتماد» گفت كه «افزون بر اين چهره‌ها، رايزني‌هايي نيز با چهره‌هاي نزديك به مولانا در تهران از سوي ديگر كانديداها صورت گرفته كه همه آنها هم درباره انتخابات رياست‌جمهوري بوده است.» او نامي از اين افراد به ميان نياورد ولي برخي شنيده‌ها حاكي از آن است كه «سعيد محمد» ازجمله افرادي است كه تلاش كرده در تهران رايزني‌هايي با چهره‌هاي مرتبط با مولوي عبدالحميد انجام دهد.
 وعده‌ها و مانع‌ها
پيگيري‌هاي خبرنگار روزنامه اعتماد از منابع نزديك به مولوي عبدالحميد، حاكي از آن است كه يكي از موضوعات اصلي كه در ديدار اين روحاني برجسته اهل سنت با حسين دهقان و رستم قاسمي مورد بحث قرار گرفته، تبعيض است. اين 2 چهره متعلق به جريان سياسي اصولگرا نيز در جريان اين ديدار وعده داده‌اند كه نسبت به رفع تبعيض اقدام كنند؛ وعده‌اي كه البته حسن روحاني نيز در سال‌هاي 92 و 96 مطرح و حتي بيانيه‌اي براي رسميت‌بخشي به اين وعده‌ها صادر كرد اما نه‌تنها اين اتفاق رخ نداد، بلكه حالا در آستانه پايان دوران 8 ساله رياست‌جمهوري او، كار به جايي رسيده كه عبدالله سهرابي، نماينده مجلس ششم به نمايندگي از اهل سنت شكايتي را عليه رييس‌جمهوري در ديوان عالي كشور به ثبت برساند؛ شكايتي كه براساس گفته‌هاي سهرابي به «اعتماد»، در كارتابل ديوان ثبت شده و قرار است روز چهارشنبه هفته جاري شعبه رسيدگي‌كننده به آن تعيين شود؛ البته مشروط به آنكه اتفاق خارج از روال اداري و حقوقي رخ ندهد.  عدم تحقق وعده‌هاي روحاني از يك‌سو و نوع مواجهه با اهل سنت و رويدادهاي تلخي سبب شده تا حالا مولوي عبدالحميد نيز براي حمايت از كانديداهاي انتخابات شرايط سختي داشته باشد. شرايطي كه در پي حوادث تلخ سراوان دشوارتر هم شد. پس فعلا بايد نشست و تغيير معادلات را تماشا كرد و ديد خرداد 1400، اهل سنت چه تصميمي خواهند گرفت و بازهم راي‌شان را به سبد اصلاح‌طلبان مي‌ريزند يا ورق به سود اصولگرايان برخواهد گشت.