مجسمه‌هايي كه دزديده شدند
گروه ادب و هنر| مجسمه يكي از المان‌هاي مهم در زيباسازي شهري و گاه حكم شناسنامه را براي يك منطقه دارد؛ اثري كه با حضورش مي‌تواند نقش مهمي در فرهنگ‌سازي و چيدمان فضاي شهري داشته باشد. متاسفانه در سال‌هاي گذشته مجسمه‌هاي بسياري در فضاهاي شهري نصب شده‌اند كه اغلب بسته به ارزش متريالي كه در آنها به كار رفته است و گاه به لحاظ ارزش هنري به سرقت رفته‌اند. به همين جهت سازمان زيباسازي شهرداري از يك مقطع زماني به بعد تصميم گرفت جنس عمده آثار شهري از فايبرگلاس باشد تا سارقان بسته به جنس اثر براي سرقت آن وسوسه نشوند؛ با اين همه هستند هنوز آثاري قديمي كه با فلزهاي گرانبها ساخته شده و از ارزش مادي و هنري بسيار برخوردارند.
به گزارش ايسنا، در آذر ماه سال ۱۳۸۷ با اعلام خبر سرقت تعدادي از مجسمه‌هاي پايتخت، تهديدي به نام دزديده شدن اين آثار به شكلي جدي‌تر از قبل نمايان شد؛ مجسمه‌هايي كه بسياري از آنها پس از ناپديد شدن، هيچگاه سرنوشت‌شان مشخص نشد. تا ارديبهشت ۱۳۸۹ تعداد مجسمه‌هاي دزديده‌شده به ۱۲ مورد رسيد؛ مجسمه‌هايي كه وزن برخي از آنها حدود ۷۰۰ كيلوگرم بود و با توجه به حجم و وزن اينگونه آثار، عمدتا اين سوال ايجاد مي‌شد كه سارقان چگونه مي‌توانند بدون جلب‌توجه و به راحتي چنين آثاري را از جا كنده و جابه‌جا كنند؟! در ۲۱ ارديبهشت ماه سال ۸۹ خبري به نقل از سازمان زيباسازي شهرداري منتشر شد مبني بر اينكه از مجموع مجسمه‌هاي دزديده شده 4 مجسمه شامل سرديس نواب‌صفوي، سرديس دانته، مجسمه ابوسعيد ابوالخير و سرديس اقبال لاهوري براي بازسازي يا اصلاح جمع‌آوري شده‌اند اما دو روز بعد سخنگوي شهرداري تهران با تكذيب اين خبر، آن را «بازي با افكار عمومي» عنوان كرد.
مجسمه ستارخان اثري از شهريار ضرابي واقع در خيابان ستارخان، مجسمه باقرخان از شهريار ضرابي واقع در خيابان شهرآرا، مجسمه صنيع خاتم از حميد شانس واقع در پارك ملت، مجسمه زندگي از فاطمه امداديان و مجسمه‌اي از محمد مددي واقع در خانه هنرمندان ايران، مجسمه استاد شهريار از علي قهاري در پارك دانشجو، دو مجسمه از دكتر شريعتي در پارك شريعتي از حميد شانس، مجسمه مادر و فرزند از هژير ابراهيمي در شهرك غرب، مجسمه ابن‌سينا از عذرا عبدالنبي در پارك بهجت‌آباد، مجسمه گوساله در دانشكده دامپزشكي دانشگاه تهران و مجسمه برنزي از روح‌الله شمسي‌زاده در پارك استقلال تهران از جمله آثار به سرقت رفته در اين سال‌ها هستند.
البته در دو دهه اخير سرقت مجسمه‌ها تنها به پايتخت محدود نبوده است. سال ۹۶ خبري منتشر شد مبني بر اينكه شهردار شيراز به مناسبت محرم تنديسي به نام ميدان نذري افتتاح كرد؛ اما 3 روز بعد از افتتاح، ديگ مسي ميدان به سرقت رفت! سال ۸۶ هم مجسمه «شيخ بهايي» اثر مرتضي نعمت‌اللهي در خيابان چهارباغ توسط افرادي سودجو با هدف ذوب و فروش برنز مورد استفاده در مجسمه سرقت شد كه خوشبختانه با اقدام به موقع نيروي انتظامي اين مجسمه به جاي اصلي خود بازگشت.
سال ۹۸ هم بخشي از تنديس «تقديس» اثر پرويز تناولي مجسمه‌ساز و نقاش كشور واقع در جنب ساختمان شهرداري مركزي اصفهان به سرقت رفت كه پس از يك سال سارقان آن هم پيدا شدند. البته سرقت مجسمه‌هاي تناولي به همين جا ختم نشده بود؛ چراكه بعدها توسط خود تناولي اعلام شد كه 4 مجسمه از 7 مجسمه كودكان در حال بازي از اين هنرمند در پارك دانشجو نيز به سرقت رفته است. اواخر تابستان سال ۹۸ بود كه با سرقت سرديس قيصر امين‌پور در بلوار سعادت‌آباد، پرونده سرقت مجسمه‌ها در تهران بار ديگر باز شد. پيش از اين نيز مجسمه‌اي از حسين‌علي عسگري سازنده اين تنديس به سرقت رفته بود كه اين مجسمه‌ساز در آن زمان درباره سرقت اثر خود به ايسنا گفته بود:«اين اثر را در سال ۸۰ در محله صادقيه نصب كرده بوديم كه در سال‌هاي ۸۶ يا ۸۷ گم شد. اين اثر نيز با برنز ساخته شده و نزديك ۴۰۰ كيلو وزن داشت. درواقع آن قدر بزرگ بود كه قابل بردن نبود. نمي‌توانم دزديده شدن چنين كاري را درك كنم!»
با سرقت مجسمه قيصر امين‌پور، مجتبي موسوي، معاون وقت فرهنگي و هنرهاي شهري سازمان زيباسازي شهر تهران گفته بود كه اميدي به پيدا شدن مجسمه نيست چراكه مجسمه‌هاي برنزي دزديده شده به سرعت آب مي‌شوند. به گفته او مجسمه قيصر امين‌پور از جاي خود كنده شده بود؛ چنانكه استراكچر فلزي داخلي مجسمه از خود مجسمه جدا شده بود. چگونگي كندن آن و اينكه با پتك انجام‌شده بود يا ابزار ديگر قابل‌فهم نبود ولي با توجه به اينكه مجسمه از استراكچر آن جداشده بود، حدس مي‌زدند كه مجسمه كنده شده است.
با اين حال ۱۴ مهر ماه همان سال فرمانده يگان حفاظت شهرداري تهران خبر كشف سرديس قيصر امين‌پور را اعلام كرد. البته در همان زمان سازنده اثر و اداره حجم سازمان زيبا سازي شهري از پيدا شدن اين اثر اظهار بي‌خبري كردند كه جاي تعجب داشت.