عيد فطر عيدي ويژه در خوزستان زير سايه كرونا
قاسم منصور آل‌كثير
با اينكه هنوز دو ماه از جشن سال تحويل نگذشته، مردم بسياري از شهرهاي خوزستان خود را براي جشني باشكوه به مناسبت عيد سعيد فطر آماده مي‌كنند. مردم در بسياري از نقاط اين استان، درست همچون ايام نوروز پيشاپيش به خانه‌تكاني پرداخته و خود را براي استقبال هر چه مناسب‌تر از اين عيد آماده مي‌كنند. عرب‌هاي ايران دو روز مانده به عيد را «ام‌الوسخ» و يك روز مانده به عيد را «ام‌الحلس» مي‌نامند. ام‌الوسخ به معناي روز «چركين» است. در اين روز مردم به نظافت خانه‌هاي خود مي‌پردازند، اجناس تازه براي منزل مي‌خرند و خانه را براي فرارسيدن عيد و اكرام مهمان تميز و آماده مي‌كنند. روز بعد از ام‌الوسخ را ام‌الحلس مي‌نامند. ام‌الحلس نيز كه نامي محلي و قديمي است به معناي روز نظافت و رسيدگي شخصي است. در اين روز جوانان به ظاهرِ خود رسيدگي مي‌كنند. در اين ايام فروش انواع شيريني و آجيل و ازدحام جمعيت در بازارها جلوه‌اي ديگر به آنها مي‌بخشد. علاوه بر اين، بازار انواع پوشاك نيز در اين ايام بسيار رونق مي‌گيرد، چراكه اكثر مردم رخت و لباس خود را براي عيد فطر نو مي‌كنند. در شب عيد و هنگام اعلام رويت هلال ماه، مردم عرب طبق عادات خود در مساجد تكبيرگويان اين عيد را اعلام مي‌كنند به طوري كه صداي تكبير فضاي عرفاني خاصي را براي دقايقي در شهرها به وجود مي‌آورد. در اين روز كودكان در كوچه پس‌كوچه‌ها به شادي و سرور مي‌پردازند. رسم است كه روز عيد فطر درِ خانه‌ها باز باشد و همسايه‌ها با گفتن «يا‌الله» و «عيدكم مبارك يا اهل البيت» وارد خانه‌ها شده و با گفتن جملاتي نظير «عيدكم مبارك» و «ايامكم سعيده» و «الله ايعوده عليكم بخير و عافيه» كه ورد زبان كوچك و بزرگ و زن و مرد است به خانه همسايه‌ها مي‌روند. در ميان قبايل خوزستان نيز مردم با «هوسه» و پايكوبي كوچه‌هاي محلات را طي مي‌كنند و به سراغ بزرگِ محله و قبيله رفته و درِ مضيف(مكان پذيرايي) گرد هم مي‌آيند. در شهرهاي سوسنگرد، بستان، حميديه و اهواز بعضي از خانواده‌ها رسم بر آن دارند كه با دادن صبحانه‌اي مختصر، نزديكان خود را دورهم جمع كنند و احيانا در صورت وجود كدورت‌ها صلح و آشتي را ميان آنها برقرار كنند. در شهرهاي سوسنگرد، بستان و حميديه معمولا در صبحانه، برنج به همراه ماست و روغن محلي(فرگاعه) تهيه مي‌شود چراكه توليد روغن محلي و ماست در اين شهر متداول است.
زنگ خطر
با همه اين اوصاف، سال گذشته و امسال شرايط كرونا تا حدودي وضعيت ديد و بازديدها را مخدوش كرده است اما باز هم بسياري از فعالان اجتماعي و مسوولان استاني نسبت به ديد و بازديدهاي عيد سعيد فطر ابراز نگراني براي افزايش شمار مبتلايان به كرونا را مطرح كردند. عده ای از فعالان نیز از ابتدای رمضان با راه‌‌اندازی کمپین‌هایی با محوریت سلامتی ازجمله #کمامتی_سلامتی (ماسک من سلامتی من) و #رمضان_احلی_فی_البیت (رمضان درخانه زیباتر است) سعی در تشویق مردم به درخانه ماندن کردند. براساس رنگ‌بندي اعلام شده از سوي وزارت بهداشت در حال حاضر 3 شهرستان خوزستان در وضعيت قرمز، ۱۴ شهرستان نارنجي و ۱۰ شهرستان زرد هستند. رييس دانشگاه علوم پزشكي اهواز نيز در اين باره اعلام كرد كه به دليل ديد و بازديدهاي عيد سعيد فطر نگران گسترش مجدد بيماري كرونا در استان هستيم. اگر پروتكل‌هاي بهداشتي رعايت نشود حتما در روزهاي آينده رنگ‌بندي بسياري از شهرستان‌هاي خوزستان تغيير مي‌كند. معاون اجتماعي فرماندهي نيروي انتظامي خوزستان نيز با بيان نحوه اجراي مديريت بر محدوديت‌هاي كرونايي در تعطيلات عيد سعيد فطر توسط پليس گفت: خودروهايي كه در شهرهاي قرمز تردد كنند ۱۰ ميليون ريال و خودروهايي كه در شهرهاي نارنجي و زرد تردد كنند، مبلغ 5 ميليون ريال جريمه مي‌شوند. براساس مصوبه ستاد ملي مقابله با كرونا براي اين ايام محدوديت‌هايي در‌نظر گرفته شده كه از روز سه‌شنبه ۲۱ ارديبهشت ماه تا روز شنبه ۲۵ ارديبهشت ماه در سطح استان خوزستان محدوديت‌هاي تردد اعمال خواهد شد. با اين حال فعالان فرهنگي، اجتماعي و مسوولان استان خوزستان خواستار برپايي عيد و ديد و بازديد به صورت مجازي شده و رعايت پروتكل‌هاي بهداشتي را مدنظر گرفته تا عيدي خاطره‌انگيز را سپري و عيدِ مهم و سنتي آنها تبديل به عزا و سوگ نشود.