انتصاب فرستاده ويژه جديد امريكا در امور كره‌شمالي
ترديدها پيرامون موفقيت راهكار ديپلماتيك را افزايش داد
فرستاده «پارهوقت» براي حل و فصل بحران هميشگي
محمدحسين لطف‌الهي
فرستاده ويژه ايالات متحده در امور كره شمالي قرار است ماموريت پيگيري راهكارهاي ديپلماتيك براي كاهش تنش و يافتن راه‌حلي سياسي براي حل‌و‌فصل اختلافات واشنگتن و پيونگ‌يانگ را به عنوان ماموريتي «پارهوقت» دنبال كند و تمركز خود را روي انجام وظايفش به عنوان سفير امريكا در اندونزي بگذارد؛ موضوعي كه مي‌توان آن را ناشي از در اولويت نبودن مساله كره شمالي براي واشنگتن در مقطع زماني فعلي دانست. كارشناسان معتقدند متناسب با واكنش‌هاي كره شمالي به پيشنهادهاي ديپلماتيك امريكا، اين رويكرد و اولويت‌بندي مي‌تواند تغيير كند.
جو بايدن، رييس‌جمهور ايالات متحده اخيرا ميزبان مون جائه اين، رييس‌جمهور كره جنوبي بود كه به منظور گفت‌وگو پيرامون مسائل دوجانبه و چالش‌هاي بين‌المللي مشترك عازم واشنگتن شده بود. محسوس‌ترين دستاورد اين سفر رييس‌جمهور كره جنوبي را مي‌توان بيانيه مشتركي دانست كه طي آن بر ارزش‌هاي مشترك، اهميت اتحاد راهبردي سئول و واشنگتن، سياست‌هاي منطقه‌اي به ويژه در موضوع چين و كره شمالي و همچنين ضرورت همكاري به منظور مقابله با پاندمي كرونا تاكيد شد. كارشناسان يكي ديگر از نتايج مهم و ملموس اين ديدار دوجانبه را «حل‌شدن بيشتر كره جنوبي در سياست شرقي آسيايي امريكا» توصيف مي‌كنند. نشنال اينترست پيرامون اين موضوع نوشته است كه تبديل شدن كره جنوبي از يك بازيگر نسبتا مستقل به «بخشي از سياست امريكا» باعث شده تا برخي محدوديت‌هاي اعمال‌شده عليه اين كشور به ويژه در حوزه موشك‌هاي بالستيك برد بلند برداشته شود. همچنين پس از اين نشست، وزارت خارجه ايالات متحده اعلام كرد كه سونگ كيم، ديپلمات باسابقه به عنوان فرستاده ويژه ايالات متحده در امور كره شمالي انتخاب شده است. كيم، در حال حاضر دستيار موقت وزير خارجه در امور آسياي شرقي و سفير ايالات متحده در اندونزي است و هرچند تجارب زيادي در حوزه مذاكره مستقيم با كره شمالي دارد، اما حجم مسووليت‌هاي او در شرايط فعلي مي‌تواند مانعي بر سر راه پيشبرد سياست‌هاي امريكا در مواجهه با پيونگ‌يانگ باشد. ان‌كي‌نيوز پيرامون اين انتصاب جديد جو بايدن نوشته است: اين طور به نظر مي‌آمد كه در پي مقام جديدي كه سونگ كيم عهده‌دار آن شده، كره شمالي به اولويت اصلي كاري او تبديل شود اما سه مقام آگاه در اين باره گفته‌اند كه ماموريت فرستاده ويژه ايالات متحده در امور كره شمالي ماموريت «پارهوقت» سونگ كيم بوده و همچنان وظيفه اصلي او ايفاي نقش به عنوان سفير امريكا در اندونزي است. پيش از او، استيون بيگن فرستاده ويژه پيشين امريكا در امور كره شمالي بود كه تا سال 2019 به صورت تمام‌وقت در اين حوزه مشغول به كار بود اما با كمرنگ شدن اميد دستيابي به يك راه‌حل ديپلماتيك باعث شده كه از اواخر 2019 به عنوان معاون وزير خارجه منصوب شود و موضوع كره شمالي را به صورت «پارهوقت» دنبال كند.
چرا پارهوقت؟
كارشناسان سه فرضيه را براي اين انتصاب «پارهوقت» در نظر گرفته‌اند. اول اينكه تاكنون كره‌شمالي روي خوشي به پيشنهادهاي امريكا نشان نداده و از همين رو واشنگتن كه اميدي به دستيابي به پيشرفت محسوس در اين عرصه ندارد، نمي‌خواهد وقت و انرژي زيادي را براي موضوع كره‌شمالي هزينه كند. دومين فرضيه مد نظر ناظران اين است كه احتمال مي‌دهند، كره شمالي اساسا در ميان اولويت‌هاي اصلي دولت بايدن در حوزه سياست خارجي جايي نداشته باشد. آنها به عنوان فرض سوم معتقدند حتي اگر هر دو فرض اول اشتباه باشد، مسووليت‌هاي زيادي كه بر عهده سونگ كيم قرار دارد، مانع از موفقيت او در اين ماموريت خواهد شد.
جك پريچارد، فرستاده ويژه امريكا در امور كره شمالي در سال‌هاي 2001 تا 2003 در اين باره مي‌گويد: «وقتي شما با موضوعي بسيار مهم نظير تهديد كره شمالي مواجه هستيد، بايد علاوه بر طراحي سياست‌ها و طرح پيشنهادهاي عملي، وقت بسيار زيادي را صرف مذاكره با كنگره، وزارتخانه‌هاي مختلف، نهادهاي مسوول و همچنان متحدان ايالات متحده كنيد تا بتوانيد موفقيتي به دست آوريد.» ژوزف دوتراني، يكي ديگر از فرستاده‌هاي ويژه پيشين ايالات متحده در امور كره شمالي نيز معتقد است «پيشبرد موفقيت‌آميز اين ماموريت ايجاب مي‌كند شما به‌طور مرتب زمان زيادي را صرف گفت‌وگو و مذاكره با مقامات پيونگ‌يانگ كنيد.»
گو ميونگ هيون، پژوهشگر انديشكده Asan در سئول تاكيد دارد اين اقدام واشنگتن اقدامي عملگرايانه در پاسخ به بي‌جواب ماندن پيشنهادهاي ديپلماتيك است. به گفته او، ايالات متحده مي‌خواهد اين پيام را منتقل كند كه تا زماني كه واكنش مناسبي از سوي كره شمالي ديده نشود، امريكا نيز تلاشي براي آغاز روند ديپلماتيك حل مساله نخواهد كرد و در نتيجه تا فرا رسيدن آن زمان نيازي به فعاليت تمام‌وقت سونگ كيم نيز وجود ندارد.
مقامات ارشد كره جنوبي اما برخلاف كارشناسان، نگاهي خوشبينانه به اين انتصاب دارند. به گزارش خبرگزاري يونهاپ، مون جائه اين رييس‌جمهور كره‌جنوبي اعلام كرده است كه انتصاب «سانگ كيم» (Sung Kim) به عنوان نماينده ويژه امريكا در امور پيونگ‌يانگ، «درخواست از كره شمالي براي ادامه دادن به مذاكرات» محسوب مي‌شود و مي‌تواند نتايج خوبي به همراه داشته باشد.
راهبرد امريكا در موضوع كره شمالي
رييس‌جمهور امريكا در ابتداي حضور خود در كاخ سفيد دستور داد تا سياست اين كشور در قبال كره شمالي نظير بسياري ديگر از سياست‌ها مورد بررسي و بازنگري قرار گيرد. براساس اعلام جن ساكي، سخنگوي كاخ سفيد اين بازنگري در ابتداي ماه مه پايان يافت؛ هرچند هنوز جزييات دقيقي از آن اعلام نشده است. به گفته ساكي اين طرح مبتني بر نوعي عملگرايي منطقي به منظور دستيابي به پيشرفت‌هاي عملي بوده و هدف نهايي امريكا همچنان خلع سلاح اتمي كره شمالي است.
يك انديشكده وابسته به كنگره امريكا پيش‌بيني كرده كه دولت «جو بايدن» رييس‌جمهور امريكا در ازاي گام‌هاي جزيي كره شمالي جهت خلع سلاح اتمي، روند مرحله‌اي كاهش جزيي تحريم‌ها را دنبال مي‌كند. به گزارش وبگاه «راديو بين‌المللي كره جنوبي» بخش تحقيقات كنگره امريكا در تازه‌ترين گزارش خود اين پيش‌بيني را ارايه كرده است. براساس ترجمه خبرگزاري فارس، در اين گزارش آمده كه دولت بايدن ماه گذشته بررسي سياست كره‌شمالي را به اتمام رسانده و اعلام كرده كه رويكرد تنظيم‌شده و عملي را براي ديپلماسي با كره شمالي دنبال خواهد كرد. در اين گزارش آمده است كه به نظر مي‌‌رسد در اين رويكرد روند افزايشي ارايه كاهش بخشي از تحريم‌ها در ازاي گام‌هاي جزي براي خلع‌سلاح اتمي در نظر گرفته شده است. براساس اين گزارش، مقام‌هاي امريكايي گفته‌اند كه با پيونگ‌يانگ تماس گرفته‌اند و حال نوبت تصميم‌گيري آنهاست. دولت امريكا توضيح نداده كه چگونه اين روش مي‌تواند شمال را ترغيب كند تا پاي ميز مذاكره بيايند يا امتياز دهند.
در مقابل مقام‌هاي پيونگ‌يانگ بارها گفته‌اند تا زماني كه امريكا به سياست خصمانه خود براي براندازي نظام حاكم در پيونگ‌يانگ پايان ندهد از برنامه موشكي و هسته‌اي خود عقب‌نشيني نخواهند كرد.