اخبار رسيده از وين از عدم جمع‌بندي مذاكرات در دور پنجم حكايت دارد
باز هم نياز به مشورت در پايتخت‌ها
گروه ديپلماسي
تلاش‌هاي شبانه‌روزي در وين، پايتخت اتريش براي پايان دادن به كار نگارش دو متن مورد نياز براي بازگشت ايران و ايالات متحده امريكا به اجراي كامل برجام ادامه دارد، اما به نظر مي‌رسد كه تهران و واشنگتن هنوز براي برداشتن گام نهايي آمادگي كافي ندارند. قريب به 48 ساعت پيش بود كه ميخاييل اوليانوف، نماينده روسيه نزد سازمان‌هاي بين‌المللي در وين با انتشار يك توييت و اشاره به اينكه برنامه‌ريزي براي دور ششم رايزني‌ها وجود ندارد، تلويحا اين نويد را داد كه اين دور از رايزني‌ها مي‌تواند آخرين دور باشد.
با اين وجود شنيده‌هاي «اعتماد» از وضعيت مذاكرات در وين گواه اين است كه احتمال قريب به يقين هيات‌هاي مذاكره‌كننده آخر هفته جاري به پايتخت‌ها بازخواهند گشت و البته باز هم در پرونده‌هاي در دست متن‌هايي با پرانتز باز است كه به مشورت پايتخت‌ها به خصوص در تهران و واشنگتن نياز دارد. شنيده‌هايي كه با سخنان عباس عراقچي، رييس هيات مذاكره‌كننده ايران در وين كه روز گذشته در گفت‌وگو با خبرنگار صدا و سيما در پايتخت اتريش مطرح شد، سنخيت دارد.
ابراز ترديد عراقچي در حل و فصل سريع
اختلاف‌ها
عباس عراقچي، معاون سياسي وزير خارجه كه از سه‌شنبه هفته گذشته در قالب پنجمين دور از رايزني‌ها ميان ايران و 1+4 و ايالات متحده در وين به سر مي‌برد، عصر روز گذشته پس از يك جلسه سهجانبه با چين و روسيه و يك جلسه سهجانبه با هيات‌هاي تروييكاي اروپايي حاضر در برجام (بريتانيا، فرانسه و آلمان) با خبرنگار صدا و سيما گفت‌وگو و درباره جمع‌بندي مذاكرات در اين دور ابراز ترديد كرد. عراقچي در اين باره گفت: يك هفته است كه در وين مذاكرات را دنبال مي‌كنيم. مذاكرات پيچيدگي‌هاي زيادي دارد. در حال حاضر به موضوعات اصلي مورد اختلاف رسيديم. فكر مي‌كنيم پيشرفت‌هاي خوبي تاكنون داشتيم و مسير خوبي را طي كرديم. الان در نقطه‌اي هستيم كه به اختلافات بارزي كه وجود دارد، پرداخته مي‌شود. متن‌ها تهيه شده است. مقدار زيادي از متون آماده است ولي مسائل اختلافي تحت بررسي است. جلسات فشرده زيادي را اين روزها برگزار كرديم. من روز (دوشنبه) جلسه سهجانبه با روسيه و چين داشتم. هماهنگي‌هاي خوبي بين ما، روسيه و چين وجود دارد. همچنين جلسه چهارجانبه ديگري با سه كشور اروپايي داشتيم. جلسات كارشناسي به همين ترتيب ادامه دارد. رييس هيات مذاكره‌كننده ايران با اشاره به فضاي مذاكراتي در وين گفت: «شخصا مطمئن نيستم كه در اين دوره به جمع‌بندي برسيم با اين حال به تلاش‌هاي خود ادامه مي‌دهيم. ممكن است لازم باشد هيات‌ها يك بار ديگر براي مشورت‌هاي بيشتر به پايتخت‌ها مراجعه كنند. هنوز در اين باره تصميم قطعي گرفته نشده است. ظرف دو، سه روز آينده كار را ادامه خواهيم داد ولي شخصا هنوز مطمئن نيستم مذاكرات در اين دور به پايان برسد.» عراقچي در پاسخ به اين سوال كه آيا جلسه كميسيون مشترك برجام مجددا تشكيل خواهد شد، گفت: معمول كار ما اين است كه هميشه مذاكرات با يك دور كميسيون مشترك، شروع شود و با يك جلسه كميسيون مشترك، كار را جمع‌بندي كرده و خاتمه دهيم. در همه سطوح با يكديگر ملاقات و صحبت مي‌كنيم ولي اگر قرار باشد به اين دوره مذاكرات پايان داده مي‌شود از طريق جلسه جمع‌بندي كميسيون مشترك خواهد بود ولي هنوز زود است قضاوت كنيم در چه روزي و در چه مقطعي به اين نقطه برسيم. تلاش براي اينكه هر چه سريع‌تر به جمع‌بندي نهايي برسيم، ادامه دارد و بايد ببينيم چه خواهد شد.
روند رو به جلو، باقي ماندن موضوعات
كليدي
سعيد خطيب‌زاده، سخنگوي وزارت خارجه ايران در نشست خبري روز گذشته با پرسش‌هاي متنوعي از سوي خبرنگاران درباره چند و چون مذاكرات جاري در وين روبه‌رو شد. هرچند كه از مجموع سخنان خطيب‌زاده اين برمي‌آمد كه روند رايزني‌ها در وين رو به جلو و رضايت‌بخش است اما باقي ماندن موضوعات كليدي مورد اختلاف، عبارتي بود كه خطيب‌زاده باز هم تكرار كرد. سخنگوي وزارت خارجه در پاسخ به پرسشي درباره توييت «ميخاييل اوليانوف» نماينده روسيه در مذاكرات وين مبني بر اينكه هنوز برنامه‌اي براي دور ششم مذاكرات وجود ندارد و اينكه چقدر احتمال دارد اين دور پاياني باشد؟ گفت: «ما مذاكرات و گفت‌وگوها در وين را با دقت و وسواسي كه لازم است، جلو مي‌بريم. هر دوري مي‌توانسته دور آخر باشد، ولي چون برخي موضوعات باقيمانده، به دور بعدي كشيده شده، گفت‌وگوها ادامه يافته است. اين دور هم همين گونه است، اگر موضوعات كليدي باقيمانده حل شود، مي‌تواند دور آخر باشد ولي اگر چنين نباشد دور ديگري هم خواهد بود. مذاكرات در وين پيشرفت‌هاي خوب و قابل توجهي در هر سه كارگروه داشته، ولي موضوعات كليدي باقي مانده است. ما الان به حل موضوعات كليدي رسيده‌ايم كه حل اين موضوعات كليدي هم بايد با دقت صورت بگيرد.»
باز هم تاكيد ايران بر راستي‌آزمايي
اقدام‌هاي امريكا
راستي‌آزمايي اقدام‌هاي طرفين براي بازگشت به برجام يكي از اصلي‌ترين گره‌هاي كار در رايزني‌هاي حقوقي و فني براي احياي برجام در وين است. در حالي كه ايران مي‌گويد ايالات متحده بايد تمام تحريم‌هاي وضع شده پس از حصول برجام را رفع كند و منتظر راستي‌آزمايي رفع اين تحريم‌ها توسط تهران بماند، واشنگتن اين نقشه راه را نپذيرفته و از گام‌هاي همزمان سخن مي‌گويد. هرچند كه مقام‌هاي امريكايي مي‌گويند هنوز كار در دو كارگروه رفع تحريم و هسته‌اي به اتمام نرسيده تا موارد به كارگروه ترتيبات اجرايي منتقل شود اما برخي منابع خبري بحث راستي‌آزمايي را هم يكي از اصلي‌ترين اختلاف‌ها ميان ايران و ايالات متحده در اين مرحله مي‌دانند.
روز گذشته نيز سخنگوي وزارت خارجه در پاسخ به پرسش خبرنگاري در اين باره گفت: موضع ما همان موضع قبلي است. همه تحريم‌هاي برجامي امريكا بايد مرتفع شود. تمام تحريم‌هايي كه در دوران ترامپ با هدف از بين رفتن برجام و محروم كردن ايران از منافع برجام بوده، بايد مرتفع شود و راستي‌آزمايي صورت بگيرد و اين راستي‌آزمايي در فرمول‌هايي كه الان مورد بحث در وين است، صورت مي‌گيرد و بعد ايران اقدامات جبراني خود را متوقف خواهد كرد.
بن‌بست در مذاكرات وجود ندارد
خطيب‌زاده با اشاره به اينكه هيچ بن‌بستي در مذاكرات وين وجود نداشته و مذاكرات به نقاط كليدي رسيده، گفت: «نه اجازه مي‌دهيم كه گفت‌وگوها فرسايشي شود و نه تعجيلي براي رسيدن به توافق داريم. ملاك ما حقوق ملت و تامين منافع عالي مردم و نظام است. در همين چارچوب نيز تيم گفت‌وگو‌كننده ما حركت كرده و دستورالعمل‌ها از مركز را طبق النعل بالنعل انجام مي‌دهد و جلو برده است. اگر گفت‌وگوها نياز به تصميماتي در تهران داشته باشد قطعا اين تصميمات در تهران گرفته مي‌شود.»
سخنگوي وزارت خارجه در پاسخ به سوال خبرنگاري درباره اينكه شما گفتيد بن‌بستي در مذاكرات وين نيست، آيا به اين معناست كه امريكا پذيرفته همه تحريم‌ها از جمله دوران ترامپ، تروريسم و حقوق بشري را لغو كند؟ افزود: موضع ايران اين است كه تمامي تحريم‌هايي كه دولت ترامپ بر ضد ايران اعمال كرده همه با هدف محروم كردن ايران از منافع برجامي و با هدف از بين بردن برجام بوده و با روح و كلام مندرج در برجام در تناقض قطعي است. نظر تيم مذاكره‌كننده امريكا كه از طريق كميسيون مشترك به ما منتقل شده، اين است كه در برخي از اين موضوعات نظرات آنها اين نيست. ما نظرات خود را قاطع و روشن گفتيم. قطعا در برخي موضوعات كليدي بايد تصميمات جدي گرفته شود. فكر مي‌كنم ما در آن نقطه هستيم كه بايد تصميمات مشخصي درباره برخي موضوعات گرفته شود.
اجراي برجام، نه كلمه‌اي بيشتر
نه واژه‌اي كمتر
به گزارش «اعتماد»، در شرايطي كه مقام‌هاي امريكايي در چند هفته اخير تلاش كردند با فضاسازي رسانه‌اي و طرح ادعاهايي نظير اصرار ايران بر رفع همه تحريم‌ها به عنوان مانعي در رسيدن به توافق، توپ را به زمين تهران بيندازند، سخنگوي وزارت خارجه ايران روز گذشته براي چندمين بار تكرار كرد: امريكا بايد تصميم سياسي خود را به صورت قاطع بگيرد: يا مي‌خواهد همچنان از ميراث شكست خورده ترامپ دفاع كند يا مي‌خواهد صفحه را ورق بزند و به تعهدات خود ذيل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ به صورت كامل برگردد . اگر چنين شود پاسخ ايران توقف اقدامات جبراني و اجراي كامل برجام است. برجام همان چيزي است كه نوشته شده نه بيشتر نه كمتر.
برجام، تنها انتخاب ايالات متحده است
خطيب‌زاده در پاسخ به پرسشي درباره سخنان اخير «آنتوني بلينكن»، وزير خارجه امريكا مبني بر اينكه به دنبال تقويت و طولاني كردن برجام هستيم تا فعاليت‌هاي ثبات‌زاي ايران در منطقه، اشاعه تسليحات و ... را شامل شود، گفت: به جاي اينكه سعي كنند دشمن قسم خورده برجام را راضي كنند، بهتر است به تعهدات خود ذيل قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام برگردند. تنها انتخاب و راه‌حلي كه روي ميز وجود دارد، برجامي است كه در سال ۲۰۱۵ امضا شده و اين بهترين چيزي است كه دولت فعلي امريكا مي‌تواند به آن فكر كند. اگر قرار باشد حتي درباره ساير موضوعات فكر هم شود، ليست بلندبالايي از اقدامات مخرب امريكا و متحدانش در منطقه وجود دارد كه اگر امريكا آماده است درباره آنها گفت‌وگو كند، قطعا ليست اقداماتش فراوان است.
استقلال پرونده تبادل زندانيان از رايزني‌ها
در وين
همزمان با آغاز رايزني‌ها در وين در نيمه فروردين ماه سال جاري، گفت‌وگوهايي با واسطه سوييس درباره آزادي زندانيان ايراني در امريكا و زندانيان دوتابعيتي ايراني و امريكايي در ايران ميان تهران و واشنگتن صورت گرفت كه همچنان ره به جايي نبرده است. سعيد خطيب‌زاده در نشست خبري روز دوشنبه در پاسخ به پرسشي درباره وجود ارتباط ميان اين پرونده و مذاكرات وين گفت: گفت‌وگوهاي وين هيچ ارتباطي با مسائل ديگر از جمله زندانيان ندارد. براي جمهوري اسلامي ايران آزادي اتباع به گروگان گرفته شده در امريكا و آنهايي كه به ناحق و غيرقانوني و به بهانه‌هاي واهي در زندان‌هاي امريكا هستند، اولويت قطعي بوده است.اگر دولت امريكا اين موضوع انساني را تسهيل كند، فضاي بهتري حتي براي گفت‌وگوها در وين ايجاد مي‌كند. اين همواره در دستوركار ما بوده است و اگر شرايط فراهم شود ذره‌اي ترديد نخواهيم كرد كه اتباع خود را از دست بي‌عدالتي‌ها نجات دهيم.
رايزني‌هاي چندجانبه روس‌ها در وين
«ميخاييل اوليانوف»، نماينده روسيه در سازمان‌هاي بين‌المللي مستقر در «وين» از ديدار با «انريكه مورا»، معاون دبيركل سرويس اقدام خارجي اتحاديه اروپا و ديگر نمايندگان سرويس اقدام خارجي اتحاديه اروپا درباره برجام در «وين» خبر داد. او در پيامي كه در صفحه توييتر خود منتشر كرد، درباره اين ديدار نوشت: « با آقاي انريكه مورا و ديگر همكاران سرويس اقدام خارجي اتحاديه اروپا براي بحث درباره موضوعات مرتبط با مذاكرات وين در خصوص برجام ديدار كردم». اوليانوف پيش از اين با هيات‌هايي از سه كشور چين و روسيه و ايران طي نشستي سهجانبه در وين در خصوص وضعيت فعلي امور و راه‌هاي پيش‌رو براي احياي برجام ديدار و گفت‌وگو كرد. وزارت خارجه ايران در بيانيه‌اي درباره اين ديدار اعلام كرد كه روز دوشنبه نشست سهجانبه ايران، روسيه و چين براي بررسي و تبادل نظر در خصوص آخرين وضعيت گفت‌وگوها و هماهنگي مواضع با حضور روساي هر سه هيات در محل گرندهتل وين برگزار شد. طبق اين گزارش، هيات ايراني در اين ديدار نظرات خود در خصوص متون پيش‌نويس و موضوعات باقيمانده را براي طرف‌هاي چيني و روس تشريح كرد. هيات‌هاي چين و روسيه نيز ضمن ارايه برخي نظرات و توضيحات، بار ديگر بر حمايت كامل خود از مواضع ايران تاكيد كردند. هر سه هيات بر اهميت تداوم كار به صورت جدي و به دور از هرگونه شتابزدگي يا تاخير بي‌سبب تاكيد كردند.