پرونده قتل نرودا همچنان باز است
بهار سرلك/ گفته مي‌شود ماموران ديكتاتور شيلي «آگوستو پينوشه» سال 1973 «پابلو نرودا» را به قتل رسانده‌اند. حال گروهي اسپانيايي با بررسي جسد نبش‌قبر شده اين ديپلمات، سناتور و شاعر نوگراي شيليايي به نتايج جالب‌توجهي دست يافته‌اند.
به گزارش روزنامه گاردين، بعد از گذشت چهارماه از اعلام حكم قاضي مبني بر اينكه زمان تحقيقات و بررسي‌ها به پايان رسيده و بايد جسد شاعر نبش‌قبر شود، تيم پزشكي قانوني اعلام داشتند، كشف باكتري «عجيب و غريبي» در استخوان‌هاي پابلو نرودا، احتمال مسموم كردن يكي از بزرگ‌ترين شاعران قرن بيستم در بيمارستان شيلي را افزايش داده است. نرودا در سال 1971 جايزه نوبل ادبيات را به دست آورد و 23 سپتامبر 1973 درست 12 روز بعد از به قدرت رسيدن «آگوستو پينوشه» در كودتاي نظامي، از دنيا رفت. «مانوئل آرايا» راننده نرودا، سال 2011 در مصاحبه با مجله مكزيكي «پورسسو» اظهار داشت نرودا كه عضو طولاني مدت حزب كمونيست شيلي بوده، با تزريقي كه توسط دشمن‌هاي سياسي او به شكمش صورت گرفته، روي تخت بيمارستان پايتخت شيلي به قتل رسيده است. قاضي اين پرونده «مارو كاروزا» دستور نبش قبر جسد نرودا را هشتم آوريل 2013 داد. آرامگاه نرودا در خانه‌اش در ايسلا نگرا ي شيلي در كنار ساحل اقيانوس آرام است. استخوان‌هاي او در شيلي، كاروليناي شمالي، ايالت متحده، مورسيا، جنوب اسپانيا و به تازگي هم در سوييس مورد بررسي و پژوهش قرار گرفتند. نوامبر 2013 گرچه هنوز بررسي و پژوهش پايان نيافته بود، تيم پزشكي متخصص اعلام كردند هيچ‌گونه مدركي مبني بر مسموم شدن اين شاعر وجود ندارد. دولت شيلي ژانويه سال جاري دوباره پرونده نرودا را گشود و دستور آزمايشاتي براي مشخص شدن آسيب‌هاي عوامل شيميايي به پروتيين داد و يك ماه بعد، بدون هيچ مدركي دال بر مسموم شدن نرودا، كاروزا دستور برگرداندن جسد نرودا به قبرش در خانه ساحلي‌اش را صادر كرد. با اين وجود، تيم پزشكي مورسيا اعلام كردند سه نوع پروتيين در جسد او كشف شده و ممكن است بشود وجود دو نوع از اين پروتيين‌ها را با سرطان پروستات پيشرفته نرودا توضيح داد اما منبع وجود پروتيين نوع سوم، باكتري استافيلوكوك، مبهم بود. دكتر «آئورليو لونا»، عضو تيم پزشكي مورسيا مي‌گويد: «بايد بررسي اطلاعات با احتياط صورت بگيرد. در حال حاضر هر نوع احتمالي وجود دارد. شخصا به وجود عفونت طي درمان او در بيمارستان مشكوكم. دليل اين عفونت ممكن است از عفونتي تحريك‌شده يا نتيجه روند دروني كه در بدن شاعر در حال شكل‌گيري بوده، باشد. روندي كه فرآيند تومور به كاهش مكانيسم دفاعي را سرعت بخشيده است.» دكتر لونا در ادامه مي‌افزايد: آزمايشات تكميلي تيم پزشكي نشان خواهد داد كه آيا اين باكتري هماني است كه در همه انسان‌ها با عنوان پاتوژن وجود دارد، يا باكتري‌اي كه براي افزايش ميكروب پرآزاري است. از دكتر لونا پرسيده شد آيا احتمال تزريق سم وجود دارد و او پاسخ داد: «تزريق سم يكي از گزينه‌هاست اما براي رسيدن به نتيجه‌اي قطعي ابتدا بايد ويژگي‌هاي ژنتيكي باكتري را تعيين كنيم. در حال حاضر هيچ‌كدام از احتمالات را كنار نمي‌گذاريم.» مشكلات زيادي براي بررسي ادعاي مسموم كردن شاعر وجود دارد و مهم‌ترين آن فقدان پرونده پزشكي يا مدركي قابل قبول است در مورد اينكه چه كسي وقتي نرودا در بيمارستان به مرگ نزديك شده به او دسترسي داشته است. دكتر لونا گفت: «بايد تمامي احتمالات را كنار هم بگذاريم تا بتوانيم آنچه را در شش ساعت آخر عمر شاعر اتفاق افتاده بازسازي كنيم.» حاميان ادعاي مسموم شدن نرودا معتقدند 22سپتامبر 1973، روز قبل از مرگ او، به او پيشنهاد انتقالي امنيتي از شيلي به مكزيك شده، اما شاعر اين عزيمت را به تاخير انداخته است. همچنين گفته مي‌شود، ديگر مخالف سياسي رژيم، رييس‌جمهور سابق شيلي «ادواردو فري مونتالوا» نيز در همان بيمارستان در 1982 و بعد از اعلام موضعش در برابر ديكتاتوري نظامي درگذشته است. در تشريحي ساده دليل مرگ فري شوك سپتيك (عفونت) اعلام شد اما طي تحقيقي كه سال 2006 صورت گرفت ثابت شد كه فري با گاز خردل و تاليوم به قتل رسيده بود. بنياد نرودا در سانتياگو بر اين موضوع كه دو سال بعد از نبش‌قبر اوليه جسد شاعر، بقاياي اجساد او هر چه زودتر بايد به آرامگاهش بازگردانده شود، پافشاري مي‌كنند. هرچند بازماندگان نرودا از پذيرش مختومه اعلام كردن پرونده مرگ او سرباز مي‌زنند و خواهان تعويق خاك‌سپاري مجدد او هستند. خانواده نرودا در مورد دليل مرگ او به دو دسته تقسيم شده‌اند. برادرزاده او «برناردو ريس» ادعاي مسموميت او را مسخره مي‌داند اما «ردولفو ريس» اين اتهامات را جدي گرفته و اصرار دارد تمامي آزمايش‌هاي احتمالي قبل از برگرداندن نرودا به آرامگاهش بايد صورت بگيرد. «انگيزه نيكسون‌كشي و جشن انقلاب شيلي»، «هوا را از من بگير خنده‌ات را نه» و «جهان در بوسه‌هاي ما‌زاده مي‌شود» از آثار نرودا هستند كه به فارسي ترجمه و مورد استقبال خوانندگان ايراني واقع شده‌اند.