روز ملي بدون پلاستيك را چگونه بايد گرامي داشت؟
محمد درويش
شهر آرماني ما، سكونتگاهي است كه بر سر معابرش مخازن جمع‌آوري زباله وجود نداشته باشد؛ شهري كه زباله‌گردي در آن بي‌معناست و شهروندان زباله‌هاي تفكيك‌شده خود را درب منزل به جوانان خلاقي تحويل مي‌دهند كه زير نظر سازمان‌هاي پسماند شهرداري و طراحي يك اپليكشن ساده و كاربردي براي گوشي‌هاي هوشمند، استارت‌آپ‌هايي كارآفرينانه را آفريده‌اند. يادمان باشد سالانه ميلياردها متر مكعب از آب باكيفيت و نيز هزاران تن از منابع ارزشمند خاك كشور به دليل ضعف سامانه مديريت پساب و پسماند از حيز انتفاع خارج مي‌شود. در جبران اين هدررفت، سدهاي مخزني بيشتري به بهاي نابودي جنگل‌ها در سراب و تالاب‌ها در پاياب و نيز مهاجرت هزاران هموطن ساخته و اين جرثومه‌هاي پهن‌پيكر و سيمان‌اندود، هزاران ميلياردتومان از ثروت ملي را مي‌بلعند.
بنابراين اگر بتوانيم زباله‌هاي‌تر خويش را خشك كرده، زباله‌هاي خشك خود را شامل شيشه، پلاستيك، كاغذ، قوطي‌هاي فلزي تفكيك كرده و درنهايت پسماندهاي الكترونيكي و خطرناك - باتري‌هاي قلمي، لامپ‌هاي فرسوده و نظاير آن - را مجزا كنيم. بيش از نود درصد از وخامت اين بحران كاسته مي‌شود. بحراني كه نفس ايران را به‌ويژه در كرانه‌هاي خزر، رويشگاه هيركاني تا سواحل جنوب گرفته است.
اگر مي‌خواهيم به وطن كمك كنيم، از همين كاهش سرانه پسماند و تفكيك زباله از مبدا آغاز كنيم. سازمان شهرداري‌هاي وزارت كشور بايد با حركت‌هاي فرهنگي جدي‌تر و تبليغات گسترده‌تر، انگيزه معنوي و مادي لازم براي شهروندان را فراهم كند تا آنها به شكلي گسترده‌تر و جدي‌تر براي تفكيك زباله از مبدا و خشك‌كردن زباله‌هاي‌تر اقدام كنند. خوشبختانه در يزد نخستين حركت‌هاي جدي براي دريافت زباله‌هاي تر خشك شده از شهروندان با حمايت شهرداري و تخصيص آن به غذاي دام انجام شده است. اميدوارم الگوي يزد را بتوان به ديگر شهرها با شتاب گسترش داد.
در تهران به كمك اپليكشن‌هايي چون #جاروب و #كاپ‌زي و در ديگر شهرستان‌ها، اپليكيشن‌هاي مشابهي چون #پاك‌زي مي‌توان روياي بازيافت زباله و تفكيك زباله از مبدا را محقق كرده و پاداشي درخور هم دريافت كرد. همچنين چندين غرفه در سطح تهران در قالب #الكتروكاپ و نيز در شهرهاي شيراز، اهواز و ... وظيفه جمع‌آوري پسماندهاي الكترونيكي شهروندان را برعهده دارند.
فروشگاه‌هاي پسماند صفر در تهران، مشهد، رشت و برخي شهرهاي ديگر هم فعال شده كه با حمايت از آنها مي‌توان در كاهش سرانه پسماند، گام‌هاي موثرتري برداشت.
خلاصه اينكه منفعل نباشيم و از كارزار سبزي كه با عنوان كاپ از تهران شروع شده، سزاوارانه‌تر حمايت كرده و با مطالبه‌گري هوشمندانه از شوراهاي شهر و شهرداري‌ها، خواهان رفع نواقص احتمالي و ارتقاي آن در همه آبادبوم‌هاي كشور شويم. يادمان باشد فقط با گرامي‌داشتن يك روز ملي يا جهاني به نام روز بدون پلاستيك نمي‌توان اميدوار بود كه طبيعت از شر پلاستيك خلاص خواهد شد. برنامه عملي و عزم جدي همه سطوح حاكميت، دولت، رسانه و مردم را مي‌طلبد.