خاطرات سفر و حضر (35)

تمساح‌ها حيوانات پرقدرتي هستند كه تقريبا با دايناسورها هم‌عهد بوده‌اند. با اين تفاوت كه تمساح‌ها در روي كره زمين باقي ماندند و دايناسورها نابود شدند! آنان را به نام كروكوديل هم مي‌شناسيم. آنان به دو دسته مهم تقسيم مي‌شوند: تمساح‌هاي آب شيرين و آب شور. بزرگ‌ترين تمساح دنيا، تمساح رود نيل با 6 متر طول در آب شيرين زندگي مي‌كند ولي در ايران نيز تمساح پوزه كوتاه يا 4 متر ديده شده است! اين تمساح‌ها در استان سيستان و بلوچستان در رودخانه‌هاي «كاجو» و «سرباز» ديده شده‌اند. در زمان جنگ ايران و عراق در تالاب هورالعظيم نيز اين تمساح مشاهده شد! اين جانور در رود نيل قايق‌هاي بزرگ 10 متري را به چالش كشيده و غرق كرده است. قدرت اين جانوران خونسرد مثال زدني است. آنها به راحتي يك اسب را به داخل آب برده و غرق مي‌كنند. يكي، دو روز آنها را در عمق آب نگهداشته و وقتي كه لاشه به حال متلاشي شدن مي‌افتد آن را تكه‌تكه كرده و مي‌بلعند. تمساح‌ها دندان جويدن ندارند. جهت زاويه دندان‌ها رو به عقب (حلق) است و تكه‌‌هاي بدن جانوران طعمه را به كمك اين دندان‌هاي زاويه‌دار به حلق جانور مي‌فرستند و مي‌بلعند. 
گرفتن و تكه‌تكه كردن جانوراني به اندازه گورخر و گوزن صحرايي ريش‌دار را همگي ديده‌اند. تمساح مدت‌ها قبل از رسيدن گله بزرگ گوزن ريش‌دار، از راه ارتعاش زمين عبور آنها را حس مي‌كند و منتظر عبور آنها از رودخانه مي‌ماند. وقتي كه يكي از آنها گوزني را از قسمتي از بدنش گاز مي‌گيرد (مثلا پا، گردن يا پوزه) ناگهان 5 تمساح يا بيشتر به او حمله مي‌كنند و اندام‌هاي گوناگون او را به دندان مي‌گيرند و «چرخش مرگ» را انجام مي‌دهند يعني دندان‌ها را در قسمتي از بدن مانند پا يا دست فرو كرده، به دور خود مي‌چرخند و عضو از بدن جدا مي‌شود. چند ماه پيش يك تمساح، دختربچه‌اي كه براي شستن ظرف كنار بركه رفته بود (سال 99) از ناحيه ساعد گرفته و مبادرت به پيچش كرده بود و دست دختربچه با اين ترفند (از مچ دست تا بازو) جدا شده بود. در خاطره اهالي سيستان و بلوچستان، يك پسربچه نيز از كنار بركه‌اي ربوده، به عمق بركه برده شده، مدت‌ها در بركه باقي ماند و ... اهالي پس از چند روز تمساح را كه از آب خارج شده بود جرگه كرده به طرف تپه‌اي راندند و تمساح براي ساعت‌ها نعره‌زنان به طرف تپه رفت و نهايتا توسط اهالي كشته شد. اين تنها حادثه منجر به فوت بر اثر حمله تمساح در بين بركه‌هاي سيستان و بلوچستان بوده است. حمله‌هاي مختصر با جراحت‌هاي محدود گزارش شده ولي جراحت منجر به فوت گزارش نشده. طبق قانون سازمان حفاظت محيط زيست خسارت ناشي از تلفات گوسفندان را پرداخت مي‌كند. من به چوپاني كه گوسفندش را از دست داده بود گفتم، گفت: «تاوان حرامه، حرام».