با صدور سومين قطعنامه تاريخي حزب كمونيست چين:
شي در كنار مائو و دنگ، رهبري تاريخي ناميده شد
آرمين منتظري
شي جينپينگ، رييس‌جمهوري چين پس از پايان كنگره حزب كمونيست چين و صدور قطعنامه تاريخي اين كنگره، بيش از پيش، قدرتش را در چين تثبيت كرد. تصويب اين قطعنامه كه در طول تاريخ چين تنها درخصوص مائو و دنگ ژيائوپنگ صادر شده، مسير شي جي‌پينگ را براي به دست آوردن سومين دوره رهبري چين، همواره كرد.
به گزارش سي‌ان‌ان، در اين قطعنامه كه روز پنجشنبه هفته گذشته به تصويب رسيد و به دستاوردها و تجربيات تاريخي حزب كمونيست چين در صد سال گذشته پرداخته است، از شي جينپينگ، در كنار چهره‌هايي نظير مائو زدونگ و دنگ ژيائوپنگ، به عنوان يكي از ستون‌ها و بنيان‌هاي حاكميت چين ياد شده است. مائو زدونگ بنيانگذار چين نوين بود و دنگ ژيائوپنگ نيز شخصيتي بود كه اصلاحاتي در چين به اجرا گذاشت كه پايه‌هاي رشد اقتصادي اين كشور و تبديل شدنش به دومين اقتصاد بزرگ جهان شد.
در بخشي از قطعنامه كميته مركزي حزب كمونيست آمده است كه سوسياليسم در چين از سال ۲۰۱۲ «وارد دوره جديدي شد.» شي جينپينگ در سال ۲۰۱۲ به دبير كلي حزب كمونيست رسيد و از او اغلب به عنوان پرقدرت‌ترين رهبر چين پس از مائو تسه‌تونگ، بنيانگذار حكومت كمونيستي چين ياد مي‌شود. در بخش ديگري از قطعنامه تصويب شده از تفكر شي جينپينگ به عنوان «جوهر فرهنگ و روح چيني» ستايش شده است. در ادامه نيز آمده است كه حضور شي جينپينگ در حزب «براي روند پوست‌اندازي بزرگ ملت چين اهميتي تعيين‌كننده دارد.»
هر دو قطعنامه پيشين سرآغاز دوره سياسي جديدي در چين بود. حزب كمونيست چين كه در سال ۱۹۲۱ ميلادي پايه‌گذاري شد از ۷۲ سال پيش تاكنون زمام امور را در دست دارد. اولين قطعنامه درباره تاريخ حزب كمونيست چين در سال ۱۹۴۵ تصويب شد. اين قطعنامه كه چهار سال پيش از به قدرت رسيدن حزب كمونيست تصويب شد قدرت مائو تسه‌تونگ را تقويت مي‌كرد. دومين قطعنامه در سال ۱۹۸۱ تصويب شد و به دنگ شيائوپينگ قدرت لازم براي گذر از دوره مائويسم و آغاز اصلاحات اقتصادي را داد. شي جينپينگ در سال ۲۰۱۸ با اصلاح قانون اساسي زمينه تداوم حضورش در قدرت پس از دو دوره رياست‌جمهوري را فراهم كرد. انتظار مي‌رود كه او پاييز سال ۲۰۲۲ دوره سوم زمامداري‌اش را آغاز كند، امري كه از دوره مائو تسه‌تونگ تاكنون بي‌سابقه محسوب مي‌شود.
حالا كه شي جينپينگ به مراتب بر قدرت خود افزوده است، مي‌توان گفت كه در ساختار سياسي تك‌حزبي چين، هيچ قدرتي نمي‌تواند تسلطش را به چالش بكشد. حالا كه او براي يك دوره پنج‌ساله ديگر قدرت را به دست خواهد گرفت، شايد آماده باشد كه طي دو هفته گذشته در نشست مجازي با جو بايدن رييس‌جمهوري امريكا شركت كند. از زمان ورود جو بايدن به كاخ سفيد اين نخستين‌بار است كه رهبران امريكا و چين با يكديگر ديدار مي‌كنند. شي جينپينگ با تثبيت قدرت خود در داخل و دست همكاري دراز كردن به سوي بايدن، اميدوار است مسير همواري تا بيستمين كنگره حزب كمونيست چين كه در سال آينده برگزار مي‌شود پيش پاي خود بگذارد. ديدار مجازي بايدن و شي درست زماني قرار است برگزار شود كه رقابت‌ها و تنش‌ها ميان دو كشور در برخي موضوعات و افزايش تنش ميان چين بسياري از قدرت‌هاي جهان و همچنين برخي همسايگان، شدت يافته است. روز پنجشنبه شي خطاب به كشورهاي آسيا پاسفيك درباره احتمال بازگشت تنش‌هاي جنگ سرد هشدار داد. شي اين هشدار را با اشاره به تلاش‌هاي دولت بايدن براي بسيج متحدان و شركاي امريكا براي مقابله با افزايش نفوذ چين، مطرح كرد. شي گفت: «منطقه آسيا پاسفيك نه مي‌تواند و نه بايد بار ديگر وارد تقابل و صف‌بندي‌هاي دوران جنگ سرد شود. تلاش‌ها براي ترسيم خطوط ايدئولوژيك يا شكل دادن گروه‌هاي كوچك برمبناي ژئوپليتيك منطقه به شكست منجر خواهد شد.» شي جينپينگ بسيار تلاش كرده است تا با مطرح كردن طرح نوسازي بزرگ ملت چين بار ديگر چين را به تفوق و برتري دوران باستان و جايگاه شايسته‌اش در عرصه جهاني بازگرداند. از زمان همه‌گيري ويروس كرونا، شي جينپينگ بارها روي ايده حركت رو به رشد و شرق و روند افول غرب تاكيد كرده است و اعلام كرده «فرصتي بي‌نظير پيش پاي چين» قرار گرفته است كه اگر بتواند از آن استفاده كند، موفق خواهد بود در امر برخورداري از قدرت ملي از غرب پيشي بگيرد. در قطعنامه تاريخي نيز كه روز پنجشنبه تصويب شد، از شي جينپينگ به عنوان تنها كسي يادشده كه مي‌تواند چين را به اهداف خود برساند. در بيانيه حزب كمونيست آمده است: «چين در دوران زمامداري شي، به دستاوردهاي تاريخي رسيده و تحولات تاريخي را تجربه كرده است. چين توانسته بر مشكلاتي فائق آيد و به نقطه‌اي برسد كه رسيدن به آنها، براي مدت‌ها در دستور كار رهبران پيشين كشور قرار داشت و شي همه اين اهداف را محقق كرد.» البته در اين بيانيه به هيچ‌يك از مشكلات پيچيده‌اي كه دولت چين با آنها مواجه است اشاره نشده است. براي مثال به بحران جمعيتي و كند شدن سرعت رشد اقتصادي چين و همچنين فشارهاي حقوق‌بشري بر چين درخصوص رفتارش با مسلمانان سين‌كيانگ و معترضان دموكراسي‌خواه در هنگ‌كنگ و تبت و همچنين نظامي‌گري چين درخصوص تايوان اشاره‌اي نشده است. در عوض صرفا به دستاوردهاي شي نظير مبارزه موثر با فقر، موفقيت در كنترل شيوع ويروس كرونا، بازسازي ايدئولوژي حزب، مدرن‌سازي ارتش و افزايش نفوذ چين در عرصه بين‌المللي تاكيد شده است. ويكتور شاي، كارشناس مسائل چين در دانشگاه كاليفرنيا معتقد است شي قصد دارد تنها دستاوردهاي خود در ساختار حزب كمونيست را برجسته كند. اين كار به او اين امكان را مي‌دهد كه در آينده نيز در جايگاه رهبري چين قرار داشته باشد. در چنين شرايطي مسلما هيچ‌كسي نمي‌تواند قدرت او در حزب كمونيست چين را به چالش بكشد.»
نكته جالب در قطعنامه اخير حزب كمونيست چين اين است كه در آن هيچ اشاره به اشتباهات تاريخي و مهلك حزب كمونيست نشده است. اشتباهاتي نظير تصميم‌گيري‌هاي منجر به قحطي مرگبار در چين، يا 10 سال آشوب سياسي و اجتماعي به واسطه تصميمات مائو از جمله اين مسائل هستند. اين فجايع صرفا به واسطه كيش شخصيتي مائو از آن برخوردار بود و به واسطه آن توانست تصميمات خود را بر حزب تحميل كند، به وقوع پيوست. بعد مرگ مائو و پس از گذشت ده‌ها سال و روي كار آمدن رهبران مختلف در چين، حالا شي قدرت را به دست گرفته است و بسياري از كارشناسان معتقدند كه او بار ديگر حاكميت يك نفر بر چين را بازگردانده و بار ديگر خاطرات دوران مائو را در ذهن زنده مي‌كند. ژان پير كابستان، استاد علوم سياسي دانشگاه باپتيس هنگ‌كنگ مي‌گويد: «حالا ما دوباره به دوران قدرت يك مرد قدرت بازگشته‌ايم. خطر واقعي اين است كه سرنوشت يك كشور يك ميليارد و چهارصد ميليون نفري قرار است براساس تصميمات تنها يك نفر تعيين شود» و وقتي تنها يك نفر همه قدرت را در كشور در دست مي‌گيرد، در صورتي‌كه مسير كشور اشتباه طي شود، تنها يك نفر را مي‌توان مقصر دانست.