به بهانه روز جهانی یادبود قربانیان حوادث ترافیکی
مانده در پیچ اول
اميرحسين حيدرزاده رضايي
در حدود بیش از دو دهه است که سومین یکشنبه نوامبر (مصادف با 30آبان ماه 1400) هر ساله برای یادآوری کسانی که به علت سانحه تصادف دیگر در بین ما نیستند یا کسانی که به شدت مجروح شدهاند با عنوان روز جهانی قربانیان تصادفات جادهای گرامی داشته میشود.
بر اساس استاندارد جهانی مطرح در WDR (روز جهانی قربانیان حوادث جادهای) اولین و مهمترین عامل بازدارنده برای جلوگیری از بسیاری از مرگها و صدمات جدی، بهویژه عابران پیاده و سایر کاربران آسیبپذیر از جمله کودکان، سالمندان و افراد دارای معلولیت کاهش سرعت ترافیک است. از دیدگاه WHO (سازمان بهداشت جهانی) ایمنی راهها و جادهها یک موضوع بهداشتی و توسعه فوری است. بر اساس مستندات این سازمان تعداد مرگ و میر در جادههای جهان به طور غیرقابل قبولی بالاست و تخمین زده میشود که سالانه 1.35 میلیون نفر جان خود را در سوانح رانندگی در جادهها از دست میدهند و علاوه بر این 50 میلیون نفر نیز مجروح میشوند. تصادفات جادهای هشتمین علت مرگومیر در سراسر جهان برای افراد در تمام سنین و علت اصلی مرگ برای کودکان و بزرگسالان 5 تا 29 سال است؛ به طوری که آسیبدیدگان، دولتها را مجبور میکنند تا بهطور متوسط 3درصد از تولید ناخالص داخلی کشور را برای این بحران هزینه کنند. بر اساس اطلاعات و دادههای موجود در وبسایت WBG (گروه بانک جهانی) و GRSF (تسهیلات جهانی ایمنی جاده)، کشور ایران نیز دارای نمایهای تا سال 2016 است که نشان از همکاری این کشور در به اشتراک گذاشتن مسیرهای استراتژیک و اقدامات اثبات شده جهانی در رسیدن به ایمنی جادهای استاندارد سازمان ملل متحد و سازمان بهداشت جهانی دارد.
1.مرجع مدیریت ایمنی راه
به منظور ایجاد نتایج مثبت در زمینه ایمنی راه وجود یک سازمان مدیریتی قوی در تمام جنبههای ایمنی راه مورد نیاز است.
در ایران نیز کمیسیون ایمنی راههای کشور که زیرمجموعه وزارت راه و شهرسازی محسوب میشود با هدف ارتقای ایمنی راه در سطح ملی و منطقهای فعالیت دارد.
از وظایف این کمیسیون در جهت رسیدن به جدول زمانی 2020-2011 و کاهش 10درصدی تلفات سالانه نیز میتوان به هماهنگی، قانونگذاری، نظارت و ارزیابی استراتژیهای ایمنی راه اشاره کرد.
2.جادههای ایمن و حاشیه جادهها
بر اساس اطلاعات و اسناد ارسال شده توسط وزارت راه و شهرسازی ایران به سازمان بهداشت جهانی در چشم انداز (2030-2019) سرمایهگذاری مورد نیاز برای زیرساخت جادههای ایمن و مدیریت سرعت 6.46 میلیارد دلار برآورد شده که سهم تولید ناخالص ملی در این سرمایهگذاری 0.14درصد مشخص شده است. همچنین چشمانداز کاهش تلفات نیز 9172 نفر تخمین زده شده که سود اقتصادی حاصل از این سرمایهگذاری 147.75 میلیارد دلار است.
3.محدودیت سرعت
اقدامات اصلی در حال اجرای کنترل سرعت در ایران:
باریک کردن خطوط راه
باریک کردن خطوط راه با گسترش پیادهروها، گسترش حاشیهها، پناهگاههای عابرپیاده و غیره.
انحرافات افقی
برای انحراف جزيی وسایل نقلیه استفاده میشود، شامل شیکن، پناهگاه عابرپیاده، چوکر و غیره.
محدودیت یا مسدود كردن دسترسیها
شامل انحرافهای میانه، بستن خیابانها برای ایجاد مناطق عابرپیاده، کوچهها و غیره.
انحرافات عمودی
شامل سرعتگیرها، برآمدگیها، بالشتکها، میزها، گذرگاه عابرپیاده برجسته، تنوع در سطح سواری و غیره.
4.وسایل نقلیه ایمن
کل وسایل نقلیه ثبت شده: 34,377,065
درصد موتور 2/3 چرخ : 33%
مطابقت کشور با مقررات ایمنی وسایل نقلیه سازمان ملل متحد:
سیستم ترمز ضد قفل موتورسیکلت (قانون 78)
حفاظت از عابرپیاده (قانون 127)
کنترل پایداری الکترونیکی (قانون 140)
کمربندهای ایمنی و لنگرها (قانون 16، 14)
مقررات تنظیم شده واردات وسایل نقلیه مستعمل
10 محدودیت سنی واردات
بازرسی واردات
بازرسی دورهای
محدودیتهای مبتنی بر مالیات
5.کاربران جادههای ایمن
قوانین ملی کمربند ایمنی، رانندگی در حالت مستی و کلاه ایمنی (WHO، 2016)
قانون ملی کمربند ایمنی
قانون کلاه ایمنی موتورسیکلت
راننده
استانداردهای کلاه ایمنی
حداقل سن قانونی رانندگی: 18 سال
قانون ملی رانندگی در شرب
تست تصادفی رانندگی در نوشیدن الکل
درصد تلفات تصادفات جادهای ناشی از مصرف الکل: 1.7 درصد
محدودیت سنی سرنشین موتورسیکلت: محدودیت ندارد
6.مراقبت پس از تصادف
وظیفه جمعیت هلالاحمر نجات در جادههاست
مراقبت خوب پس از تصادف باعث کاهش مرگ و میر و کاهش ناتوانی و رنج برای بازماندگان تصادفات جادهای میشود. متاسفانه بیشتر مردم در مواجهه با حوادث دستپاچه میشوند و نمیدانند با کدام یک از شمارههای ضروری سه رقمی تماس بگیرند،این در حالی است که هر کدام از سه ارگان اورژانس، آتشنشانی و هلالاحمر وظایف تبیین شدهای برای خود دارند و بیاطلاعی حادثهدیدگان از این موضوع فقط موجب کاهش سطح عملکرد در امدادرسانی و نجات جان مصدومان میشود. در واقع تنها متولی درمان و انتقال مصدوم به مراکز درمانی در درون شهرها «اورژانس» با شماره تلفن 115و در جادهها «هلالاحمر» با شماره تلفن 112 است و غیر از آن هیچ مرجعی حتی آمبولانس سایر ارگانها بر اساس قانون نمیتواند اقدام به انتقال مصدومان کند؛ چراکه کارکنان اورژانس و هلالاحمر در این زمینه آموزشهای لازم را دیدهاند و هم تکنيسینهای آن بیمه مسوولیت دارند و در صورتی که مصدوم فوت کند و خانواده او از کادر آمبولانس شکایت و ثابت کند که کوتاهی از تکنيسین بوده مشکل غیرقابلحلی پیش نمیآید.همچنین بر اساس قانون، درمان مصدومان تصادفات جادهای مشروط بر اینکه به وسیله آمبولانسهای اورژانس حمل شوند، رایگان است و در غیر این صورت فرد حادثهدیده باید همه هزینههای انتقال را خودش بپردازد، همچنین در صورت حمل توسط اورژانس یکسری اقدامات اولیه است که باید در صحنه انجام بگیرد و در غیر این صورت ممکن است جان مصدوم به خطر بیفتد. عناصر و فرآیندهای سیستم مراقبتهای پزشکی اورژانس باید برای دستیابی به این هدف موثر باشند، از اینرو در هر کدام از پایگاههای ثابت امداد و نجات در رابطه با بحث امدادرسانی، تجهیزات نجات سبک و نیمه سنگین، یک آمبولانس و یک خودروی نجات است که در حوادث جادهای علاوه بر انجام وظایف خود به عنوان پشتیبان برای آمبولانسهای اورژانس به محل حادثه اعزام میشوند و در صورتی که تعداد آمبولانسهای اورژانس کم باشد با اخذ مجوز اقدام به انتقال مصدومان میکنند.بر اساس اطلاعات ارائه شده توسط وزارت راه و شهرسازی هزینههای مراقبتهای بهداشتی در کشور 6.9درصد و براساس تخمین سازمان بهداشت جهانی 8 درصد از تولید ناخالص داخلی کشور را در حال حاضر به خود اختصاص داده است که قبلا نیز گفته شد در سند همکاری 2030 ، کشور ایران سعی دارد با اجرای مسیرهای استراتژیک و اقدامات اثبات شده جهانی در رسیدن به ایمنی جادهای استاندارد و کاهش هزینههای ناشی از آن قدم بردارد.
منابع در دفتر روزنامه موجود است