بازداشت، ناپديد‌شدن و اعتصاب غذا تا پاي جان

ترجمه: آرمين منتظري

چن كان، به همراه همسر و دخترش در اندونزي زندگي مي‌كرد كه از رييس برادرش مي‌شنيد كه پليس چين برادرش را براي انجام تحقيقات بازداشت كرده است. چن بلافاصله شك كرد كه ممكن است اين بازداشت به خاطر وب‌سايت شهروند خبرنگاري باشد كه برادرش به راه انداخته بود. از سال 2018ف مي‌ و همكارش كاي وي مقالات و گزارش‌هاي مختلف درباره جنبش MeToo و حقوق پناهجويان را آرشيو كرده بودند و هر زمان دولت چين اين مقالات را از روي پلتفرم‌هاي مختلف در اينترنت پاك مي‌كرد آنها دوباره اين مقالات را منتشر مي‌كردند. آوريل سال 2020 بود. طي چند ماه قبل از آن وب‌سايت مي‌ گزارش‌هايي درباره شيوع ويروس كرونا و واكنش دولت چين به بيماري منتشر مي‌كرد. چن در گفت‌وگويي با روزنامه گاردين به ياد آورد كه به برادر خجالتي اما بسيار مشتاقش درباره راه‌اندازي چنين وب‌سايتي هشدار داده بود. البته چن فكر مي‌كرد كه در بدترين شرايط ممكن است برادرش مي ‌را احضار كنند و تنها چند سوال از او بپرسند و اصلا فكرش را هم نمي‌كرد كه بخواهند او را بازداشت كنند. اما اين اتفاق افتاد. مي ‌و همكارش 16 ماه را در بازداشت گذراندند. كاي در ماه مه آزاد شد. اما براي مي ‌دادگاه برگزار شد كه به گفته خودش ده 100 دقيقه طول كشيد و دادگاه او را به 15 سال زندان محكوم كرد. مي‌ در ماه آگوست از زندان آزاد شد اما هنوز نيروهاي امنيتي دولت چين به‌شدت او را تحت نظر دارند. نام مي‌ و همكارانش در فهرستي طولاني از روزنامه‌نگاراني ثبت شده است كه پيش از توسط مقامات امنيتي دولت چين بازداشت شده‌اند. بسياري از آنها حتي در دادگاه هم محاكمه نشده‌اند. اكثر آنها در روند سركوبي بازداشت شده‌اند كه به نظر مي‌رسد بعد از همه‌گيري ويروس كرونا شدت يافته است. 

به گزارش گاردين، در ماه دسامبر، ‌گزارشي توسط سازمان گزارشگران بدون مرز منتشر شد كه در آن شرايط بسيار بد و مخوف روزنامه‌نگاراني چيني در دوران رهبري شي‌جي‌پينگ تصوير شده بود. در اين گزارش به‌طور خاص از 128 روزنامه‌نگار نام برده شده بود كه يا پشت ميله‌هاي زندان هستند يا اينكه اساسا ناپديد شده‌اند. بيشتر از 70 روزنامه‌نگار اويغور و دست‌كم 10 شهروند عادي صرفا به اتهام انتشار اخبار مربوط به همه‌گيري كوويد 19 در شهر ووهان بازداشت شدند. چن مي‌گويد اين اقدامات نشان مي‌دهد كه مقامات چيني تا چه اندازه درباره كوويد 19 و دلايل انتشارش حساسيت داشته و دارند. او مي‌گويد: «مطمئنم دليل بازداشت برادرم همين موضوع شيوع ويروس كرونا بوده است. قبل از بازداشتش، هيچ مشكلي نداشتند». اتهامي كه مي ‌با واسطه‌اش بازداشت شد «ايجاد مشكل و درگيري ايجاد كردن» بود. اتهامي مبهم و قابل تفسير كه براي بازداشت بسياري از مخالفان، فعالان سياسي و روزنامه‌نگاران مورد استفاده قرار مي‌گيرد. سپس افراد بازداشت‌شده را به مركز تحت نظارت كه مسكوني هم هست اعزام مي‌كنند. اين مركز جايي است كه دولت چين به‌طور مخفيانه مخالفانش را براي مدت شش ماه نگهداري كرده و بازجويي مي‌كند آن‌هم بدون اينكه از آنها تفهيم اتهام كند يا به آنها اجازه دسترسي به وكيل يا تماس با خانواده‌ را بدهد. گروه‌هاي حامي حقوق بشر تخمين مي‌زنند كه بين 45 تا 50 هزار نفر در اين مركز نگهداري مي‌شوند و 15 هزار نفر نيز در سال 2020 به اين مركز اعزام شده‌اند. غير از مي، افرادي نظير چنگ لي، مجري استراليايي شبكه CGTN، سوفيا هانگ روزنامه‌نگار و وانگ جيانگ‌بينگ، فعال حقوق بشر نيز در اين مركز نگهداري مي‌شدند. مي‌ و همكارانش در ماه آگوست از زندان آزاد شدند و او حالا در خانه‌اش در چين زندگي مي‌كند. چن همچنان براي آزادي ديگران تلاش مي‌كند. او به خصوص براي آزادي سوفيا هوآنگ تلاش بسياري صورت داده است و مي‌گويد نه برادرش و نه والدينش از كمپيني كه او آغاز كرده اطلاعي ندارند. سوفيا هوآنگ غير از گزارش‌هايي درباره جنبش MeToo در چين و همچنين اعتراضات هونگ‌كونگ نوشته ‌بود، با چن نيز مصاحبه كرده‌ بود و درباره برادرش مي ‌از او سوالاتي پرسيده و آنها را منتشر كرده بود. چن مي‌گويد: «او هميشه تلاش مي‌كرد داستان زندگي افرادي نظير من و برادرم را ثبت و ضبط و از حقوق آنها دفاع كند». از ماه سپتامبر كه سوفيا در آستانه سفر به اروپا بازداشت شد، ديگر خبري از او در دست نيست. والدين او در ماه اكتبر با خبر شدند كه دخترشان به اتهام تلاش براي براندازي دولت، بازداشت شده است. يكي ديگر از زندانياني كه چن براي آزادي‌شان تلاش مي‌كند ژانگ ژان است. او در ابتدا وكيل بود و بعدها به يك شهروند خبرنگار تبديل شد به دليل انتشار 122 ويديو و مصاحبه‌هايي  كه در مدت 14 هفته به خصوص در ووهان با رسانه‌هاي خارجي صورت داده بود، ‌به 4 سال زندان محكوم شد. ژانگ در حال حاضر در ميانه يك اعتصاب غذاي طولاني‌مدت است و هيچ‌يك از دوستان و اعضاي خانواده‌اش تاكنون نتوانسته‌اند او را از اين كار منصرف كنند و بيم آن مي‌رود كه او جانش را در اين اعتصاب غذا از دست بدهد. يكي از گروه‌هاي مدافع حقوق بشر، سازمان‌هاي حقوقي و رسانه‌ها معتقدند كه ژان از همان ابتدا هم نبايد دستگير مي‌شد و از سوي ديگر يك كمپين بين‌المللي تشكيل شده و براي نجات او از زندان و البته از مرگ، تمام تلاش خود را به كار بسته است. 
فنگ بين نيز كه همانند ژان چند ويديو از ووهان را روي توتيوب منتشر كرد از زمان بازداشتش در فوريه سال 2020 ديده نشده است. لي ژئو نيز كه فيلم بازداشتش توسط پليس را منتشر كرد دو ماه در بازداشت بود. چن كيوشي، وكيل سابق حقوق بشر كه حالا به يك شهروند خبرنگار تبديل شده است از بيمارستان‌هاي ووهان گزارش تهيه و با خانواده‌ها مصاحبه كرده بود. او نيز در همان زمان ناپديد شد و تا ماه سپتامبر خبري از او نبود. در ماه فوريه چنگ لي، گوينده خبري شبكه دولتي CGTN، در حساب فيس‌بوك خود پستي را منتشر و اعلام كرد او و دستيارش هازه فان نتوانسته‌اند با لابي كردن هم اجازه گزارش تهيه كردن از ووهان را به دست آورند. در ماه آگوست، چنگ بازداشت شد و كمي بعد به اتهام درز غيرقانوني اخبار محرمانه به خارج از كشور، محاكمه شد. فان نيز در ماه دسامبر بازداشت شد. حالا هر دو بيشتر از يك سال است كه در زندان هستند. سدريك آلوياري، رييس دفتر جنوب آسياي گزارشگران بدون مرز مي‌گويد كه زنداني‌كردن 128 روزنامه‌نگار و مدافعان آزادي بيان ظرف پنج سال آمار بسيار بالايي است. آلوياري مي‌گويد سركوب رسانه‌ها توسط شي‌جي‌پينگ هدايت مي‌‌شد. او معتقد است كه شي‌جي‌پينگ عليه روزنامه‌نگاري مستقل اعلام جنگ كرده است. او مي‌گويد: «هر چه كه شي و حزب كمونيست چين در هشت سال گذشته انجام داده‌اند به سركوب رسانه‌ها و صداهاي مستقل انجاميده است. مردم چين مثل مردم سراسر دنيا مشتاقند بدانند چه اتفاقاتي در اطراف‌شان در حال وقوع است.»