آيتالله صافي گلپايگاني مرجع عاليقدر شيعه جان به جان آفرين تسليم كرد
فقدانِ شيخ‌المراجع
آيتالله لطف‌الله صافي‌گلپايگاني درگذشت. مرجع عاليقدر شيعه كه ۳۰ بهمن ۱۲۹۷ چشم به جهان گشود و روز گذشته در حالي كه چندروزي بيشتر تا موعد سرآغاز زندگي‌اش در سالگرد ۱۰۴ نمانده بود، در روز ۱۲ بهمن‌ماه ۱۴۰۰ جان به جان آفرين تسليم كرد. فقيه و مجتهد ايراني و از مراجع تقليد شيعه دوازده امامي كه نزد سيد حسين طباطبايي بروجردي تحصيل و در حوزه علميه قم، اقامت و تدريس مي‌كرد. او كه پيش از رحلت، به «شيخ‌الفقها»، «شيخ‌المراجع» و «شيخ‌المجتهدين» معروف بود، فرزند آخوند ملا محمدجواد صافي گلپايگاني از فقهاي معاصر بود و مادرش، فاطمه خانم، دختر مجتهدي به نام آخوند محمدعلي كه از روحانيون و طلاب هم‌بحث ميرزاي شيرازي بوده است. او كه از مراجع طراز اول شيعه به شمار مي‌رود، علاوه بر گلپايگان و قم، چندسالي را در نجف اشرف پاي درس و بحث بزرگان تشيع نشست و پس از بازگشت به قم نيز بيش از 15 سال، در مجلس درس سيدحسين طباطبايي بروجردي شركت كرد و از مشاوران ويژه و اصحاب خاص استفتاء آن مرجع تقليد عاليقدر جهان اسلام بود. آيتالله صافي گلپايگاني همچنين پاي درس بزرگاني همچون سيد محمدتقي خوانساري، سيد محمد حجت كوه‌كمري، سيد صدرالدين صدر، سيد حسين طباطبايي بروجردي در قم و محمدكاظم شيرازي، سيد جمال‌الدين گلپايگاني و محمدعلي كاظمي در نجف نشست و از درس‌شان بهره برد.
آيتالله صافي و سياست و جامعه
آيتالله صافي گلپايگاني همچنين باپيروزي انقلاب اسلامي، به عنوان عضو مجلس خبرگان اول راهي اين مجلس شد و يك سال بعد نيز در سال 59، از سوي بنيانگذار جمهوري اسلامي به عضويت شوراي نگهبان منصوب شد و 8 سال دبير شوراي نگهبان بود. اما شايد آنچه آيتالله صافي گلپايگاني را به‌خصوص در عصر حاضر و در دنياي پرسرعت سياست نيز در جايگاهي متفاوت قرار مي‌دهد، نوع نگاه او به مسائل سياسي و اجتماعي است. آيتالله صافي گلپايگاني كه همواره به معضلات اجتماعي از قبيل فقر، فساد، بيكاري و اعتياد اعتراض كرده و بارها به مسوولان نسبت به رفع اين مشكلات هشدار داده، اين اواخر نيز نكاتي را در خصوص مباحث سياست خارجي و روابط ديپلماتيك با ديگر دولت‌ها و كشورهاي جهان مطرح كرد و ضمن انتقاد از برخي رويه‌ها، خواستار برقراري ارتباط با تمامي كشورهاي جهان شد.
ماجرا اما به سفر رييس مجلس به قم مربوط بود. زماني كه محمدباقر قاليباف آخرين پنجشنبه مهرماه امسال در سفري يك‌روزه به ديدار با تعدادي از علما و مراجع تقليد شيعه رفت؛ سفري كه البته براي قاليباف به عنوان رييس مجلس احتمالا تفاوت چنداني با ديگر سفرها نداشت اما آنچه به نقل از برخي از همين علما و مراجع تقليد ازجمله آيتالله جوادي آملي و فراتر از آن، آيتالله صافي گلپايگاني روي خروجي خبرگزاري‌ها رفت، بسيار حائز اهميت بود. چه آنكه اين دو مرجع تقليد و باز به‌خصوص آيتالله صافي گلپايگاني با موضعي انتقادي نسبت به وضع و حال اين روزهاي مملكت، به نقد مملكت‌داري مسوولان برخاست و از مظلوميت ملتي گفت كه سخت درگير معيشت و دخل و خرج زندگي است. آيتالله صافي گلپايگاني با تاكيد بر لزوم «برقراري ارتباط با تمامي كشورهاي جهان» گفته بود: «اينكه با بسياري از كشورها قهر باشيم، صحيح نيست و به ضرر مردم عزيزمان است.» اين مرجع عاليقدر شيعه همچنين خاطرنشان كرد: «امروز يكي از راه‌هاي اصلاح امور اين است كه با حفظ منافع كشور و با عزت، با جهان در ارتباط باشيم كه خيلي از مشكلات برطرف خواهد شد.»
پس از اين سخنان بود كه حسين شريعتمداري در روزنامه كيهان، به طرح اين مسائل انتقاد كرد و با طرح اين ادعا كه آيتالله صافي هدف سوءاستفاده دشمنان اسلام قرار گرفته و نوشت: «آيتالله صافي به خوبي مي‌دانند كه ساز مخالفت با جمهوري اسلامي ايران از جانب دشمنان تابلودار اسلام و انقلاب كوك شده و با كينه‌توزي و باج‌خواهي ادامه يافته است» او در ادامه «با عرض پوزش از محضر واجب‌الاحترام حضرت آيتالله صافي»، تاكيد كرد: «متاسفانه بيان نه‌چندان دقيق حضرت ايشان در سوءاستفاده طيف يادشده بي‌تاثير نبوده است.» اين البته تنها بخشي از هجمه‌هاي دلواپسان عليه اين مرجع تقليد عاليقدر بود. هرچند درنهايت موج حمايت گسترده از آيتالله صافي، انتقاداتي را كه بعضا از سوي برخي افراد و طيف‌هاي سياسي همفكر كيهان و پايداري‌ها مطرح مي‌شد، به حاشيه برد.
آيتالله صافي‌گلپايگاني همچنين در يكي از آخرين اظهارنظرها و سخناني كه به‌طور گسترده در فضاي رسانه‌اي بازتاب يافت، به «استقلال حوزه» پرداخت. او كه شامگاه يكي از روزهاي دهه نخست دي‌ماه 1400، در ديدار اعضاي شوراي عالي حوزه‌هاي علميه سخن مي‌گفت، در حالي بحث «وجوب حفظ استقلال حوزه‌هاي علميه» را به عنوان نكته مركزي سخنانش مورد تاكيد قرار داد كه در ادامه بر لزوم «رسيدگي به معيشت روحانيون» تاكيد كرد. اين درحالي بود كه او هيچ صحبتي از حمايت‌هاي دولتي از روحانيون و تامين مالي حوزه ازسوي دولت به ميان نياورد و مهم‌تر اينكه به جاي آن، با تاكيد بر «لزوم احياي موقوفات حوزه‌هاي علميه»، به كمك‌هاي خيرين پرداخت و گفت: «از زمان‌هاي گذشته، خيرين و پيروان مكتب اهل‌بيت عليهم‌السلام، موقوفات بسياري را به نام حوزه‌هاي علميه در جهت ترويج معارف دين و تعاليم نوراني اهل‌بيت عليهم‌السلام وقف مي‌كردند كه هميشه هزينه‌ها و مخارج حوزه‌هاي علميه از همين موقوفات تامين مي‌شد. اكنون هم بايد اين موقوفات را احيا كرد و درآمد آن را صرف اهداف والاي حوزه‌هاي علميه نمود.» سخناني كه از سوي بسياري از علما و سياسيون ازجمله آيتالله محقق داماد مورد استقبال قرار گرفت.
عزاي عمومي در ايران، پيام تسليتي از عراق
هرچه بود آيتالله صافي‌گلپايگاني روز گذشته جان به جان آفرين تسليم كرد و اين درحالي بود كه درپي درگذشت اين مرجع عاليقدر جهان تشيع، هيات دولت روز چهارشنبه سيزدهم بهمن‌ماه ۱۴۰۰ را به منظور بزرگداشت مقام شامخ مرجعيت، در سراسر كشور عزاي عمومي و در استان قم تعطيل رسمي (عمومي) اعلام كرد. همچنين درحالي‌كه درپي درگذشت اين مرجع گرانقدر عالم تشيع، علاوه بر رهبر انقلاب و روساي قواي سه‌گانه، بسياري از چهره‌هاي سياسي، فرهنگي و دانشگاهي و همچنين بزرگان مذهبي اين ضايعه را تسليت گفتند، حضرت آيتالله العظمي سيستاني نيز در پيامي فقدان آيتالله صافي گلپايگاني را تسليت گفت. در متن پيام تسليت اين مرجع عالي شيعه كه دفتر ايشان منتشر كرده، آمده است: «خبر ارتحال عالم رباني مرجع عاليقدر جناب آيتالله آقاي حاج شيخ لطف‌الله صافي گلپايگاني (رضوان‌الله عليه) موجب تالم و تاسف فراوان گرديد. فقدان آن بزرگوار كه از اساطين حوزه علميه مقدسه قم و حسنات اين دوران و خدمت‌گزاران نمونه دين و مذهب بودند خسارتي عظيم است. اينجانب اين مصيبت دردناك را به آستان مقدس حضرت ولي‌عصر ارواحنا فداه و به آقايان علماي اعلام و به بستگان گرامي و ديگر علاقه‌مندان محترم ايشان تسليت عرض نموده و از خداوند متعال براي آن فقيد سعيد علو درجات و براي بازماندگان‌شان صبر جميل و اجر جزيل مسالت دارم. و لاحول و لاقوه الا بالله العلي‌العظيم.»
پيام تسليت رهبري در پي درگذشت آيتالله صافي گلپايگاني
حضرت آيتالله خامنه‌اي در پيامي درگذشت فقيه عالي‌مقام و مرجع بصير، حضرت آيتالله حاج شيخ لطف‌الله صافي گلپايگاني را تسليت گفتند. به گزارش پايگاه اطلاع‌رساني دفتر مقام معظم رهبري، در متن پيام تسليت رهبر انقلاب آمده است: «با تاسف خبر درگذشت فقيه عالي‌مقام و مرجع بصير، حضرت آيتالله آقاي حاج شيخ لطف‌الله صافي گلپايگاني رضوان‌الله عليه را دريافت كردم. ايشان از استوانه‌هاي حوزه علميه قم و از برجستگان علمي و عملي و پرسابقه‌ترين عالم ديني در آن حوزه مبارك بودند. در دوران مرحوم آيتالله بروجردي در شمار برترين تلامذه آن استاد بزرگ، در زمان مرحوم آيتالله سيد محمدرضا گلپايگاني همراه و مشاور علمي و عملي ايشان و در دوران انقلاب، امين و مورد اعتماد حضرت امام‌خميني رحمت‌الله عليهم به شمار مي‌رفتند.» رهبر انقلاب در ادامه همچنين يادآور شدند: «سال‌ها در شوراي نگهبان ركن اصلي آن شورا محسوب مي‌شدند و پس از آن هم همواره درباره مسائل انقلاب و كشور، دلسوزانه و مسوولانه ورود مي‌كردند و بارها اينجانب را از نظرات و مشورت‌هاي خود مطلع و بهره‌مند مي‌ساختند. قريحه شعري، حافظه تاريخي، پرداختن به مسائل اجتماعي از ديگر ابعاد شخصيت اين عالم كهنسال و بزرگوار بود. رحلت ايشان براي جامعه علمي ديني كشور مايه تاسف است. اينجانب به خاندان مكرّم و فرزندان گرامي ايشان و نيز به مراجع معظم و علماي اعلام حوزه علميه و مقلدان و ارادتمندان ايشان به‌ويژه در قم و گلپايگان تسليت عرض مي‌كنم و رحمت و مغفرت الهي را براي ايشان مسألت مي‌نمايم.