ابعاد جنگ نرم و تلاش امريكا براي فرار مغزها از روسيه
يك تحليلگر مسائل روسيه با تشريح مهم‌ترين ابعاد جنگ نرم امريكا عليه روسيه گفت: تلاش امريكا براي جذب نخبگان روسيه اهداف و چشم‌انداز بلندمدت دارد و قطعا در بلندمدت باعث تضعيف توان فني و علمي روسيه مي‌شود. عفيفه عابدي در گفت‌وگو با سايت شوراي راهبردي روابط خارجي، با بيان اينكه جنگ نرم غرب عليه روسيه، پيش از جنگ اوكراين آغاز شده بود، اظهار داشت: همزمان با استقرار نيروهاي روسي در شرق اوكراين و مرزهاي مشترك با بلاروس، اطلاعات گسترده و پيچيده‌اي در مورد اهداف روسيه از سوي رسانه‌ها و نهادهاي غربي منتشر شد. گرچه روس‌ها اين مسائل را رد مي‌كردند، اما بعدها تحولات، طبق همان سناريوهايي كه رسانه‌هاي غربي مطرح مي‌كردند، پيش رفت.
وي با بيان اينكه جنگ نرم امريكا در ابعاد جنگ سايبري، اطلاعاتي و رسانه‌اي جدي‌تر دنبال مي‌شود، افزود: در بعد اطلاعاتي، شاهد مشاوره جنگي به اوكراين هستيم كه ابعاد آشكار و پنهاني دارد، چنانكه اخيرا اطلاعاتي درباره اينكه اوكراين توانسته با مشاوره و كمك‌هاي اطلاعاتي امريكا افسران روسيه را هدف قرار دهد نيز منتشر شد. غرب در بعد رسانه‌اي نيز جنگ گسترده‌اي عليه روسيه دنبال كرده است و در اين راستا براي تاثيرگذاري مستقيم بر تصميم‌گيران روسي تلاش مي‌كند.
اين كارشناس مسائل روسيه قرار گرفتن روسيه در موضع انفعال و واكنشي، تعويق يا تغيير برنامه‌ها در ميدان جنگ و تحت فشار قرار دادن تصميم‌سازان روسيه در افكار عمومي و عقب‌نشيني از مطالبات در ميز مذاكرات و همچنين ارايه تصوير غيراخلاقي و شكست خورده از تصميم‌سازان روسيه را از جمله اهداف جنگ نرم امريكا عليه روسيه عنوان كرد و ادامه داد: امريكا براي كاهش حمايت مردم روسيه از دولت، تضعيف روحيه آنها و تعميق يأس و نااميدي و كاهش قدرت دولت روسيه براي به كارگيري نيروي انساني در ميدان جنگ را با بهره‌گيري از جنگ رسانه‌اي دنبال مي‌كند. عابدي با بيان اينكه غرب با جنگ نرم اهداف بلندمدت و ميان مدتي عليه روسيه براي تشديد شكاف سياسي و اجتماعي در اين كشور دارد، اضافه كرد: گرچه افكار عمومي در روسيه، تاثير مستقيمي بر سياست خارجي روسيه ندارد، اما تاثير آن در بلندمدت قابل چشم‌پوشي نيست. ضمن اينكه كشورهاي ديگر نيز به واسطه فشار افكار عمومي، براي عدم حمايت از روسيه تحت فشار قرار مي‌گيرند. مخدوش شدن وجهه جهاني روسيه در افكار عمومي دنيا، حتي در گسترده ساختن تحريم‌هاي اقتصادي عليه اين كشور نيز تاثيرگذار است و همراهي‌ها را بيشتر مي‌كند، زيرا بخشي از مبادلات ارزي و تجاري در سطوح پايين اجتماعي انجام مي‌شود كه با منفور شدن چهره روسيه در افكار عمومي جهان، اين بُعد نيز به تحريم افزوده مي‌شود. وي ترور شخصيت، ارايه پيشگويي‌هاي فاجعه‌آميز و مبالغه‌آميز، جهت‌دهي به اخبار، ايجاد رعب و وحشت و عمليات رواني عليه روسيه را از ديگر عرصه‌هايي برشمرد كه غرب عليه اين كشور در دستور كار قرار داده است و گفت: با توجه به تسلط غرب بر رسانه‌ها و گستره رسانه‌هاي غربي و نقش شبكه‌هاي اجتماعي و در عين حال فراگيري زبان انگليسي، پيامدهاي اين سياست‌ها گسترده‌تر خواهد شد و غرب توانسته در جنگ نرم و ايجاد فضاي رواني عليه روسيه به اهداف خود برسد و خلأيي را كه به دليل عدم حضور نظامي و مستقيم در اين جنگ داشته، پوشش دهد.
اين پژوهشگر پژوهشكده مجمع تشخيص مصلحت با اشاره به تصميم امريكا براي ارايه ويزاي امريكا به دانشمندان و نخبگان روسيه با هدف تسريع فرار مغزها و محروم كردن روسيه از استعدادهاي برتر خود ادامه داد: يكي از راهبردهاي بلندمدت امريكا، درخصوص كشورهاي هدف، خصوصا در مورد ايران، چين و روسيه، سرمايه‌گذاري‌هاي پيچيده براي جذب و به كارگيري نخبگان اين كشورها و بهره‌گيري از استعدادهاي آنها و تضعيف بخش نخبگاني اين كشورها بوده است. اين يكي از ابعاد جنگ نرم امريكاست كه در قالب تضعيف نيرو و منابع انساني جامعه روسيه دنبال مي‌شود.
عابدي با بيان اينكه امريكا همواره برنامه مدوني در ارتباط با اين موضوع داشته و اكنون، با اعلام اين تصميم بايدن براي ارايه ويزا و برخي تسهيلات، آن را در برابر روسيه تشديد كرده است، تصريح كرد: امريكا در حالي اين سياست را دنبال مي‌كند كه يكي از تاكتيك‌هاي موازي آن، ايجاد رعب، يأس و نااميدي در افكار عمومي مردم روسيه و همچنين نخبگان آن، همزمان با اعمال تحريم‌هاي اقتصادي بوده است. قطعا ايجاد چنين شرايطي، باعث افزايش انگيزه و تمايل نخبگان براي مهاجرت به جوامع غربي و خصوصا امريكا مي‌شود.
وي در خصوص اهداف امريكا با تمركز بر جذب نيروهاي تحصيلكرده در رشته‌هاي هوش مصنوعي، مهندسي هسته‌اي و فيزيك كوانتومي و تلاش براي كاهش برتري هسته‌اي و نظامي روسيه گفت: اين برنامه‌ها، معمولا اهداف و چشم‌انداز بلندمدت دارند و قطعا در بلندمدت باعث تضعيف توان فني و علمي روسيه مي‌شود و بر پيشبرد برنامه‌هاي توسعه‌اي در جنبه‌هاي مختلف و مسائل نظامي و هوا و فضا كه يكي از ابعاد مهم رقابت روسيه با غرب به شمار مي‌رود، تاثير خواهد داشت.
اين كارشناس مسائل روسيه، در عين حال با يادآوري اينكه شاخص مهم قدرت روسيه، قدرت نظامي و پيشرفت‌ها در زمينه هوا و فضاست، تاكيد كرد: امريكا براي تضعيف نيروي انساني و فني روسيه تلاش مي‌كند، اما اين كشور نيز متقابلا برنامه‌هايي براي مقابله با اين اهداف غرب خواهد داشت. با اين حال با توجه به شرايط جنگي فعلي، در اختيار گذاشتن فرصت‌ها و امكانات بيشتر از سوي امريكا، جاذبه‌هاي بيشتري براي جذب نخبگان روسي ايجاد مي‌كند. در بلندمدت، با توجه به تغيير شاخص‌هاي قدرت در فضاي جديد نظام بين‌الملل، قطعا چنين تحولاتي قدرت روسيه در زمينه‌هاي مختلف را تحت تاثير قرار مي‌دهد و از قدرت رقابت آن مي‌كاهد.