لباس جهاني شدن بر تن روابط عمومي ايراني
منوچهر - محمد شميراني
اگر رويايي در سر داريد حتما روزي، قدرت تبديل آن به واقعيت را پيدا خواهيد كرد.
(والت ديسني)
لازمه جهاني شدن هر پديدهاي، انجام حركتهاي نوين و موثر و متفاوت و پر كشيدن و سر كشيدن به تمام جهان، فراتر از مرزها و چارچوبهاي داخلي است. اگر بخواهيم روابط عمومي ايران هم، چنين صعودي را داشته باشد راهي به جز پذيرش الزامات جهاني شدن ندارد. يادمان نرفته است مارشال مك لوهان، موضوع «دهكده جهاني» را در دهه ۱۹۶۰ مطرح كرد كه نظريهاش، با استقبال فراواني روبهرو شد؛ دهكدهاي كه مبتني بر فناوري است و به دليل سرعت اجتماعي بالايي كه دارد در تمامي زمينههاي زندگي بشر، نفوذ كرد.
پس از او، مارتين هايدگر آلماني، به جهاني شدن از نگاه فلسفي پرداخت. به قول او، همه فاصلهها در زمان و مكان، در حال كم شدن است. امروزه بشر، يكشبه از مكاني به مكان ديگر ميرسد. در حالي كه پيش از اين، همين جابهجايي هفتهها و شايد ماهها طول ميكشيد.
جهانيسازي و جهانيگرايي
شايد خيليها، جهانيسازي را با جهانيگرايي يكي بدانند، ولي بد نيست بگوييم جهانيسازي، بيشتر براساس فرهنگها و ارزشها و هنجارها و باورهاست.
در اين شرايط، هر جامعهاي هويت ملي و حقوقي و زباني و ديني خود را خواهد داشت و نسبت به پديدههاي مغاير با هويت خويش، واكنش نشان خواهد داد.
در جريان فرآيند جهاني شدن، انتظار «شهروند جهاني شدن» از همگان ميرود و به همين دليل، به ياد شعر معروف شيخ اجل سعدي ميافتيم كه روي فرش نفيس ايراني، افتخار حضور روي يكي از ديوارهاي سازمان ملل متحد را دارد و ميگويد:
بنيآدم، اعضاي يك پيكرند
كه در آفرينش، ز يك گوهرند
جهانيگرايي كه با موتور سرمايهداري رشد ميكند و افزايش منافع اقتصادي، هدف اصلي آن است را نيز ميتوان در جاي جاي كره زمين مشاهده كرد؛ هتلهاي زنجيرهاي در دنيا، شعبههاي مك دونالد، فيلمها و موسيقيهاي مشابه، آرايش و پوشش مشابه و... نشانههايي از جهاني گرايي در عصر كنوني بهشمار ميرود.
روز جهاني روابط عمومي
۱۶ جولاي سال ۲۰۲۲، دومين سال است كه به بهانه روز تولد «آيوي لي» پدر روابط عمومي جهان، اين روز جشن گرفته ميشود و برگزاري رويدادهاي گوناگون، اين امكان را فراهم ميكند تا همگان، ابعاد مختلف و ظرفيتهاي فراوان عملكرد روابط عمومي را بيشتر بشناسند و بهتر بتوانند براي دستيابي به اهداف ارتباطي خود، از آن استفاده كنند.
آيوي لي در زمان فعاليت خود تلاش كرد سياست پردهپوشي درخصوص اخبار و وضعيت موسسه را كنار بگذارد و با احترام به مردم، اخبار واقعي از شرايط محيط كاري خود را دراختيار روزنامهنگاران قرار دهد. او به خوبي، تجسم تعريف «روابط عمومي به عنوان يك خانه شيشهاي» بود كه همه كس، امكان مشاهده همه جاي خانه را داشته باشد. در مراسم بزرگداشت روز جهاني روابط عمومي در ايران، كه به همت انجمن متخصصان و انجمن روابط عمومي ايران و موسسه كارگزار روابط عمومي برگزار ميشود علاوه بر اين مناسبت جهاني، به يك مناسبت مهم داخلي نيز توجه شده است. اين مناسبت، روز ۲۵ تير ماه، مقارن با بيست و سومين سالگرد درگذشت «دكتر حميد نطقي» بنيانگذار روابط عمومي در ايران ميباشد.
گفتني است بسياري از مديران و كارشناسان كنوني روابط عمومي كشور، به عنوان شاگردان اين بزرگمرد عرصه روابط عمومي، خود را وامدار دانش همهجانبه و تسلط فراوان وي در هنر برقراري ارتباط با مخاطب و آموزشهاي او ميدانند. پدر روابط عمومي نوين ايران كه در سال ۱۲۹۹ به دنيا آمده بود پس از روابط عمومي شركت ملي نفت ايران، رياست گروه روابط عمومي دانشكده علوم ارتباطات اجتماعي را برعهده داشت و با مجموعه آثاري پيرامون روابط عمومي و كتابهاي ديگر، در سال ۱۳۷۸ دار فاني را وداع گفت.
به اميد روابط عمومي جهاني
به دنبال عدم شناخت كافي مديران و سياستگذاران رده بالاي كشور از قدرت و پتانسيل روابط عمومي در پيشگيري يا حل بحرانهاي گوناگون و ميزان اهميت آن، ميتوان ديد كه روابط عمومي در ايران، با هزار و يك مساله روبهرو است و مديران و كارشناسان روابط عمومي، با انواع مشكلات ريز و درشت، دست و پنجه نرم ميكنند:
انتصابهاي خارج از چارچوب و بدون رعايت سواد ارتباطي و تجربه كاري لازم براي مديران روابط عمومي انتخاب شده، بيتوجهي به لزوم ارتباط مدير روابط عمومي با بالاترين مقام، نداشتن نفرات تحصيلكرده و كارآزموده در روابط عمومي، نداشتن بودجه مناسب براي اجراي طرحهاي ارتباطي، نبود انگيزه لازم براي تحقق حركتهاي نو در عرصه ارتباطي، عدم تجهيز روابط عموميها به ابزار نوين ارتباطي، نداشتن پست و جايگاه اداري مناسب، نداشتن ثبات شغلي در روابط عمومي، نداشتن بانك اطلاعاتي كامل از شاغلان و بازنشستگان در روابط عموميها، نبود اتحاديه و انجمن فراگير روابط عمومي براي مراقبت از منافع شاغلان روابط عموميها و... همه و همه، موجب ميشود ضمن تقدير از برگزاركنندگان اين مناسبت، يادآور شويم براي اينكه بتوانيم روزگار خوشي را براي روابط عمومي كشورمان رقم بزنيم و قد و قامتش را، برازنده جهاني شدن نماييم لازم است انجمنها و نهادهاي موجود روابط عمومي، همراه و همداستان شوند و با جذب حداكثري دانشجويان و شاغلان و بازنشستگان در روابط عمومي ايران، تلاش نمايند مطالبات جامعه روابط عمومي را در زماني قابل قبول محقق نمايند و با استفاده از روابط مناسبي كه با مقامات تصميمگيرنده كشوري دارند شرايط مطلوبي را براي فعالان عرصه روابط عمومي، ايجاد و تثبيت و نهادينه نمايند.