زنان در موزه

اگرچه در مصاف برابري و احقاق فمينيسم رويكرد‌هايي به سمت دوپارگي جامعه و مرزبندي جنسيتي ذاتا مناقشه‌آميز است اما گاهي بازگويي، بازنمايي و قياس مي‌تواند تا حدودي بر اهميت و توانمندي زنان در حوزه‌هاي گوناگون تاكيد بورزد. دادخواهي و مساوي‌طلبي زنان مولودي نوظهور در تاريخ بشريت محسوب مي‌شود كه اين مطالبه با عنوان كلي «فمينيسم» گرايش و مكاتب گوناگون دارد. ورود زنان به تاريخ هنر و معرفي زنان به عنوان هنرمند بسيار كوتاه و قريب يك سده است، پيش‌تر آنچه مخلوق دست زنان بود در گونه صنايع دستي مصرفي يا تفنن و سرگرمي شناخته مي‌شد و غالب تاريخ هنر مرور عملكرد مردان در اين عرصه است. امروزه زنان در بسياري از زمينه‌هاي صنعتي، پزشكي و ... پاياپاي مردان عمل مي‌كنند اما جايگاه زنان در موزه در مرزي ميان مديريت، پژوهندگي و هنرورزي قرار دارد. آميخته‌اي از دانش و مهارت‌هاي فردي است. زنان در موزه را مي‌توان از دو منظر مورد بررسي قرار داد نخست آنچه تجلي‌بخش زن، مسائل، تمايز و... اوست و ديگري زنان به عنوان گردانندگان و كاركنان موزه و تاثير آنها بر جامعه حرفه‌اي فرهنگي- هنري و همچنين مخاطبان موزه. سهم زيادي از آثار هنري به موضوع زنان اختصاص يافته است كه در ادوار گوناگون علاوه بر نمايش جلوه‌هاي زيبايي زنانه، نكاتي از زندگي و دغدغه آنها نيز بازنمايي شده است تا جنبش‌هاي فمينيستي كه اكيدا به مسائل زنان و مشكلات‌شان مي‌پردازد. در چيدمان موزه‌اي غالبا اين موضوع در نظر گرفته نمي‌شود اما در نمايشگاه‌هاي فصلي و موضوعي به موضوع زنان يا زنان هنرمند پرداخته مي‌شود چنانچه در نيويورك موزه‌اي با عنوان «موزه ملي هنر زنان» وجود دارد كه دايما در زمينه گردآوري و نمايش آثار هنرمندان معاصر به فعاليت مي‌پردازد. همچنين در زمينه كاركنان زن در موزه شبكه‌اي با عنوان «بنياد زنان موزه» به حمايت و ارتباط ميان اين گروه مي‌پردازد. در ايران سهم قابل توجهي از مشاغل مختلف مرتبط با موزه اختصاص يافته است. اين مشاغل، فعاليت‌هاي تخصصي مانند مدير موزه، جمعدار اموال، راهپيماي موزه، كارشناس حفاظت و مرمت و ... را در بر مي‌گيرد. به عنوان مثال عمده پرسنل تخصصي موزه‌هاي بزرگ تهران مانند كاخ موزه‌ها، موزه ملي و موزه‌هاي تخصصي زنان هستند. اما نكته‌اي كه بايد به آن توجه كرد اينست كه آيا ساختارهاي موزه‌اي خواهان استخدام كادر زنانه بوده‌اند يا رغبت زنان به تحصيل در رشته‌هاي تخصصي مرتبط با موزه و پيگيري جهت اشتغال در موزه‌ها، اين فرصت را در اختيار سازمان‌هاي متولي قرار داده است. كار در موزه لطف و سختي خاص خود را دارد. اصولا و با هر موضوعي از جنس هنر و تركيبي از زيبايي و استقامت است كه هر دو را بايد ويژگي عمده زنانه دانست. نتيجه اينكه انتخاب خود زنان منشأ شرايط حاكم بر موزه‌داري نوين ايران است كه اين موضوع براي كشوري مانند ايران مايه مباهات است.