گروه ديپلماسي
حسن كاظمي قمي نماينده رييس‌جمهور در امور افغانستان صبح روز گذشته همزمان با سالروز سقوط جمهوريت در افغانستان، فرار اشرف غني، رييس‌جمهور دولت پيشين و تصاحب اختيار ارگ رياست‌جمهوري توسط شبه نظاميان طالبان نشست خبري با تعداد محدودي از خبرنگاران ايراني و افغان برگزار كرد. در چند روز اخير نقل قولي از كاظمي قمي درباره تحولات افغانستان حاشيه‌هاي بسياري ايجاد كرده بود. در نقل‌قولي كه خبرگزاري‌هاي تسنيم و ايرنا از كاظمي قمي منتشر كردند آمده بود: امريكا مجموعه‌اي را تحت عنوان جبهه مقاومت سازماندهي مي‌كند كه دروغ است، به اسم مقاومت به دنبال ايجاد آشوب‌هاي داخلي هستند.
در نشست خبري روز گذشته، نخستين پرسش از كاظمي قمي به تعبيرهاي متفاوت از اين اظهارنظر اختصاص داشت. نماينده ويژه رييس‌جمهور در امور افغانستان با ناصحيح دانستن برداشت‌ها از سخنانش گفت: سياست امريكا در افغانستان پس از فرار ايجاد ناامني و آشوب و جنگ‌هاي داخلي است. براي اين مساله از ابزارهاي مختلفي استفاده مي‌كند؛ ظهور و بروز پديده داعش. امريكايي‌ها داعش را به افغانستان آوردند و سياست آنها در اين خصوص چندلايه است: اعمال فشار بر طالب، جنگ با شيعيان و مانع سرمايه‌گذاري خارجي شدن. يكي از ابزار امريكايي‌ها ايجاد فتنه‌هاي مذهبي و قومي است مثلا جريان بلخاب يكي از اين نمونه‌ها است. اين حركت در بلخاب به اسم جنبش مقاومت آغاز شد. آنها به دنبال اين بودند كه بگويند قوم هزاره در افغانستان جنگ با طالبان را آغاز كرد. وقتي با بزرگان شيعه سخن گفته مي‌شود كه آيا مورد تاييد شما است، مي‌گويند خير. زماني كه از آنها سوال مي‌كنيم چه كساني از اين جريان‌ها حمايت مي‌كنند پاسخ مي‌شنويم كه نمي‌دانيم. در نتيجه به طالبان توصيه شد كه وارد درگيري نشويد تا شوراي علما مساله را حل كنند و اهالي بلخاب جلوي اين كار را بگيرند. در نتيجه پس از مدتي آنها كه از اين جريان حمايت مي‌كردند هم گفتند كه اين كار اشتباه بود. اين سخنان من ارتباطي به جبهه مقاومت نداشت. اين مساله كه امريكايي‌ها در برخي قوميت‌ها دست به يارگيري جديد زدند تا تفرقه ايجاد كنند مشخص است.
كاظمي قمي در ادامه با تكرار اين مساله كه برخي با اسم مقاومت به دنبال آشوب هستند، افزود: هيچ كس نگفته مقاومت افغانستان امريكايي است بلكه حرف من اين بود كه امروز امريكا با سوءاستفاده از اسم مقاومت دنبال جنگ داخلي در افغانستان است. جبهه مقاومت هماني بود كه ما در تهران با رهبران طالب سر ميز مذاكره نشانديم. بعد از اينكه طالب در حكمراني قرار گرفت، اولين اقدام جمهوري اسلامي ايران، براي اينكه به سمت يك حكومت مشاركتي، ملي و مصالحه ملي پيش بروند اين بود كه ما در تهران بين مقامات طالبان و مسوولان مقاومت جلسه گذاشتيم. ما از طرفين خواستيم كه [سريك ميز] بنشينند. امريكايي‌ها به دنبال اين هستند كه به اسم مقاومت، با سوءاستفاده از مقاومت مجموعه‌اي را درست كنند كه جنگ داخلي راه بيندازند. اين ربطي به مساله مقاومت ندارد. آنچه من گفتم اين بود. تجربه چه نشان مي‌دهد؟ امريكايي‌ها در طول ۲۰ سال حكمراني جلوي مقاومت را گرفتند. آمار زنداني كردن رهبران و فرماندهان مقاومت و ترور رهبران مقاومت كه توسط امريكايي‌ها انجام شد، نمي‌خواهم عددش را بگويم. مقاومت همان بود كه ما اينجا در تهران با رهبران طالب نشانديم كه برويد به سمت مصالحه. برويد به اين سمت كه امروز راه‌حل بحران افغانستان سياسي است. ما سردمدار حمايت از گفت‌وگوهاي داخلي در افغانستان بوديم. امريكا مدعي مبارزه با تروريسم است، اما داعش را كه درست كرد؟ امريكايي‌ها درست كردند. بزرگ فرمانده بين‌المللي مقاومت در مقابل تروريسم، سردار معظم ما، حاج قاسم ما بود كه امريكا ترور كرد و به شهادت رساند، بعد مدعي مي‌شوند كه ضد تروريسم است. در مساله مقاومت هم نگاه امريكا چنين است.
احمد مسعود نماينده بخشي از جامعه افغانستان است
كاظمي قمي با تاكيد بر اينكه امروز احمد مسعود نماينده بخشي از جامعه افغانستان است، گفت: احمد مسعود نماينده بخشي از جامعه افغانستان و واقعيت جامعه افغانستان است و دلش براي اين كشور و رشد و سازندگي آن مي‌تپد. احمد مسعود به دنبال اين است كه از مردمش حمايت كند و اگر بتواند با دولت كابل به تفاهم برسد. حدود نزديك به ۱۰ ماه پيش در تهران ملاقات‌هايي با طالبان داشتند، نشستند و مذاكره كردند. اين ابتكار ما بود. اينكه مي‌گويند احمد مسعود امريكايي است اين‌گونه نيست. آنها مي‌خواهند از اين مساله به نفع خودشان مصادره كنند. تاكيد مي‌كنم افغانستان متعلق به همه مردم افغانستان و همه قوميت‌ها است. مردم افغانستان در اين سال‌ها با اشغالگري جنگيده‌اند. فقط امريكا نبود ارتش شوروي هم بود. همه قوم‌ها در اين سال‌ها مبارزه كردند. آنچه ما تاكيد مي‌كنيم اين است كه براي شكل‌گيري دولت مشاركتي تفاهم شود.
7 هزار نيروي نظامي افغان در امريكا چه مي‌كنند؟
كاظمي قمي با تاكيد بر اينكه موضع جمهوري اسلامي ايران در قبال مقاومت روشن است، گفت: مشوق هستيم كه مقاومتي‌ها جمع شوند و با طالبان گفت‌وگو كنند. تاكيد مي‌كنم امروز افغانستان شرايطي دارد و كشوري است كه به راحتي نمي‌تواند مسائلش را حل كند. تروريسمي كه امروز در افغانستان مي‌بينيم در واقع متعلق به اين كشور نيست. از جاهاي ديگر آمده و امروز افغانستان با بحران‌هاي بسياري مواجه است. كشوري كه خود منابع غني داشته و ثروتمند است و امروز مخروبه شده نيازمند كمك جامعه جهاني است. اتفاقات درون اين كشور نتيجه سياست‌هاي اشغالگري بوده كه بر مردم‌شان تحميل شده است.
نماينده رييس‌جمهور در امور افغانستان در ادامه اظهار كرد: خود امريكايي‌ها مي‌گويند نزديك به ۷۰۰۰ نيروي نظامي افغانستان را به امريكا برده‌اند. ببينيد براي چه اين كار را كردند؟ امروز افغانستان با تهديدات ديگري مواجه است و جنگ داخلي كه دشمن طراحي مي‌كند براي اين است كه افغانستان را به سمتي ببرد كه به ثبات نرسد.
در پاسخ به «اعتماد»:
به دنبال تشكيل كميته مشترك همكاري‌هاي امنيتي هستيم
در بخشي از اين نشست خبري، نماينده «اعتماد» از كاظمي قمي درباره حمله امريكا به محل سكونت ايمن الظواهري، سركرده القاعده و مرگ او و تهديد ناشي از احتمال همكاري طالبان با گروه‌هاي تروريستي چون القاعده سوال كرد. كاظمي قمي در پاسخ با اشاره به اينكه در جريان سفر اخير به كابل از مقام‌هاي طالبان در اين باره سوال كرده، گفت: طالبان به من گفتند كه حضور ايمن الظواهري در افغانستان با هماهنگي ما نبوده و كميته تحقيقاتي براي بررسي اين مساله تعيين كرده‌اند. اينكه طالبان و القاعده در گذشته با هم در ارتباط بودند روشن است. ايران در كمك به مسير مبارزه با تروريسم در افغانستان جدي است. بعد از خروج امريكا از افغانستان فعاليت داعش در افغانستان بيشتر شده است. امريكا در عراق و سوريه و افغانستان پس از شكست به سمت جنگ‌هاي نيابتي رفت و بعد از جنگ نيابتي هم به سمت جنگ داخل مي‌رود. يكي از مسائلي كه در ديپلماسي منطقه‌اي با كشورهاي همسايه به شكل جدي دنبال مي‌كنيم تشكيل يك «كميته مشترك همكاري‌هاي امنيتي» بين ايران، ساير كشورهاي منطقه و افغانستان است.
راه‌حل افغانستان تشكيل دولت مشاركتي است
به گزارش ايرنا، نماينده ويژه رييس‌جمهور با اشاره به اينكه در همين عزاداري‌هاي محرم، تامين امنيت شيعيان به كمك طالبان بود، گفت: موضوع مشاركت شيعيان در حاكميت جدي مساله جدي است و جمهوري اسلامي تفاهم و تعامل را در افغانستان تشويق مي‌كند. طالبان با برخي از رهبران شيعه درباره تشكيل يگان‌هاي نظامي و امنيتي رايزني كرده است تا امنيت مناطق شيعيان را خود به عهده بگيرند.
كاظمي قمي بيشتر بودن حمله‌ها به مساجد شيعيان در قياس با ديگر اماكن و مذاهب را دقيق ندانست و گفت: حمله‌ها به مساجد اهل سنت و حتي طالبان آمار بالايي را نشان مي‌دهد اما برخي مواقع سانسور خبري در اين زمينه صورت مي‌گيرد. داعش در حال حاضر هم توسعه سرزميني و هم ساختاري و تنوع عملياتي را دستور كار دارد و حتي از نيروهاي اخراجي طالبان هم جذب نيرو دارد. نگراني‌هاي امنيتي تنها براي شيعيان نيست و همه مردم افغانستان در تهديد هستند و اين در چارچوب سياست بي‌ثبات‌سازي امريكا ارزيابي مي‌شود. نسخه مهم براي حل بحران افغانستان تشويق طالبان به تشكيل دولت مشاركتي است كه همه سهم داشته باشند و ايران در اين زمينه تلاش زيادي كرده است و امروز بخش قابل توجهي از طالبان هم به اين نتيجه رسيده‌اند و لزوم ورود به جامعه جهاني ايجاد اعتماد مردمي و دولت مشاركتي است.
نيروي مسلح چيني در تمام مرزها ممكن نيست
نماينده ويژه رييس‌جمهور درباره امنيت مرزهاي ايران با افعانستان گفت: تا زماني كه بحران امنيتي و اقتصادي در منطقه وجود داشته باشد بخشي از مردم تحت هر شرايطي آنجا را ترك مي‌كنند و به مرزها مي‌روند. آنچه مي‌تواند باعث كاهش ورود مهاجر شود، ايجاد ثبات داخلي است اما اين نافي كنترل مرزها نيست. در اين زمينه دو موضوع در دستور كار قرار دارد؛ اول تامين امنيت مرزها با كمك خود طالبان و موضوع دوم انسدادهاي فيزيكي است. به منظور جلوگيري از ورودهاي غيرقانوني، ورودهاي قانوني يعني ارايه رواديد را تسهيل كرديم تا ورود قانونمندتر شده و افراد شناخته شده‌تر باشند. اين موارد در دستور كار است اما اينكه تمام مرز نيروي مسلح چيده شود، امكان‌پذير نيست. كاظمي قمي با بيان اينكه خبرهاي منتشر شده از مرزها صحيح نيست، گفت: در فضاي رسانه‌اي به منظور ايجاد جو رواني از وجود درگيري، اخباري منتشر مي‌شود كه صحت ندارد و در راستاي ايران‌هراسي و افغان‌هراسي است. برخي حركت‌ها برنامه‌ريزي شده از سوي دشمن و به منظور درگيري دو ملت طراحي مي‌شود.
مبارزه مسلحانه به نفع افغانستان نيست
نماينده رييس‌جمهور با اشاره به كارنامه يك‌ساله طالبان گفت: آنچه طالبان در رفتار يك‌ساله خودشان نشان داده و در بين رهبران طالبان هم اين نگاه وجود دارد تشكيل حكومت فراگير است. بايد حكومت به سمت مشاركتي برود. گرچه مخالفت‌هايي هم وجود دارد اما ديپلماسي ايران در اين مساله تشويق طالبان است.
كاظمي قمي در پاسخ به اين سوال كه آيا جمهوري اسلامي از مبارزه مسلحانه حمايت مي‌كند، گفت: ما به رهبران طالبان هم گفتيم ايران رابطه ديرينه‌اي با همه رهبران افغانستان و گروه‌هاي جهادي داشته است، بعد از حاكميت طالبان هم رفت و آمدها و ديدار و جلساتي وجود داشته است و منعي هم در اين زمينه نيست. به مسوولان طالبان هم تاكيد كرديم كه از روابط ما با اين گروه‌ها به نفع خودشان استفاده كنند و به سمت تفاهم پيش بروند.
وي با طرح اين پرسش كه آيا امروز ورود به عرصه نظامي در داخل افغانستان با توجه به بحران‌هايي كه وجود دارد به نفع آنها است يا خير؟ تصريح كرد: فكر مي‌كنم در اين فضا به مصلحت نيست. نيروهاي مردمي در عين حال بايد از خودشان دفاع كنند. اگر آنها مشاركت مردمي را در موضوع امنيت درگير كنند به نفع‌شان است. به عنوان مثال در كشورمان بسيج ايجاد شد و يكي از مسووليت‌هاي بسيج دفاع و برقرار كردن امنيت در كوي و برزن بود. ضمن اينكه در حوزه اجتماعي هم مي‌تواند نقش‌آفريني كند. ما به آنها گفتيم كه آنها هم از چنين ظرفيت‌هايي استفاده كنند.
حقابه هيرمند مساله ميان ايران و طالبان نيست
نماينده رييس‌جمهور در امور افغانستان درخصوص موضوع حقابه هيرمند هم گفت: اين مساله بين ايران و طالبان نيست، مساله ايران و افغانستان است و فقط براي امسال هم نيست. معاهده ۱۳۵۱ تغيير ناپذير است و مسووليت هيات حاكمه افغانستان هم بر اين مساله اذعان و اعتراف كرده‌اند.
در مورد معاهده؛ طالبان هيچ بحثي ندارد. موضوع سد كمال خان كه در طول اين چند سال طراحي شد به گونه‌اي بوده كه در صورت تجميع آب به شيوه ديگري به مسير ديگر منتقل مي‌شود. متاسفانه اين اتفاق امسال هم افتاد و حدود يك ميليارد متر مكعب آب هدر رفت. نه به سيستان رسيد نه به مردم منطقه افغانستان و هر دو ملت متضرر شدند. هيات حاكمه افغانستان گفتند متخصصين ما مي‌گويند سد هنوز آب‌بندي نشده و به جاي آنكه منحرف شوند دريچه‌ها را گاهي باز كنيم. يك بار گفتند توربين‌ها دچار مشكل مي‌شود به آنها گفته شد توربيني وجود ندارد، گفتند مكان توربين‌ها دچار مشكل مي‌شود. حتي برخي مسوولان طالبان هم اظهار تاسف داشتند. گفتند ما دير متوجه شديم. تاكيد وزير نيرو در گفت‌وگوي چند روز پيش هم در كابل بر اين مساله بود كه طالبان هم قبول دارد اما سال نرمال آبي نيست. آنچه در توافق با طالبان بود اين است كه چنين اتفاقي ديگر نخواهد افتاد. جزو حقوق مردم ما است. هم مردم ما و اهالي نيمروز در اين مساله متضرر شدند.
طالبان تنها فرمانده شيعه خود را كشت
طالبان اعلام كرده‌اند كه مولوي مهدي مجاهد، تنها فرمانده هزاره‌تبار اين گروه كه چندي پيش از آنان جدا شده بود، از سوي نيروهاي آنان كشته شده است. به گزارش صداي افغانستان، وزارت دفاع گروه طالبان روز چهارشنبه در يك رشته توييت نوشت كه مولوي مهدي مجاهد از سوي نيروهاي سرحدي اين گروه در استان هرات كشته شده است. وزارت دفاع طالبان، او را غارتگر خوانده و گفته است كه به سزاي اعمال خود رسيد. طالبان افزوده‌اند كه مولوي مهدي توسط نيروهاي سرحدي اين گروه شناسايي و كشته شده است. براساس اين گزارش او مي‌خواست از هرات به شكل قاچاق وارد ايران شود. تاكنون نزديكان مولوي مهدي در اين مورد ابراز نظر نكرده‌اند. مولوي مهدي مجاهد تنها فرمانده هزاره‌تبار و شيعه مذهب گروه طالبان بود كه چند ماه پيش در نتيجه اختلافات با اين گروه قطع رابطه و وارد جنگ شد. در پي اين نافرماني، گروه طالبان صدها نيروي تا دندان مسلح را به شهرستان بلخاب در استان سرپل فرستادند كه اين فرمانده شيعه طالبان را سركوب كنند، مولوي مهدي پس از يك هفته مقاومت در برابر طالبان به كوه‌ها عقب‌نشيني كرد، نيروهاي طالبان اما ده‌ها جوان را در اين عمليات كشتند