كارشناسان نظر مي‌دهند
نقد آموزش و پرورشي‌ها به عملكرد مديران آموزشي
اصولا بهترين نقد را بايد از زبان كساني شنيد كه معضلات آن عرصه را از نزديك لمس كرده باشند. با همين ديدگاه، معلم‌ها، مربيان و كارشناسان بهترين گزينه براي نقد عملكرد يك‌ساله آموزش و پرورش هستند. نقدي از سوي تعدادي از دست‌اندركاران آموزش و پرورش كه هر يك از منظر خود، عملكرد سيستم آموزشي كشورمان را زير ذره‌بين برده‌اند.
مريم رنگ‌آميزطوسي، نماينده مديران مدارس در شوراي عالي آموزش و پرورش از جمله نقاط ضعف دولت را در انتصابات ستادي به ويژه مديران استاني و منطقه‌اي مي‌داند و مي‌گويد: هر چند تلاش بر جوانگرايي و انتصاب مديران جوان بوده است، اما متاسفانه شاهد دخالت نمايندگان مجلس و استانداران در انتصاب برخي مديران استاني و روساي مناطق بوديم. اين اتفاق خلاف فرمايشات رهبري مبني بر عدم دخالت نمايندگان در موضوع انتصابات بوده است.
اين عضو شوراي عالي آموزش و پرورش ادامه مي‌دهد: پيشنهاد مي‌كنم به ظرفيت معلمان و كاركنان توانمند آموزش و پرورش بيش از اين توجه شده و توانمندي اين افراد مورد توجه قرار بگيرد. افراد متخصص و اثرگذار كم نداريم و انتظار بود از همه طيف‌ها و تخصص‌هاي موجود استفاده شود. آموزش و پرورش جاي خطا و اشتباه نيست و فرصت آزمايش و خطا نداريم. حداقل ويژگي لازم براي قبول مسووليت، برخورداري از سابقه مديريتي حتي مديريت مدرسه است.
نقدي بر انتصاب‌ها
به نظر مي‌رسد انتصاب‌هاي دولت در حوزه آموزش، به شدت مورد انتقاد مسوولان و كارشناسان آموزش و پرورش باشد كمااينكه ابراهيم سحرخيز، استاد دانشگاه و معاون اسبق آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش نيز، انتخاب وزير و پس از آن انتصاب برخي معاونين آموزش و پرورش را جزو نقاط ضعف دولت دانست و گفت: آموزش و پرورش بزرگ‌ترين نهاد فرهنگي كشور و يك سرمايه است، هزينه‌اي نيست. براي اين وزارتخانه بايد به دنبال افراد تحول‌خواه بود. رييس‌جمهور نيز در سخنان اخيرش در جمع مديران آموزش و پرورش تاكيد كرد كساني كه اهل تحول نيستند بايد از كار بركنار شوند. ما ۸۵۰ هزار معلم فرهيخته در آموزش و پرورش داريم كه حدود ۷۰درصدشان تحصيلات بالاي دانشگاهي و مدارك از دانشگاه‌هاي معتبر دارند و آموزش و پرورش را مي‌شناسند و يك‌شبه از سربازي به سرداري نرسيده‌اند.
سحرخيز با طرح اين پرسش كه چرا راهبري ستاد آموزش و پرورش به اشخاصي سپرده شده است كه بعضا برخي از آنها يك روز هم معلمي نكرده‌اند، از انتصاب برخي مديران و معاونان اين وزارتخانه كه سابقه معلمي نداشته‌اند و از نيروهاي آموزش و پرورش نبوده و اكنون با قرارداد كار معين، مشغول به فعاليت در پست معاونت شده‌اند، گلايه كرد و گفت: سامانه معرفي مديران اقدام بسيار خوبي بود، اما عملياتي نشد.
وي ديگر نقطه ضعف عملكردي آموزش و پرورش را عدم شفافيت در صندوق ذخيره فرهنگيان دانست و گفت: معلمان هنوز به اتاقك شيشه‌اي در صندوق ذخيره نرسيده‌اند. برخي افرادي كه در صندوق مشغول به فعاليتند كه بازنشسته‌اند يا تخصص اقتصادي ندارند. همچنين افرادي را در شوراي عالي آموزش و پرورش داريم كه مصداق تعارض منافع هستند و مدرسه غيردولتي دارند. معاون اسبق آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش نقطه ضعف سوم دولت در وزارت آموزش و پرورش را عدم تسريع در اجرايي‌سازي سند تحول بنيادين آموزش و پرورش دانست و گفت: ديروزي‌ها «كميته» اجراي سند تحول تشكيل داده بودند و امروزي‌ها مي‌گويند «قرارگاه»؛ با الفاظ كه كاري نداريم، مهم خروجي است. كدام بند از سند تحول تاكنون اجرا شده است؟
اقتصاد آموزشي
جواد نوبختي، عضو شوراي عالي آموزش و پرورش پايين بودن سهم آموزش و پرورش از سرانه عمومي را از جمله نقاط ضعف دولت كنوني دانسته و در عين حال گفت: از منظر اقتصادي نيز سهم خوبي از جي.دي.پي عايد آموزش و پرورش نمي‌شود. نقطه ضعف و چالش ديگر كه اكنون آموزش و پرورش در دولت سيزدهم با آن روبه‌رو است عدم نگاه عميق به سند تحول بنيادين است.
وي افزود: ۱۲ سال از تدوين سند تحول بنيادين مي‌گذرد و متاسفانه هنوز به‌طور كامل عملياتي نشده است. براساس مفاد سند تحول بنيادين و موكدات رهبري در ديدار با معلمان، سند تحول بنيادين بايد ترميم و به‌روزرساني شود. طبق قانون بايد هر پنج سال يك‌بار اين اتفاق بيفتد.
اطلاع‌رساني ضعيف
عليرضا آل‌امين، عضو هيات علمي و مسوول بسيج اساتيد دانشگاه فرهنگيان هم نقطه ضعف مهم دولت در حوزه آموزش و پرورش را اطلاع‌رساني ضعيف خدمات انجام شده دانست و گفت: روند اطلاع‌رساني دولت در آموزش و پرورش بايد تقويت شود. آموزش و پرورش بايد بيشتر با رسانه‌ها در ارتباط باشد و اگر اقدامات خوبي انجام مي‌شود از طريق رسانه‌ها گفته و به مردم منعكس شود. مردم خوبي داريم و همراهي مي‌كنند؛ به ويژه قشر فرهيخته فرهنگيان. به عنوان مثال رتبه‌بندي معلمان اقدام خوبي بود كه خوب اطلاع‌رساني نشد.
چالش‌هاي نظام تعليم و تربيت
محمد رمضاني، معاون گفتمان‌سازي و مطالبه‌گري بسيج دانشجويي دانشگاه فرهنگيان نيز در تشريح نقاط ضعف و چالش‌هاي موجود در نظام تعليم و تربيت گفت: چالش اول، فهم ضعيف از رويكرد اصلي مردمي‌سازي، در حوزه آموزش و پرورش است. متاسفانه به همين علت شاهد رويكردهايي در جهت افزايش خصوصي‌سازي مدارس و در تضاد با حقيقت مردمي‌سازي و مشاركت مردم در فرآيند تعليم و تربيت هستيم. وي ادامه داد: چالش دوم آموزش و پرورش كه چالش ديرينه اين حوزه به حساب مي‌آيد، عدم ورود جدي و قابل توجه ساير اركان دولت به ويژه نهادهاي فرهنگي و تربيتي به فرآيند تعليم و تربيت رسمي و عمومي است. كم بودن ارتباط و همكاري ساير نهادها و ارگان‌ها با آموزش و پرورش هم موجب كاهش كارايي اين نهاد در فرآيند تعليم و تربيت مردم خواهد شد و هم ظرفيت پشتيباني از اين نهاد مهم را تقليل خواهد داد.
رمضاني همچنين به وجود اختلافاتي مبني بر نگاه به مساله تحول در آموزش و پرورش اشاره و عنوان كرد: مادامي كه سياستگذاران و بدنه آموزش و پرورش به فهم مشتركي در مساله تحول نرسند، اقدام در جهت تحول بنيادين، سخت و مشكل خواهد شد. با اين حال اما مهم‌ترين و بزرگ‌ترين چالش و ضعف اين روزهاي آموزش و پرورش، ضعف و بي‌برنامگي معاونت توسعه منابع انساني آموزش و پرورش است.