براي كشورهاي شوراي همكاري ديپلماسي با ايران
بهتر از ائتلاف با اسراييل است
نويسندگان: آنا جيكوبط و لور فوشر
كشورهاي عربي از پيوستن به يك اتحاد نظامي كه ايران را هدف قرار مي‌دهد، دوري مي‌كنند و به دنبال ديپلماسي در روابط با ايران هستند. اسراييل براي مهار آنچه «تهديد ايران» قلمداد مي‌كند، به دنبال همكاري نظامي با كشورهاي عربي خليجفارس است و حتي از «ناتوي خاورميانه» سخن مي‌گويد؛ اما چنين مفهومي دست‌كم در آينده نزديك نمي‌تواند چيزي بيش از يك افسانه باشد. محدوديت‌هايي براي گسترش روابط وجود دارد چراكه پايتخت‌هاي خليجفارس معتقدند كه اتحاد نظامي با تل‌آويو عليه تهران خطر بسيار بزرگي براي تحريك جنگ با ايران را به همراه خواهد داشت و مزاياي محدودي دارد. از اين رو، آنها صراحتا از هر چيزي كه آنها را به‌طور مستقيم روبه‌روي ايران قرار دهد، فاصله مي‌گيرند. و فارغ از اينكه مذاكرات براي احياي توافق هسته‌اي ايران موفق باشد يا شكست بخورد، آنها احتمالا به همين مسير ادامه خواهند داد.
پافشاري بي‌نتيجه اسراييل
به‌رغم سكوت كشورهاي عربي حاشيه خليجفارس، اسراييل از تلاش براي پيشبرد آنچه «ناتوي خاورميانه» مي‌خواند، دست برنداشته است. به نظر مي‌رسد شمار قابل توجهي از مقامات ارشد اسراييلي بر اين باورند كه كشورهاي حوزه خليجفارس از جمله امارات متحده عربي به مرور زمان موضع خود را تغيير خواهند داد، به خصوص اگر تهديد ايران افزايش يابد. ظاهرا اين گروه از مقامات اسراييلي سعي دارند اماراتي‌ها و ديگران را درباره سودمندي استفاده از تركيب ابزارهاي دفاعي مانند ايجاد دسترسي براي نيروهاي نظامي كشورهاي حاشيه خليجفارس به فناوري رادار اسراييل به عنوان بخشي از يك سامانه دفاع هوايي مشترك، متقاعد سازند. مقامات اسراييلي بر اين مساله تاكيد مي‌كنند كه به دنبال كشاندن كشورهاي حاشيه خليجفارس به درگيري نظامي با ايران نيستند. يك مقام ارشد اسراييل در اين باره گفت: «ما از آنها نمي‌خواهيم كه به طور مستقيم در برابر ايران قرار بگيرند و نيازي هم به چنين چيزي نداريم.» اما اظهارات اينچنيني نمي‌تواند از بار نگراني سران كشورهاي خليجفارس درباره هر گونه آسيب احتمالي درگيري بين اسراييل و ايران به كشورهاي‌شان بكاهد، چرا كه معتقدند چه اسراييل بخواهد يا نه، احتمال چنين آسيبي وجود دارد. كشورهاي عربي خليجفارس نگراني مشتركي دارند مبني بر اينكه «ناتوي خاورميانه» اسراييل را كمتر درگير و ايران را تهاجمي‌تر مي‌كند و خطر اقدامات تلافي‌جويانه ايران عليه ائتلاف را به خصوص در صورت عادي‌سازي روابط اسراييل و خليجفارس، بالا مي‌برد. در همين حال، هستند برخي مقامات اسراييلي كه نگاه واقع‌بينانه‌تري به شرايط و نيت كشورهاي عربي خليجفارس از عادي‌سازي روابط دارند؛ اما به نظر مي‌رسد كه آنها در اقليت هستند. برخي به گروه بحران گفته‌اند كه تصور مي‌كنند دولت‌هاي خليجفارس نيز در نگراني‌هاي اسراييل درباره قدرت نظامي فزاينده ايران شريك هستند؛ اما به گفته يكي از اين مقامات، دولت‌هاي خليجفارس هيچ جايگزيني به غير از دنبال كردن مسير گفت‌وگو با ايران ندارند. اين مقامات واقع‌گرا همچنين به اين مساله اشاره دارند كه كشورهاي حاشيه خليجفارس به ويژه به اين دليل در تنگنا قرار گرفته‌اند كه هيچ قابليتي براي بازدارندگي نظامي ايران ندارند. اين مقامات مي‌دانند كه تشكيل يك اتحاد منطقه‌اي با اسراييل لزوما به كشورهاي حاشيه خليجفارس كمكي در اين زمينه نمي‌كند، چراكه نه اسراييل و نه متحدان غربي آن به ويژه بدون تغيير در دكترين برتري كيفي نظامي كه ايالات متحده و اكثر كشورهاي اروپايي به آن متعهد هستند، توانايي ايجاد بازدارندگي كافي براي كشورهاي عربي خليجفارس را نخواهند داشت. دليل هم اين است كه دكترين ديرينه برتري كيفي نظامي مبتي بر حمايت قدرت‌هاي غربي از اسراييل در حفظ برتري نظامي و فناوري نسبت به همسايگانش است. به علاوه، اتحاد نظامي با اسراييل خطر مواجهه احتمالي با ايران را براي كشورهاي عربي خليجفارس از بين نخواهد برد، چراكه اسراييل هرگز توانايي فراهم آوردن يك «چتر نظامي» براي منطقه را ندارد.
چه انتظاري مي‌توان از آينده داشت؟
اسراييل قصد دارد از تقويت همكاري نظامي منطقه‌اي به عنوان سنگري در برابر طرح قدرت و تهديد هسته‌اي ايران استفاده كند. با توجه به مقاومت اعراب خليجفارس در پيوستن به يك ائتلاف نظامي ضدايراني، به نظر مي‌رسد تنها گزينه جايگزين موجود براي اسراييل در هماهنگي نظامي با كشورهاي حاشيه خليجفارس، فرماندهي مركزي ايالات متحده يا همان سنتكام، باشد. سنتكام براي اولين‌بار در تاريخ در ديدار سران نظامي منطقه خليجفارس يك كرسي هم به اسراييل اختصاص داد و آنها با همتايان امريكايي سر يك ميز نشستند. اسراييل از طريق سنتكام مي‌تواند در نشست‌ها و رزمايش‌هاي منطقه‌اي شركت كند بدون اينكه دولت‌هاي عربي حاشيه خليجفارس، به ويژه آنهايي كه روابط خود را با اسراييل عادي نكرده‌اند، در معرض انتقاد داخلي قرار گيرند. سنتكام همچنين امكان گفت‌وگوي امنيتي مشترك كشورهاي خليجفارس و اسراييل با ايالات متحده را فراهم مي‌آورد و مي‌تواند بستري باشد براي اينكه اسراييل از طريق ارتباطات جديد احتمالي در جهت توسعه روابط نظامي دوجانبه با كشورهاي عربي خليج فارس تلاش كند. براي نمونه، ژنرال فرانك مك كنزي، فرمانده سنتكام، در ماه مارس ميزبان نشست روساي ستاد ارتش اسراييل و كشورهاي منطقه، از جمله عربستان سعودي و قطر در مصر بود؛ هيچ يك از اين كشورها گامي به سمت عادي‌سازي روابط با اسراييل برنداشته‌اند. با اين حال، در عمل هيچ چشم‌اندازي براي تاثيرگذاري اين پلتفرم بر تشكيل «ناتوي خاورميانه» وجود ندارد. كشورهاي عربي خليجفارس به سادگي به چنين اتحاد نظامي تن در نخواهند داد. آنها از پيوستن به يك اتحاد نظامي كه ايران را هدف قرار مي‌دهد، دوري مي‌كنند و به دنبال ديپلماسي در روابط با ايران هستند. مقامات ارشد در رياض، ابوظبي و دوحه تصريح كرده‌اند كه نتيجه مذاكرات براي احياي توافق هسته‌اي ايران هر چه باشد، آنها همچنان به ديپلماسي با تهران ادامه خواهند داد. آنها كه كارزار اعمال فشار حداكثري دولت دونالد ترامپ را پشت سر گذاشته‌اند و در مواردي حتي تاثيرات منفي اين كارزار را متحمل شده‌اند، در حال حاضر در حال آماده شدن براي احتمال افزايش تنش‌ها در منطقه به ويژه در صورت شكست مذاكرات هسته‌اي يا به دليل تغيير در رهبري ايالات متحده در انتخابات 2024يا موارد ديگر هستند. آنها بر اين باورند كه احتمال وقوع هر يك از اين سناريوها مي‌تواند يك دليل كافي براي حفظ، و شايد حتي گسترش كانال‌هاي ارتباطي با ايران، به جاي پيوستن به اسراييل در يك ترتيبات امنيتي تقابلي كه خطر نتيجه معكوس را براي آنها به همراه دارد، باشد و موقعيت بهتري براي آنها ايجاد خواهد كرد.
منبع: ريسپانسبل استيت‌كرفت
ترجمه: ميدل ايست نيوز