نگاهي به بازي ايران و امريكا از ۲۴ سال پيش تا به امروز در گفت‌وگو با مصطفي هاشمي‌طبا
شب بازي به بچه‌ها گفتيم مردم منتظر موفقيت شما هستند
دولت خاتمي حساسيت سياسي در مورد بازي با امريكا نداشت
مصطفي هاشمي‌طبا در سال ۱۹۹۸ كه ايران در بازي قرن مقابل امريكا قرار گرفت رييس دستگاه ورزش و معاون رييس‌جمهور بود. ۲۴ سال پس از آن بازي و در اين روزها ايشان ديگر سمت سياسي در كشور ندارد اما همچنان به‌شدت پيگير مسابقات ورزشي و مخصوصا نتايج تيم ملي است. در آستانه بازي ايران و امريكا در دور سوم مرحله گروهي جام جهاني گفت‌وگوي كوتاهي با ايشان ترتيب داديم و از خاطرات آن روزها پرسيديم. از اينكه آيا در زمان رياست‌جمهوري سيد محمد خاتمي ديدگاه خاصي در هيات دولت در مورد اين بازي بود؟ اينكه بازي دو تيم چقدر سياسي است و آيا فوتبال مي‌تواند روي مسائل سياسي اثر بگذارد يا نه.
در جام جهاني ۱۹۹۸ كه زمان رياست‌جمهوري آقاي خاتمي بود پيش از بازي با امريكا آيا بحثي در مورد مسابقه در هيات دولت مطرح شد؟ اينكه حتما بايد ببريم يا چيزهايي مثل اين؟
به اين شكل كه حتما بايد ببريم نه. بالاخره اعضاي هيات دولت هم مي‌دانستند برد و باخت وجود دارد. رسانه‌هاي ما متاسفانه خيلي افراطي‌تر از مقامات ما هستند. بالاخره ما در زمينه‌هاي مختلف در دولت هميشه آنجا صحبت مي‌كرديم كه آقايان اين تنها يك مسابقه است. اصلا معلوم نيست در اين بازي چه اتفاقاتي خواهد افتاد. معلوم نيست چه كسي مي‌برد يا چه كسي مي‌بازد. به فاصله دو، سه سانتي‌متر ممكن است يك توپ گل بشود يا نشود. اين بود كه آن جور حساسيتي كه گفته مي‌شود وجود نداشت. حداقل در سطح دولت.
قبول داريد اين مسابقه سويه‌هاي سياسي زيادي دارد؟
من بارها در جرايد و رسانه‌ها گفتم كه مسابقات ورزشي را سياسي نكنيد. وقتي ما در يك مسابقه برنده مي‌شويم، نگوييد زديم توي دهان امريكا. خب اگر آنها برنده شدند به اين معني است كه زدند در دهان ما؟ اين يك مسابقه است. يك مسابقه ورزشي. تازه ما اگر در ورزش ببريم آيا در زمينه‌هاي ديگر مي‌توانيم برنده شويم؟ ما بايد به مسابقه با امريكا به چشم مسابقه‌اي نگاه كنيم كه مي‌تواند ما را به دور دوم برساند.
ولي همان‌طوركه گفتيد در رسانه‌ها به اين مسائل سياسي و حاشيه‌اي زياد پرداخته مي‌شود.
متاسفانه امريكايي‌ها شروع كردند به حاشيه درست كردن. البته آنها هميشه حاشيه درست مي‌كنند در رسانه‌ها و با حضور عناصر ضد ايران. اين‌بار هم آمدند پرچم ما را دستكاري كردند يا آقاي كلينزمن حرف‌هايي زده است. آقاي كلينزمني كه سابقه ضديتش با ايران از همان سال ۱۹۹۸ معلوم بود. او وقتي گل زد چنان به تور دروازه ايران چنگ زد كه واقعا نفرت‌انگيز بود. حالا دوباره ايشان هم تبديل به عنصري شد كه بيايد و تخريب كند. آنها به جنگ رسانه‌اي‌شان دامن زدند. خوشبختانه در اين زمينه رسانه‌ها و مقامات ما خيلي وارد بازي آنها نشدند. البته همه مي‌گوييم كه ان‌شاءالله برنده مي‌شويم و ان‌شاءالله صعود مي‌كنيم.
سرمربي سابق تيم ملي امريكا چند روز پيش مدعي شد در بازي جام جهاني ۱۹۹۸ مقامات ايران بين دو نيمه پاسپورت بازيكنان را گرفتند و تهديد كردند بايد امريكا را ببريد. آيا اين اتفاق افتاده بود؟
اين را آقاي ذوالفقارنسب هم جواب داد. ايشان از بچه‌هاي سنندج است و كرد به حساب مي‌آيد و از اهل تسنن است. كاملا منطقي جواب آنها را داد. اصلا چنين چيزي مطرح نبود. اينها همان جنگ رسانه‌اي است كه آنها توسط سرمربي سابق امريكا و كلينزمن و شبكه‌هاي اجتماعي آنها با دستكاري در پرچم ايران شروع كردند. يعني تمام اينها كارهاي رواني است كه خواستند عليه تيم ما انجام دهند.
يعني واقعا هيچ صحبتي با بازيكنان نشده بود كه اين بازي حساسيت‌هاي ويژه‌تري دارد؟
اصلا به آن معني كه بحث سياسي مطرح شود مطلقا نبود. مطلقا بحثي نشد. اما اينكه تيم بايد برنده شود و بازيكنان بايد تهييج شوند و اينكه مردم منتظر موفقيت شما هستند مطرح شد. اين بحث‌ها بود. اما اينكه بحث سياسي با بازيكنان مطرح كنيم، نبود. اينها واقعا دروغگو هستند. از همين دو، سه تا كارشان مشخص شد كه چقدر خبيثانه كار مي‌كنند. البته خباثت رييس‌جمهور سابق‌شان به كنار كه زد زير معاهده‌هاي امضا شده. ولي عليه تيم ايران يك جنگ رسانه‌اي را شروع كردند و البته آبروشان هم رفت. منتها براي آنها مهم نيست آبروشان برود. مي‌گويند ما اين حركت را انجام مي‌دهيم و تاثير خودش را مي‌گذارد.
در رسانه‌هاي امريكايي اين جمله زياد به كار برده مي‌شود كه «بردن براي ايران از لحاظ سياسي مهم‌تر است از امريكا» آيا اين گزاره را تاييد مي‌كنيد؟
از لحاظ مردمي براي ما مهم‌تر است. چون فوتبال اصلا در امريكا جايگاه خاصي ندارد و به آن ساكر مي‌گويند. فوتبال مورد علاقه امريكايي‌ها فوتبال امريكايي است. فوتبال اصلا طرفدار ندارد و مردم جذب نتيجه تيم ملي فوتبال‌شان نمي‌شوند. كما اينكه جذب تيم ملي كشتي‌شان هم نمي‌شوند. ولي روي بسكتبال و بيسبال و فوتبال امريكايي حساسند. ما مي‌خواهيم تيم فوتبال‌مان برنده شود اما آنها در سطح مردم چنين حساسيتي ندارند. در مجموع فكر مي‌كنم با اين جنگ رسانه‌اي مقامات امريكا هم حساسند اتفاقا. در ايران همه دولتمردان مي‌دانند فوتبال است و ممكن است برد و باخت داشته باشد. حرف آنها از منظر اينكه فوتبال در ايران نسبت به امريكا طرفدار بيشتري دارد درست است اما از نظر ديگر نه.
۲۴ سال پيش عده‌اي تصور مي‌كردند فوتبال مي‌تواند روابط بين دو كشور را حسنه كند. آيا واقعا فوتبال چنين تاثيري مي‌تواند داشته باشد؟
نه. اگر دوطرفه باشد مي‌تواند تاثير بگذارد. مثل آن داستان پينگ‌پنگ چين و امريكا كه اول مقامات سياسي با هم توافق كردند و بعد براي اينكه از نظر اجتماعي نرم شود، آمدند يك مسابقه پينگ‌پنگ ترتيب دادند. ما چنين چيزي نداريم و فوتبال هم تاثيري نمي‌گذارد. اما بچه‌هاي ما حتما در زمين با رفتارشان نشان مي‌دهند بازي جوانمردانه دارند. مثل دفعه پيش. در بازي ۲۴ سال قبل بچه‌هاي ما واقعا فيرپلي بازي كردند. يعني اصلا نسبت به افراد تيم رقيب كمترين كينه و تضاد را نشان دادند و كاملا دوستانه رفتار كردند. اگر آن حرف‌هايي كه آنها مي‌زدند درست بود بايد بچه‌هاي ما با كينه وارد مي‌شدند. ولي بچه‌هاي ما كاملا با ديدگاه يك مسابقه ورزشي وارد زمين شدند. به رقيب گل دادند. رقيب هم اين كار را كرد و همه‌چيز خوب بود. ولي من به نظرم نمي‌آيد كه فوتبال بتواند مسائل سياسي را حل كند. اين نياز به اراده دو دولت دارد. نه اينكه با هم به توافق برسند. معمولا كشورها باهم به سازش مي‌رسند. مثلا ما و عربستان. ما نمي‌توانيم مسائل‌مان را با عربستان حل كنيم. ما بايد يك جوري با هم كنار بياييم. ما با همه كشورها داريم كنار مي‌آييم. ما با روسيه همين جور بوده‌ايم. هر دو كشور دارند روي خطوط خود حركت مي‌كنند. در اين صورت مي‌توانيم باهم همكاري كنيم. عربستان و ساير كشورها هم همين‌طور. اگر هر كسي روي خطوط خودشان حركت كند بدون اينكه مسائل في‌مابين حل شود، مي‌توانند با هم همكاري كنند. مثل زن و شوهري كه با هم تضاد دارند ولي با هم ارتباط دارند و زندگي مي‌كنند.
پيش‌بيني شما از بازي با امريكا چيست؟
اصلا فوتبال را نمي‌توان پيش‌بيني كرد. من فكر نمي‌كردم ما از انگليس با آن نتيجه شكست بخوريم. البته يكي از مشكلات ارنج تيم بود. يعني اگر با ارنج قبلي بازي مي‌كرديم آن نتيجه رقم نمي‌خورد. كما اينكه در بازي بعدي انگليس و امريكا ديديم كه آنچنان تيم زهرداري نيست. چند ماه پيش هم چهار - هيچ به مجارستان باخته بود. در مورد بازي ايران و امريكا مي‌توانم بگويم اگر اتفاق خارق‌العاده‌اي رخ ندهد ان‌شاءالله صعود مي‌كنيم.