نسل‌كشي فرهنگي بوميان كانادا
محمود فاضلي
سال گذشته كشف چندين گورهاي جمعي كودكان بومي در كانادا جهان را شوكه كرد و پرده از ظلم طولاني مدت عليه بوميان امريكا را در كانادا كنار زد. سال‌ها تلاش بوميان كانادا مبني بر بروز جنايت در مدارس شبانه‌روزي كودكان بومي در اين كشور، درنهايت با كشف يك گور دسته‌جمعي در محوطه يكي از مدارس مذكور به نتيجه رسيد و آنها توانستند توجهات بين‌المللي و داخلي را به سمت نسل‌كشي صورت گرفته در مراكزِ تحت كنترل دولت و كليساي كاتوليك كانادا جلب كنند.
گروهي موسوم به «Tseshaht First Nation» در كانادا اخيرا اعلام كرده ۱۷ گور بي‌نام و نشان ديگر در مدرسه شبانه‌روزي كودكان بومي آلبرني كانادا در جزيره ونكوور كشف شد. اين گورها با استفاده از رادار نفوذ به زمين كشف شده‌اند اما فقط ۱۰درصد از ۳۰۰ هكتار از منطقه پوشش داده شده و همزمان با گسترش بررسي‌ها، ممكن است گورهاي بيشتري كشف شوند. جوامع بومي با هزينه خود اقدام به كاوش و حفاري براي كشف گورهاي دسته جمعي بيشتر كرده‌اند. در حالي كه جوامع بومي براي حفاري مناطق بيشتر جهت كشف گورهاي ديگر تلاش مي‌كنند دولت كانادا قصد دارد با پرداخت غرامت، اين رسوايي حقوق‌بشري را مصادره كند. تلاش جوامع بومي كانادا براي حفاري محوطه مدارس سابق شبانه‌روزي كودكان بومي در كانادا، بسيار پيچيده است و مشكلات متعددي مانند جلب رضايت صاحبان زمين‌ها، انجام آزمايش دي‌ان‌اي، طي مراحل مختلف در دولت، پزشكي قانوني و... در اين مسير وجود دارند.
كودكان بوميان كانادا مجبور به حضور در اين مدرسه شبانه‌روزي شده بودند؛ مدرسه‌اي كه ابتدا توسط يك جامعه مبلغان زنان پروتستان و سپس توسط كليساي متحد كانادا فعاليت مي‌كرد و درنهايت در كنترل دولت درآمد. در جست‌وجوهاي اوليه مشخص شد كه دست‌كم ۶۷ كودك در اين مدرسه مردند اما شواهد نشان مي‌دهد اين آمار مي‌بايستي بيشتر باشد. تعداد كودكاني كه در تاريخ ۷۵ ساله اين مدرسه حضور داشتند، در دسترس نيست. اين كودكان به علت سخن گفتن به زبان‌هاي بومي، مورد ضرب و شتم قرار گرفته و با بسياري از آنان بدرفتاري مي‌شد. اين مدرسه به عنوان محل فعاليت برخي از بدترين سوءاستفاده‌كنندگان جنسي كه در ۱۳۹ مدرسه شبانه‌روزي فعاليت مي‌كردند، شهرت دارد. براساس گزارش نهايي كميسيون حقيقت و آشتي كه تجربيات افراد آسيب ديده از سيستم مدارس شبانه‌روزي كانادا را مستند مي‌كند، نشان مي‌دهد كه حداقل 4100 كودك بومي در زمان حضور در مدارس مذكور جان خود را از دست داده‌اند. در سال ۱۹۹۵، مردي كه در سال‌هاي ۱۹۴۸ تا 1968 در اين مدرسه فعاليت داشت به اتهام سوءاستفاده جنسي از ۱۶ پسربچه به ۱۱ سال حبس محكوم شد.
سيستم مدارس شبانه‌روزي كه بين سال‌هاي 1900 تا 1996 ميلادي فعاليت مي‌كرد، حدود ۱۵۰ هزار كودك بومي را از خانواده‌هاي خود جدا و به مدارس مسكوني مسيحي عمدتا كاتوليك آورد. اين مدارس ازسوي دولت فدرال اداره مي‌شدند. گزارش كميسيون فدرال نشان مي‌دهد كه سيستم اين مدارس شبانه‌روزي نسل‌كشي فرهنگي را براي مردم بومي كانادا وضع كرده بود. از زمان شكل‌گيري كشوري تحت عنوان كانادا در قرن نوزدهم ميلادي، دولت اين كشور در طرحي كه براي «آشنا كردن بوميان با فرهنگ مدرن» به اجرا در مي‌آمد، كودكان بوميان كانادا را به اجبار از خانواده و قبيله‌شان جدا مي‌كرد و آنها را در مدارس شبانه‌روزي و نزد خانواده‌هاي سفيدپوست به فرزندخواندگي مي‌فرستاد.
تاسف‌آور اينكه اخيرا نهاد «فرهنگ و توسعه انساني واتيكان» در يادداشتي به موضوع بوميان كانادا پرداخته و با اشاره به پاپ پل سوم در سال 1537 ميلادي و مخالفت وي با بردگي بوميان و غارت اموال‌شان، دكترين اكتشاف را تنها توجيهي براي سلب مالكيت از بوميان توسط استعمارگران حاكم دانسته و مرتبط به آموزه‌هاي كليساي كاتوليك نمي‌داند. واتيكان ادعا مي‌كند كه نامه‌هاي پاپ‌ها و مدارك نگارش شده در آن زمان به روشني برابري هويتي و حقوق مردمان بومي را منعكس نمي‌كرده! و هرگز بيانگر نظر كليسا در مورد حقوق برابر و هويت مردمان بومي نبوده است. اين مدارك بعضا به دلايل اهداف سياسي توسط حاكمان دستكاري شده بوده‌اند! بسياري از مسيحيان مرتكب اعمال خشونت‌آميز در برابر بوميان كانادا شده‌اند كه به همين علت پاپ‌ها معمولا در موقعيت‌هاي مختلف طلب بخشايش كرده‌اند. در اين يادداشت بر بيانيه‌هاي كليسا و پاپ‌ها به نفع حقوق بوميان از زمان پل سوم تا اين اواخر و همدردي كليسا و حمايت مقر مقدس با مفاد حقوق‌بشر سازمان ملل درباره حقوق بوميان مي‌پردازد.