پيمودن مسير همبستگي اجتماعي
آيا جامعه ايران اكنون بيشتر خواهد خنديد؟
حسن موسوي‌چلك٭
كمتر كسي است كه اين روزها اخبار مربوط به مذاكرات هسته‌اي ايران با كشورهاي 1+5 را پيگيري نكند چرا كه بسياري از شوون زندگي ما با اين توافق گره خورده است. بسياري از مردم آثار منفي تحريم‌ها را در زندگي خود احساس كردند. بايد اعتراف كنم كه به عنوان يك شهروند احساس خوبي به بعد از توافق دارم. به عنوان مسوول يك تشكل غيردولتي مددكاري اجتماعي ايران نيز همين احساس را دارم. بدون شك اقشار كم‌درآمد و محروم و در معرض آسيب و آسيب‌ديده اجتماعي بيشترين تاثير منفي را از تحريم‌ها پذيرفتند و برخي از آثار آن نيز در بلندمدت خود را نشان مي‌دهد. تاملي بر وضعيت اجتماعي كشور، خود گوياي همين نكته است كه تحريم در بدتر شدن اين شرايط بي‌تاثير نبود، گرچه تنها عامل نبوده و نخواهد بود.
در اين ميان، اميدي در جامعه به وجود آمده كه با توافق، بخشي از مشكلات اقتصادي و سياسي جامعه حل خواهد شد و حتي در بهار امسال ديديم كه تفاهم اوليه تا چه حد توانست روي برخي شاخص‌هاي اقتصادي و حتي برخي رفتارهاي سطح جامعه اثر‌گذار باشد. لذا حذف تحريم‌ها موجب خواهد شد كه چشم‌انداز آينده كشور در حوزه‌هاي مختلف بهتر از امروز باشد. البته اگر بتوانيم اين شرايط را
به درستي مديريت كنيم و از يك طرف تقابل سياسي داخلي بين جناح‌هاي مختلف مانع از بهره‌برداري مناسب از اين شرايط نشود و از طرف ديگر كشورهاي مقابل به تعهدات خود پايبند باشند و موضوعات ديگري را مبناي درگيري و تقابل با ايران قرار ندهند. پايان يافتن اين انتظار طولاني‌مدت آثار مثبتي بر جامعه خواهد گذاشت از جمله آنها مي‌توان به افزايش نشاط و شادابي اجتماعي، اميد به آينده بهتر، برخورداري از امنيت در ابعاد مختلف رواني، اجتماعي، اقتصادي، اعتماد اجتماعي بيشتر به مديريت كشور، سازندگي بهتر از قبل و پويايي اجتماعي اشاره كرد. اما نبايد اين توقع را داشته باشيم كه در كوتاه‌مدت همه شاخص‌هاي اجتماعي و رفاهي به يكباره سير صعودي پيدا كنند؛ سرمايه اجتماعي، نشاط اجتماعي، اعتماد اجتماعي و ديگر مولفه‌هاي اجتماعي از جنس مولفه‌هاي اقتصادي و حتي سياسي نيستند كه با ساده‌ترين نشانه‌ها، تغيير كنند. در حوزه مسائل اجتماعي نياز به زمان بيشتري داريم تا شاهد بهبود وضعيت باشيم. اما به اين نكته ايمان دارم كه توافق مي‌تواند موتور محركه‌اي براي بهبود زندگي اجتماعي باشد. واقعيت اين است كه بسياري از شاخص‌هاي اجتماعي در وضعيت فعلي، ربطي به تحريم ندارند. آنچه ما را در موقعيت بحراني جنگ تحميلي پيروز ميدان كرد، چيزي جز سرمايه اجتماعي نبود، بنابراين در روزهاي آتي، تمركزمان را روي موضوع سرمايه اجتماعي بگذاريم تا بتوانيم اين مولفه مهم اجتماعي را قوت داده و جامعه را به سطح بهتري ارتقا دهيم. در اين صورت است كه مي‌توانيم ادعا كنيم كه همبستگي اجتماعي در جامعه افزايش پيدا خواهد كرد.
٭ رييس انجمن مددكاران اجتماعي ايران