ابن‌سينا در غرب
«اويسنا» با عنوان فرعي «مابعدالطبيعه ابن‌سينا در غرب قرون وسطا»، ترجمه مجموعه مقالاتي است با موضوع بازتاب آراي ابن‌سينا در غرب لاتيني. قرار دادن فلسفه اسلامي در بستر تاريخي‌اش و مقايسه آن با سلف يوناني و خلف لاتيني كاري است كه ما را به شناخت بهتري از نقاط قوت و ضعف اين فلسفه نائل مي‌كند. متفكران لاتيني گاه از زاويه‌اي به فلسفه اسلامي و مابعدالطبيعه ابن‌سينا نگريسته‌اند كه شايد در سنت ما سابقه نداشته باشد. اينان گاه به فلسفه ابن‌سينا همان انتقاداتي را وارد كرده‌اند كه مشابه آن را نزد متكلمان مسلمان مي‌توان سراغ گرفت. اين درحالي است كه بر خلاف متكلمان مسلمان، متفكران لاتيني بعضا ابن‌سنا را نه به سبب پيروي از ارسطو كه به دليل عدم پيروي از او نقد كرده‌اند. از سوي ديگر هر چند تاثير شگرف دستاوردهاي علمي و فرهنگي مسلمانان بر ملل اروپايي انكارناشدني است، ضرورت دارد درباره ميزان و عمق اين تاثير تامل كنيم و بپرسيم چرا فرهنگ اسلامي در قرون ميانه به چنين درخششي دست يافت. آيا بالندگي آن با كناره‌گيري از ديگر فرهنگ‌ها و اتكاي مطلق بر داشته‌هاي خود حاصل شد يا نتيجه تعامل فعالانه با ديگر فرهنگ‌هاي برجسته بشري و جذب سرمايه‌هاي فكري آنان بود؟ در مقالات كتاب «اويسِنا» خواهيم ديد كه چگونه متفكران مهم لاتيني از جمله توماس آكوييني، آلبرت كبير و دونس اسكتوس، ابن‌سينا را يكي از انديشمندان برجسته در سنت فكري برخاسته از يونان مي‌دانسته‌اند و در عين حال مواجهه‌اي نقادانه با او داشته‌اند. كتاب «اويسِنا» مشتمل از هشت مقاله به قلم نويسندگاني چون ژول ژانسنس، آمس برتلاچي، مارتين پيكاوه، كارا ريچاردسن و... ديگران است.
عناوين و نويسندگان مقالات هشت‌گانه اين كتاب به ترتيب ذيل است؛
1- ترجمه‌هاي لاتيني ابن‌سينا؛ نوشته ژول ژانسنس.
2- سه دوره بازتاب لاتيني مابعدالطبيعه ابن‌سينا پيش از آلبرت كبير؛ نوشته آمس برتلاچي.
3- بازتاب لاتيني نظريه ابن‌سينا درباره تفرّد؛ نوشته مارتين پيكاوه.
4- بررسي دو معناي «امر مشترك» با توجه به آموزه ابن‌سينا راجع به ماهيت و ديدگاه آكويناس درباره تفرد؛ نوشته گبريله گلوتسو.
5- بازتاب لاتيني نظريه واهب‌الصورِ ابن‌سينا، خصوصا در آثار آلبر كبير؛ نوشته داگ نيكلاس هاسه.
6- نظريه ابن‌سينا و آكوييني درباره صورت و تكوين؛ نوشته كارا ريچاردسن.
7- نظريه ابن‌سينا و اسكتوس درباره چيستي شيئيت؛ نوشته جُرجو پيني.
8- نظريه ابن‌سينا و آكوييني درباره تجريد و غيرماديت؛ نوشته پاسكوآله پُرو.
اين كتاب علاوه بر مقدمه مترجم، پيش‌گفتاري را نيز به قلم سعيد انواري دانشيار گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبايي دارد.
انواري در آغاز مقدمه خود آورده است: «تاكنون در ايران در زمينه تاثيرات فلسفه اسلامي بر متفكران قرون وسطا تحقيقات اندكي انجام شده است. در زبان فارسي، تنها در چند منبع محدود كه به فلسفه قرون وسطا پرداخته‌اند، به صورت جسته و گريخته به اثرگذاري فلسفه ابن‌سينا بر متفكران قرون وسطا اشاره شده اما در هيچ يك به نحو تخصصي و با ذكر شواهد و نقل قول از آثار فلاسفه قرون وسطا به بررسي اين امر پرداخته نشده است.» مترجم و گردآورنده اين كتاب، دليل برگزيدن «اويسِنا» را براي عنوان اين كتاب چنين توضيح مي‌دهد: «عنواني كه براي كتاب برگزيده‌ان «اويسِنا» است. دليل انتخاب اين عنوان آن است كه لاتيني‌هاي قرون وسطا نام ابن‌سينا را «Avicenna» ضبط كرده‌اند.» «اويسنا» با عنوان فرعي «مابعدالطبيعه ابن‌سينا در غرب قرون وسطا» با ترجمه و گردآوري علي نيك‌زاد به همت انتشارات كرگدن در سيصد و بيست صفحه منتشر شده و هم‌اكنون در دسترس علاقه‌مندان به مطالعات فلسفي قرار دارد.