« پينوكيا » به صحنـه بازمي‌گردد
پيام رضايي/ «نمايش پينوكيا به كارگرداني شهره سلطاني توقيف شد». اين خبري بود كه در يكي دو روز گذشته روي خبرگزاري‌ها قرار گرفت و حواشي‌اي را پيش كشيد. برخي خبرگزاري‌ها علت اين توقيف را «پوشش بازيگران زن» اعلام كرده بودند. اما شهره سلطاني در گفت‌وگو با «اعتماد» معتقد است كه پوشش بازيگران مناسب بوده است. «من تصميم گرفته بودم سكوت كنم و حرفي نزنم اما اين را فقط مي‌گويم مواردي كه در بازبيني گفته شد با آنچه الان مي‌گويند فرق دارد. نمي‌دانم! چه دارم بگويم! البته ما با لباس و گريم اجرا نرفتيم. روال معمول هم همين است. كاش بگويند كه چه چيزي را دقيقا مي‌خواهند كه ديگر اين مسائل پيش نيايد. مواردي بود در حد چند ديالوگ كه ما هم لحاظ كرديم بعد از افتتاحيه هم مواردي بود كه كاملا رعايت كرديم. چون اين نمايش فانتزي است اقتضائات خودش را دارد.» آن طوري كه اين بازيگر و كارگردان مي‌گويد خبر توقيف را از ديگران شنيده است و مدام هم يادآور مي‌شود كه «نمي‌دانم چه بگويم». «خودم خجالت مي‌كشم از گفتن الفاظي كه به كار نسبت دادند. من اتفاقا خيلي هم به اخلاقيات پايبندم و فكر نمي‌كنم هرگز از آن عدول كرده باشم. اين نخستين‌بار است كه چنين چيزهايي به من و تئاترم نسبت داده‌اند. خود من به‌شدت مخالفم با هر چيزي كه بخواهد تماشاگر مرا پس بزند. اين اعتقادم بوده و هميشه هم پاي اين اعتقاد ايستاده‌ام. خيلي غمگينم و حرف زيادي نمي‌توانم بزنم». وي البته تاكيد مي‌كند كه چنين رويكردي هزينه‌بر است و با توجه به خصوصي بودن و شرايط كنوني تئاتر نيازمند حمايت دولت است. «فكر مي‌كنم راهكارش اين است كه خود دولت به كارها بودجه بدهد. چون ما واقعا ساختار را نمي‌دانيم. موهاي استفاده شده موي مصنوعي بود كه براي عروسك از آن استفاده مي‌شود. لباس‌ها هم چيز خاصي نداشتند. نمي‌دانم. به نظرم در شأن تئاتر من نيست كه بخواهم بيش از اين توضيح بدهم. بودجه‌اي بدهند كه اگر لازم است چيزي تغيير كند ما هزينه كنيم. واقعا سخت است كه شما كلي هزينه كنيد و بعد ناگهان به شما بگويند بايد از نو، لباس و چيزهاي ديگر را طراحي كنيد.» به نظر سلطاني «فرض نمايش» نكته‌اي است كه بايد به آن توجه كرد. «ما داريم نمايش اجرا مي‌كنيم. اسمش رويش است. فرض نمايش خيلي چيزها را حل مي‌كند و ما خودمان را در موقعيت‌هاي مختلف قرار مي‌دهيم. پس آيا تماشاچي نمي‌تواند اين وجه نمايشي را بپذيرد؟ ما در چارچوب عمل كرديم. نمي‌دانم چه بايد بگويم. اين درست نيست كه نوك پيكان‌ها ناگهان به سمت يك اثر پيش بروند. من براي تلويزيون سريال ساختم و موازين را مي‌شناسم و اين تئاتر را هم من كاركردم. اين نمايش خارجي و فانتزي است.»
مديركل مركز هنرهاي نمايشي اما معتقد است كه مساله پيچيده‌اي نيست و به زودي حل مي‌شود. «ماجرا اين بود كه اجراي بازبيني بدون لباس و گريم اجراي نهايي انجام شده بود و نكاتي هم به گروه يادآوري شد. اما ظاهرا بعد از اجرا متوجه شده بودند كه گروه تذكرات را رعايت نكرده و اين تذكرات به صورت مكتوب به تماشاخانه ارسال شد كه متاسفانه رعايت نشد و براي همين قرار شد كه دوباره كار بازبيني شود و ان‌شاءالله در صورت رعايت اين تذكرات اجرا از سر گرفته خواهد شد.» شفيعي همچنين دليل چنين مسائلي را ساختار مبتني بر تعامل و اعتماد مي‌داند «اساس كار ما بر تعامل بين گروه‌ها و سالن‌هاست. معمولا گروه‌ها بازبيني را زماني انجام مي‌دهند كه هنوز تداركات كامل يعني لباس و گريم و دكور و اين مسائل انجام نشده. اما در مورد چنين اجراهايي كه نيازهاي خاصي از اين نظر دارد خب نيازمند دقت بيشتري است. بنابراين لازم است كه سالن اجرايي دقت لازم را داشته باشند و نكاتي را كه گوشزد مي‌شود به دقت ابلاغ و رعايت كنند. چون اساس بر تعامل است گاهي خب، از اين مسائل پيش مي‌آيد.»
حالا قرار است كار دوباره بازبيني شود و در صورت حل شدن مشكل، اجرا از سر گرفته شود. وقتي چنين مسائلي پيش مي‌آيد آدم بيش از هر چيز به اين فكر مي‌افتد كه چنين سوءتفاهم‌هايي كه به سادگي مي‌تواند حل و فصل شود چرا بايد با دميدن در آتش رسانه‌اي، آن را تبديل به يك معضل كرد؟ ماجرا چندان پيچيده نيست. يك عدم‌هماهنگي كه قرار است به زودي رفع شود. نه عوامل نمايش پيش از اين رفتارهاي غيراخلاقي داشته‌اند و نه مركز هنرهاي نمايشي در اجراي موازين، كوتاهي كرده است. تئاتر هنري زنده و مبتني بر درك و دريافت لحظه‌اي است. از همين‌جاست كه اصل اعتماد در اين هنر شايد بيش از هر جاي ديگر معنادار باشد. عوامل فراوان فني و اجرايي كه هر كدام به شكلي زنده و در لحظه بايد هنرنمايي كنند طبيعتا گاهي مي‌تواند ناهماهنگي‌هايي را ايجاد كند. پس شايد بهتر باشد بپذيريم كه چنين مسائلي خيلي وقت‌ها فقط يك سوءتفاهم يا ناهماهنگي است.