دردسر لانه زنبور براي ترامپ
2- آشفتگي در خانه: ترامپ با فشار قابلتوجهي از درون حزب خود روبهرو است، جايي كه صداهاي قوي خواستار خويشتنداري در اقدامات نظامي خارجي هستند. سياست «اول امريكا»ي او، به ويژه پس از تجربيات عراق و افغانستان، اجتناب از درگيري در مناقشات خارجي را ترويج مي دهد. اين حس انزواطلبي در ميان پايگاه او قوي است و تصميمگيري او در مورد دخالت نظامي عليه ايران را پيچيده ميكند.
همزمان با نارضايتيهاي اقتصادي و اجتماعي در امريكا، ۶۰درصد امريكاييها اعلام كردهاند از تصميم دونالد ترامپ رييسجمهور امريكا براي پيوستن به اسراييل در حمله به ايران حمايت نميكنند. اين نظرسنجي نشان داد كه تنها ۱۵درصد از دموكراتها معتقدند كه امريكا بايد وارد جنگ شود و ۲۳درصد از جمهوريخواهان با اين نظر موافقند.
3- اعتقاد به فشار حداكثري: در ذهن ترامپ، گزينه «فشار حداكثري» مطلوبترين گزينه براي ترامپ در مقابل تهران است. او در ميان الفاظ جنگطلبانه همواره تلاش ميكند با تهران وارد يك معامله شود. كدگشايي از ادبيات «مرد ديوانه» و الگوريتم رفتاري ترامپ يك نيازمندي ويژه براي سطح كنش و واكنشي تهران مقابل كاخ سفيد است. بايد دقت داشت كه ديپلماسي با «استيو ويتكاف» هم پيچيدگي فزآينده را ميطلبد.
4- سنگيني گزينه جنگ روي ميز كاخ سفيد: «گزينه نظامي روي ميز است». اين جمله را تقريبا اكثر روساي جمهور امريكا در قبال ايران در طول سالهاي پس از انقلاب به كار بردهاند. گزينهاي كه تاكنون از حرف فراتر نرفته است و هر بار در كنار تهديد نظامي عليه ايران، نگرانيهاي جدي درباره تبعات اين اقدام مطرح شده است.
اولينباري كه پس از انقلاب اسلامي، امريكا ايران را به حمله نظامي تهديد كرد، در دوران رياستجمهوري جيمي كارتر بود. سال ۵۸، زماني كه لانه جاسوسي امريكا در تهران به تسخير دانشجويان درآمد و جاسوسان امريكايي اسير شدند، ادعاهايي در دولت امريكا براي حمله نظامي به تهران مطرح شد. جيمي كارتر سالها بعد در مصاحبهاي با گاردين اذعان كرد كه در آن زمان افراد بسياري اعتقاد داشتند كه امريكا بايد به تهران حمله نظامي كند. ماجراي طبس هزينههاي سنگيني براي ارتش امريكا رقم زد.
در دوران رياستجمهوري بيل كلينتون هم تهديد نظامي عليه ايران كنار گذاشته نشد. با اين حال نگرانيها درباره تبعات اين اقدام همچنان مقامات امريكا را ميترساند. اسنادي كه بعدها منتشر شد، نشان ميداد كه دولت كلينتون به صورت سري در حال بررسي تبعات حمله نظامي به ايران بوده است.
در دوران رياستجمهوري جرج بوش نيز تهديدات نظامي عليه ايران بارها تكرار شد. در ژانويه ۲۰۰۵ هم جرج بوش در مصاحبه با شبكه تلويزيوني انبيسي امريكا، احتمال حمله نظامي عليه ايران را رد نكرد .با اين حال دولت جرج بوش كه به جنگطلبي مشهور شده بود و به چپ و راست ايران يعني عراق و افغانستان حمله نظامي گسترده كرده بود و گمانهزنيهاي زيادي هم مطرح ميشد كه امريكا بعد از اين دو كشور، به ايران هم حمله نظامي ميكند، هيچ اقدام نظامي عليه ايران انجام نداد. بعدها كاندوليزا رايس وزير خارجه دولت جرج بوش از نگرانيهاي رييسجمهور امريكا درباره هزينههاي بسيار زياد حمله نظامي به ايران پرده برداشت.
بعد از «جرج بوش» جمهوريخواه، باراك اوباماي دموكرات هم بارها از گزينههاي نظامي عليه ايران صحبت كرد. در دولت او، ايران حتي به حمله اتمي هم تهديد شد.
ديويد پترائوس، فرمانده پيشين ستاد فرماندهي مركزي ايالات متحده (سنتكام) نيز در يك مصاحبه از انجام تمرين حمله نظامي به ايران در امريكا در زمان اوباما را فاش كرد.
در دوره اول ترامپ هم نقشه حمله به ايران توسط «جان بولتون» به شكل جدي دنبال شده است. مايك پمپئو وزير خارجه اسبق امريكا هم در خاطراتش نوشته است كه چند بار به ترامپ پيشنهاد داده به ايران حمله نظامي كند اما هر بار ترامپ به او گفته بود صبر كن! گفته ميشود كه نگراني درباره هزينههايي جنگ امريكا با ايران در نهايت منجر به انصراف ترامپ شده است.
در دوره «جو بايدن» هم اگرچه گزينه نظامي در ميان الفاظ كاخ سفيد بود اما «آنتوني بلينكن» نسبت به تبعات اين اتفاق هشدار داده بود. وزيرخارجه سابق امريكا بيش از همه نگران حركت گسلهاي ژئوپولتيكي با متحدين شرقي بود.
5- انگشت در لانه زنبور: «استفان والت» نظريه پرداز رئاليست پيش از اين هشدار داده بود كه جنگ با ايران، تهران را وادار به گزينه بازدارندگي نهايي خواهد كرد. اين بحث جدي وجود دارد كه تبعات ناخوشايندي خواهد داشت. «پال كريگ رابرتس» معاون وزير خزانهداري امريكا در دولت ريگان ميگويد: «اسراييل ما را جلو انداخته تا از دست كشوري نيرومند همچون ايران رها شود اما بمب افكنهاي بي۵۲ توسط ايران منهدم خواهند شد و شمار زياد موشكهاي ايراني ميتواند باعث از دست رفت ناوهاي هواپيمابر ما شود و اين وضعيت، شكست خواركنندهاي براي امريكا رقم خواهد زد! چرا بايد به خاطر اسراييل اينگونه جان سربازان امريكايي را به خطر بيندازيم؟»
«اسكات ريتر» افسر بازنشسته ارتش امريكا تاكيد كرده كه اگر ما درگير جنگ بزرگي با ايران شويم، پيامدش بر امنيت انرژي جهان ويرانگر و برآيند وحشتناكي بر اقتصاد امريكا خواهد داشت.
«دانيل ديويس» سرهنگ بازنشسته ارتش امريكا هم ميگويد: «تعدي به ايران تاوان دارد، ايران سوريه نيست، بياييد با حمله به ايرانانگشت در لانه زنبور نكنيم.»
در ميان «جنگ محدود» ايران و اسراييل، طرفين نيم نگاهي به امريكا دارند. آيا ترامپ سرانجام اسير خواستههاي نتانياهو ميشود يا با ايران وارد مذاكره ديپلماتيك ميشود؟
كارشناس روابط بينالملل