تداوم حمله دشمن به بيمارستان‌ها در استان‌هاي تهران و كرمانشاه

بنفشه سام‌گيس

 طبق آخرين اعلام وزارت بهداشت، از بامداد جمعه 23 خرداد تا عصر روز شنبه 31 خرداد و در طول 9 روز حملات اسراييل به مناطق مختلف كشور، بيش از 400 نفر از هموطنان، شهيد و بيش از 3 هزار نفر مجروح شده‌اند در حالي كه حدود 90 درصد شهدا و مجروحان، غيرنظامي بوده، 14 نفر از مجروحان تكنسين اورژانس بوده، 54 نفر از شهدا، زنان و كودكان و 5 نفر از شهدا، از كادر درمان هستند. 
رييس مركز اطلاع‌رساني وزارت بهداشت ديروز در گفت‌وگو با «اعتماد» خبر داد كه تا عصر روز شنبه 31 خرداد، 7 دستگاه آمبولانس، سه پايگاه اورژانس، دو مركز جامع خدمات بهداشت و سلامت و 9 بيمارستان، بر اثر اصابت موشك يا موج انفجار، تخريب و غيرقابل استفاده شده يا بيماران بستري در اين مراكز درماني، دچار تنش‌هاي روحي و رواني ناشي از حملات و صداي انفجار شده‌اند. بيمارستان چشم‌پزشكي نور تهران، بيمارستان هاشمي‌نژاد تهران، بيمارستان كودكان حكيم تهران، بيمارستان خاتم‌الانبيا تهران، بيمارستان سوانح سوختگي شهيد مطهري تهران، بيمارستان وليعصر تهران، بيمارستان حضرت فاطمه تهران، بيمارستان مصطفي خميني تهران، ساختمان صلح هلال‌احمر، بيمارستان فارابي كرمانشاه، دو مركز جامع خدمات سلامت و همچنين دانشكده‌هاي تغذيه، بهداشت، پرستاري و پيراپزشكي دانشگاه علوم پزشكي كرمانشاه، از مراكز آموزشي و درماني تخريب شده يا آسيب‌ديده در جريان حملات اسراييل هستند. حسين كرمانپور؛ رييس مركز اطلاع‌رساني وزارت بهداشت، ديروز در گفت‌وگو با «اعتماد» در توضيح جزييات بيشتر درباره 9 روز حملات اسراييل به كشور و تبعات انفجارها براي مراكز درماني ايران گفت: «مراكز درماني به دو صورت دچار آسيب جنگي مي‌شوند؛ يا اينكه در فاصله كمي از محل اصابت موشك باشند يا اينكه به‌ طور مستقيم هدف اصابت قرار بگيرند. در اين 9 روز، حملات اسراييل به مناطقي بوده كه در فاصله كمي از اين مناطق، مراكز درماني داشتيم و بنابراين، حملات دشمن و موج و صداي انفجار، علاوه بر آسيب به سازه بيمارستاني، تاثير شديدي بر بيماران بستري در اين مراكز درماني داشته آن هم در حالي كه ما در بيمارستان تابلوي سكوت نصب مي‌كنيم و بنابراين، آرامش بيماران بستري در مراكز درماني بايد حفظ شود ولي وقتي موشك در فاصله 100 يا هزار متري بيمارستان اصابت مي‌كند، حتما در روند درمان بيماران اثر مي‌گذارد. طي روزهاي اخير شاهد اصابت يك موشك در نزديكي ساختمان صلح هلال احمر بوديم ولي در اطراف اين ساختمان چه مراكزي داريم؟ بيمارستان سوانح سوختگي شهيد مطهري روبه‌روي ساختمان صلح است و كنار اين بيمارستان هم، بيمارستان خاتم‌الانبياست و كمي دورتر هم، بيمارستان وليعصر است و كمي بالاتر، بيمارستان چشم‌پزشكي نور است و كمي دورتر هم، بيمارستان شهيد هاشمي‌نژاد است. بنابراين، محدوده اطراف ساختمان صلح هلال‌احمر، يك منطقه سوق‌الجيشي بيمارستاني است. اگر چه كه ممكن است اين بيمارستان‌ها دچار آسيب سازه‌اي نشده باشند ولي حتما صدا و موج انفجار، آسيب‌هاي روحي و رواني براي بيماران اين بيمارستان‌ها ايجاد كرده چنان كه بيمارستان فارابي كرمانشاه، مركز درماني براي بيماران اعصاب و روان بوده و آسيب‌هاي اين بيماران تشديد شده است. البته در اين 9 روز تخريب‌هاي گسترده‌اي هم در مراكز درماني داشتيم چنان كه دو پايگاه خدمات جامع سلامت كه براي مادران باردار و واكسيناسيون كودكان خدمات‌رساني مي‌كرده و همچنين دو پايگاه اورژانس در جريان حملات اسراييل به‌ طور كامل تخريب شده و ديگر امكان خدمت‌دهي ندارند. بيمارستان فارابي كرمانشاه هم دچار تخريب و خسارت گسترده شده علاوه بر اينكه اصابت موشك در فاصله بسيار نزديك از بيمارستان مصطفي خميني تهران، باعث خرد شدن تمام شيشه‌هاي بيمارستان شده، در جوار بيمارستان كودكان حكيم تهران هم يك پهپاد سقوط كرده و يك راكت هم به حياط بيمارستان حضرت فاطمه تهران اصابت كرده كه البته عمل نكرده است. كرمانپور در ادامه اين گفت‌وگو در توضيح آخرين وضعيت تامين دارو و تجهيزات پزشكي مورد نياز بيماران و مجروحان مناطقي كه از حملات اسراييل دچار خسارت جاني شده‌اند، گفت: «ما طبق دستورالعمل‌هاي جهاني عمل مي‌كنيم. دستور‌العمل‌هايي كه در هنگام صلح و در هنگام جنگ، كارآيي متفاوت دارند و در تمام بحران‌ها و اتفاقات غيرمترقبه به كار مي‌آيند. طبق همين دستور‌العمل‌ها بود كه از اولين لحظات بعد از حملات اسراييل در بامداد جمعه 23 خرداد، به سرعت ستاد بحران در وزارت بهداشت تشكيل شد و با استان‌هاي مربوط تماس برقرار شد و البته در لحظات اول، تعداد استان‌هاي هدف حمله حدود 12 استان بود ولي به تدريج به تعداد استان‌ها اضافه شد. در ساعات بعد، با دانشگاه‌هاي معين در استان‌هاي مختلف تماس گرفتيم و كمبودها توسط دانشگاه استان‌هاي معين تامين شد و تا اين لحظه از نظر دارو و تجهيزات پزشكي مورد نياز، با كمبود زيادي مواجه نبوديم و به محض بروز كمبود مختصر، نياز مراكز درماني بلافاصله توسط استان‌هاي همجوار يا وزارت بهداشت تامين شده است. در حال حاضر ارائه خدمات درماني طبق روال گذشته و به صورت شبانه‌روزي ادامه دارد و جراحي‌هاي ضروري علاوه بر مداواي مجروحان حملات، در حال انجام است و البته بسياري از هموطنان كه نوبت جراحي‌هاي غيرضروري داشتند هم، با درك قابل تقدير از شرايط فعلي و توجه به اينكه كل كشور در معرض حملات دشمن بي‌منطقي قرار گرفته و ضروري است كه تخت‌هاي بيمارستاني براي شرايط اضطراري و مجروحان حملات خالي بماند، داوطلبانه، نوبت جراحي‌هايشان را لغو و به زمان عادي موكول كردند. از نظر ذخاير دارو و تجهيزات پزشكي هم با توجه به اينكه در اين شرايط با جراحت‌هاي خاص مواجهيم، دچار كمبود نبوديم و بر اساس دستورالعمل‌هايي كه داريم، همواره مجهز به ذخاير چند ماهه معمولي و ذخاير چند ماهه استراتژيك هستيم. ذخاير استراتژيك براي ما اهميت بسيار زيادي دارد و اگر ناچار به استفاده از ذخاير استراتژيك بشويم به اين معناست كه از نظر تامين دارو و تجهيزات پزشكي مورد نياز، به مرحله بحراني رسيده‌ايم ولي در حال حاضر خوشبختانه همچنان در حال استفاده از ذخاير معمولي هستيم، خريدهاي زيادي انجام شده و گمرك در حال ترخيص محموله‌هاي ورودي به كشور است و اگر با همين شرايط پيش برويم، بابت دارو و تجهيزات پزشكي با كمبود مواجه نخواهيم شد. در اين ايام به هيچ ‌وجه با كمبود ذخاير خوني مواجه نبوديم ولي بسياري از هموطنان براي اهداي خون به پايگاه‌هاي انتقال خون مراجعه كردند كه ما هم توصيه مي‌كنيم مردم اهداي خون را ادامه بدهند چون علاوه بر تاثير مثبت در وضعيت درمان كشور و تغذيه بانك خون، براي آرامش روحيه خودشان هم خوب است. تعداد زيادي تماس از هموطنان پزشك و متخصص خارج از كشور در اين روزها داشتم كه براي آمدن به ايران و خدمت‌رساني به مردم اعلام امادگي كردند و اين حد از همدلي نه‌تنها در نوع خودش بي‌نظير است، حتي از زمان كرونا هم بيشتر است. رييس مركز اطلاع‌رساني وزارت بهداشت در ادامه گفت‌وگو با «اعتماد» به آمار شهداي حوزه درمان اشاره مي‌كند و مي‌گويد: «دو نفر از همكاران فوريت پزشكي، حين خدمت و امدادرساني به شهادت رسيدند و 3 پزشك هم در مناطق مسكوني مورد حمله موشكي شهيد شدند و كودك دو ماهه‌اي كه حالا به عنوان كوچك‌ترين شهيد حملات اسراييل به ايران شناخته مي‌شود، فرزند يكي از همكاران متخصص ما بود كه به همراه شوهرش در يك منزل مسكوني دچار جراحات شديد شدند و فرزند و مادر و پدر، به فاصله چند روز شهيد شدند و حالا از اين خانواده فقط يك كودك در قيد حيات است. يكي ديگر از شهداي كادر درمان، پزشكي بود كه ايشان هم به همراه شوهر و فرزندش در اثر موشك‌باران منطقه مسكوني به شهادت رسيد. در جريان حملات اسراييل همچنين يك تكنسين آزمايشگاه هم شهيد شد و طبق اين گزارش‌ها، آمار شهداي كادر درمان تا اين لحظه از هشتمين روز حملات اسراييل به كشورمان، 5 نفر است ولي از استان‌هاي مختلف در حال دريافت گزارش هستيم و ممكن است طي روزهاي آينده بنابر اطلاعاتي كه از شهرهاي مختلف دريافت مي‌كنيم، معلوم شود كه تعداد بيشتري از همكاران‌مان شهيد شده‌اند.» در حالي كه طبق گزارش وزارت بهداشت، تاكنون 86 شهرستان در كشور مورد حملات اسراييل قرار گرفته‌اند، در يكي از استوري‌هاي منتشر شده در فضاي مجازي، اسامي كودكان شهيد در يكي از روزهاي حملات اسراييل به مناطق مسكوني با تصويرشان ذكر شده در حالي كه يكساني نام خانوادگي كودكان شهيد نشان مي‌دهد، بسياري‌شان از فرزندان يك خانواده بوده‌اند؛ محدثه اقدسي، محمدرضا اقدسي، مرسانا بهرامي، امير علي اميني، محمد حسين خاكي، مطهره نيازمند، فاطمه نيازمند، عليرضا نيازمند، محمدعلي بهمن‌آبادي، زهرا بهمن‌آبادي، هانيه بهمن‌آبادي، ايما زينلي، محيا نيكزاد، زهرا ذاكريان و فاطمه ذاكريان، كودكاني هستند كه تنها در يك نوبت از حملات اسراييل به مناطق مسكوني شهيد شده‌اند. 

دبيركل خانه پرستار: پرستاران علاوه بر ساعت موظف خود مشغول فعاليت هستند
 كادر درمان و جامعه پزشكي طي 9 روز اخير با جانفشاني و فارغ از اينكه ساعت موظف فعاليت‌شان يا حتي شهر محل خدمت‌شان تغيير كرده، داوطلبانه مشغول خدمت‌رساني به خيل مجروحان حملات اسراييل بوده و هستند. سه روز قبل، معاون پرستاري وزارت بهداشت از تدوين ليست پرستاران داوطلب خبر داد و محمد شريفي مقدم؛ دبيركل خانه پرستار در گفت‌وگو با «اعتماد» مي‌گويد كه طي 9 روز اخير و با آغاز حملات اسراييل، پرستاران سراسر كشور، بدون توجه به ساعت فعاليت محدود و موظف‌شان، اعلام كرده‌اند كه حاضرند در تمام مراكز درماني شهر محل خدمت‌شان شيفت‌هاي بي‌وقفه و پشت سرهم داشته باشند تا خللي در خدمت به مجروحان حملات اسراييل ايجاد نشود. شريفي‌مقدم مي‌گويد: «جامعه پرستاري هميشه در بحران‌ها و شرايط اضطرار، فارغ از بي‌مهري‌ها و نارضايتي‌هاي كه متحمل شده‌اند، خدمت‌رساني به مردم به مهم‌ترين اولويت شان تبديل مي‌شود. گزارش‌هايي كه در اين 9 روز از سطح كشور دريافت كرده‌ام نشان مي‌دهد كه جامعه پرستاري با تمام توان مشغول كارند و مشكلي در ارائه خدمات پرستاري در سطح كشور نيست و به مردم اطمينان مي‌دهيم كه پرستاران به عنوان از جان‌گذشتگان مظلوم در اين بحران‌ها كار مي‌كنند با وجود آنكه تا امروز دو نفر از نيروهاي فوريت‌هاي پزشكي كه در واقع، همان كاركنان اورژانس 115 هستند، در حين ماموريت و خدمت‌رساني به مجروحان، شهيد شده‌اند چون اورژانس 115 به همراه آتش‌نشانان، اولين نفراتي هستند كه در هر كدام از حملات اسراييل، در محل حادثه حاضر شده و به امداد و نجات مجروحان مشغول شده‌اند. ذات فعاليت پرستاران اين است كه هم خطر را مي‌پذيرند و هم در دل خطر مي‌روند. با تعدادي از پرستاران كه صحبت كردم متوجه شدم كه تعدادي شان، اعضاي خانواده‌شان را به نقاط امن‌تر فرستاده‌اند ولي خودشان در شهر محل خدمت حضور دارند اما خانواده تعداديشان هم در همان شهر محل خدمت پرستار مانده‌اند. تا امروز هيچ نقطه از كشور دچار اختلال خدمات پرستاري نبوده و حتي مي‌توان گفت كيفيت خدمات و مراقبت‌هاي پرستاري نسبت به قبل، بهتر هم شده است.» 
شريفي مقدم، ساكن در محدوده بلوار مرزداران است كه بامداد جمعه 23 خرداد، اين محدوده ازجمله اولين مناطقي بود كه هدف حمله اسراييل قرار گرفت و شريفي‌مقدم مي‌گويد منزل مسكوني هدف حمله اسراييل، فقط دو پلاك با محل سكونت دبيركل خانه پرستار فاصله داشت. شريفي‌مقدم كه از پرستاران حاضر در خطوط مقدم جبهه در طول جنگ 8 ساله ايران و عراق بوده، در توضيح نحوه خدمت‌رساني داوطلبانه پرستاران طي 9 روز اخير مي‌گويد: «گاهي اوقات، سيل يا زلزله در كشور اتفاق مي‌افتد ولي فقط همان نقطه، محل حادثه‌ديده است و پرستاران سراسر كشور، براي حضور در همين محل حادثه ديده اعلام آمادگي براي ارائه خدمات داوطلبانه مي‌دهند اما امروز، تمام كشور و تمام استان‌ها در خطر است و هيچ پرستاري نمي‌تواند از شهري به شهر ديگر برود چون هيچ قابل پيش‌بيني نيست كه اين نقطه‌اي كه الان آرام است، چند دقيقه بعد هم آرام باشد. نحوه ارائه خدمت داوطلبانه پرستاران طي 9 روز اخير به اين شكل بوده كه پرستاراني كه تا پيش از اين، مثلا دو روز در هفته، شيفت موظف داشته‌اند، از ابتداي حملات اسراييل اعلام آمادگي كرده‌اند كه در وضع آماده‌باش هستند تا در صورت نياز، حتي هر شب، چه در بيمارستان محل خدمتشان و چه در تمام مراكز درماني شهر محل سكونت‌شان حضور  داشته  باشند.»

 شايع‌ترين صدمات و جراحات در شرايط جنگي
 شريفي مقدم در پاسخ به شايع‌ترين جراحات و مصدوميت‌هاي ناشي از حملات اسراييل مي‌گويد: «در چنين شرايطي، جراحات در چند شكل است. اسراييل طي 9 روز اخير به شكل نقطه‌زن عمل كرده تا سران و شخصيت‌هاي ما را ترور كند. برخي از حملات، منازل مسكوني را هدف قرار داده و در برخي ديگر، پادگان‌ها و مراكز نظامي و تسليحاتي هدف حملات اسراييل بوده است. وقتي يك واحد مسكوني در يك ساختمان 5 طبقه هدف حمله اسراييل قرار گرفته، طبقات بالاي اين واحد مسكوني هم تخريب شده كه اين تخريب، گاهي مصدوميت‌هاي سطحي ناشي از خرد شدن شيشه‌ها را به دنبال داشته اما ريزش آوار مي‌تواند به جراحات و مصدوميت‌هاي شديدتر منجر شود. علاوه بر اين، در زمان حملات، تعدادي از شهروندان و ساكنان ساختمان هدف حمله هم به‌طور طبيعي قصد فرار از پله‌هاي ساختمان را دارند كه به دليل قطع برق، دچار مصدوميت‌هاي ناشي از سقوط از پله‌ها مي‌شوند و البته ريزش آوار هم مصدوميت و جراحت ايجاد خواهد كرد. گروه ديگري از مجروحان و شهداي چنين شرايطي، ساكنان پايگاه‌هاي نظامي و امنيتي هستند و البته همسايگان اين مكان‌ها هم دچار مجروحيت ناشي از ريزش آوار خواهند شد. البته مراكز نظامي معمولا در فاصله دور از مناطق مسكوني هستند ولي ممكن است در جوار اين مراكز، بيمارستان و درمانگاه باشد چنانكه بيمارستان فارابي كرمانشاه نزديك يكي از مراكز نظامي بود و خسارات زيادي ديد و چند نفر از همكاران ما در بيمارستان فارابي مصدوم شدند. در چنين شرايطي، جراحات ناشي از شكستن شيشه و شكستگي دست و پا و حتي دنده‌ها، بسيار شايع است اگرچه كه جراحات ساكنان محل اصلي حمله ممكن است در حدي شديد باشد كه ناچار به قطع عضو باشيم.» محمد شريفي‌مقدم همچنين با ارايه توصيه‌هاي ايمني به شهروندان مي‌گويد:«در اين شرايط، مهم‌ترين توصيه ما، حفظ آرامش در زمان حملات است. حفظ آرامش از اين جهت مهم است كه بدانيم در زمان حملات چه تصميمي بگيريم و حواس مان باشد كه پشت شيشه‌ها نباشيم يا در كنار ستون‌هاي منزل و راه پله‌ها بمانيم. حفظ خونسردي در اين شرايط بسيار مهم است چون بسياري از مصدومان، در زمان فرار از محل حملات دچار مصدوميت مي‌شوند. البته بسياري از حوادث در زمان حملات اجتناب‌ناپذير است. ريزش آوار بر سر شهروندان از جمله همين حوادث اجتناب‌ناپذير است و البته حفظ آرامش در چنين شرايطي، بسيار دشوار است اما دقيقا با حفظ آرامش و خونسردي مي‌توان به مصدومان كمك كرد. شهروندان بايد به خاطر بسپارند كه بعد از حملات، با حفظ آرامش و خونسردي، مصدومان را از محل آوار و شيشه‌هاي خرد شده كنار بياورند و اگر با اصول كمك‌هاي اوليه آشنايي دارند، با يك تكه پارچه، كمي بالاتر از محل خونريزي مجروحان را محكم ببندند تا خونريزي متوقف شود و اگر مصدوم، دچار مشكل تنفسي شده، بايد او را به حالت نيمه نشسته بنشانند و سر مجروح به گونه‌اي قرار بگيرد كه مجراي تنفسي و مسير تنفس باز بماند و به همكاران فوريت‌هاي پزشكي و اورژانس 115 تلفن بزنند تا براي امدادرساني و خروج مجروحان از محل آوار اقدام شود. تاكيد مي‌كنم كه در زمان حمله‌هاي اسراييل، مهم‌ترين مساله حفظ آرامش است و به خصوص، نسل جديد و جوان كه پيش از اين، جنگ را نديده، ممكن است دچار تنش‌هاي طبيعي روحي و اضطراب شود و اين، وظيفه افراد بزرگ‌تر است كه آرامش خود را حفظ كنند تا استرس ناشي از حملات و صداي انفجار مديريت و كنترل شود. همچنين بسيار مهم است كه در ساعات بعد از حملات و انفجار، شهروندان از مراجعه كنجكاوانه براي تماشاي محل حادثه خودداري كنند چون اولويت ضروري در چنين شرايطي، حضور نيروهاي امدادي و فوريت‌هاي پزشكي و آتش‌نشان‌هاست كه به خصوص، آوار بعد از انفجار، ايمن‌سازي شده و از خسارات جاني بيشتر جلوگيري شود و بنابراين، لازم است كه محل تردد و عبور و مرور خودروها و نيروهاي امدادي، خلوت و خالي از حضور شهروندان باشد مگر آنكه نيروهاي مردمي بنا به تشخيص امدادگران، توان كمك‌رساني‌هاي اضطراري  داشته  باشند.» 

پزشكان هم در شهرهاي دور از محل سكونتشان آماده ارائه خدمات داوطلبانه شده‌اند 
علی سلحشور؛ مديركل روابط عمومي و امور بين‌الملل سازمان نظام پزشكي كشور در گفت‌وگو با «اعتماد» شهادت سه نفر از اعضاي جامعه پزشكي را تاييد مي‌كند؛ يك متخصص زنان و زايمان، يك متخصص اطفال و فوق تخصص نوزادان و يك متخصص گوش و حلق و بيني كه طي 9 روز اخير در جريان حملات اسراييل به مناطق مسكوني شهيد شده‌اند. سلحشور همچنين از تخريب كامل دو مطب پزشك و دندانپزشكي در جريان حمله شبانه اسراييل به محدوده بلوار مرزداران تهران خبر مي‌دهد اما در كنار اين اخبار تلخ، مي‌گويد كه جامعه پزشكي در يك اقدام هماهنگ، براي خدمت داوطلبانه در مراكز درماني سراسر كشور، اعلام آمادگي كرده است. طي روزهاي اخير، برخي پزشكان شهرهاي محل سكونت خود را ترك كرده و به شهرهاي ديگري رفته‌اند و سلحشور مي‌گويد كه اين پزشكان در بدو ورود به شهر مقصد، حضور خود را به اداره نظام پزشكي استان مقصد اطلاع داده و اعلام كرده‌اند كه در صورت نياز، آماده خدمات داوطلبانه در تمام مراكز درماني استان مقصد هستند. سلحشور همچنين به «اعتماد» مي‌گويد كه با وجود كاهش مراجعات بيماران به مراكز درماني بخش خصوصي در شهر تهران، هيچ نوع از خدمات پزشكي در اين مراكز مختل نشده است. سومين خبر سلحشور، اعلام داوطلبانه انجمن‌هاي متخصصان ازجمله متخصصان گوش و حلق و بيني، متخصصان جراحي عمومي و فوق متخصصان جراحي عروق براي حضور و خدمت در مراكز درماني تمام استان‌هاست. سلحشور، اخبارش را با اين جمله به پايان مي‌برد.«طبق اطلاع ما، در هيچ يك از مراكز درماني دولتي و خصوصي در سراسر كشور، هيچ درمان و جراحي به دليل نبود حضور پزشك يا جراح متوقف و معوق نشده و خدمات درماني، بي‌وقفه در حال انجام است.»