درباره نگاه دقيق و تيزبين اصغر فرهادي به جامعه ايراني
همراهي و همگامي خلاقانه با مردم
سعيد معيدفر٭
اصغر فرهادي كارگرداني هوشمند است؛ كارگرداني كه تصميم گرفته براي پيدا كردن بازيگر فيلم تازه‌اش از ابزار شبكه‌هاي اجتماعي استفاده كند و نوعي تعامل سازنده بر پايه خلاقيت و نوآوري بسازد. فرهادي با يك تصميم خلاقانه خلاقيت مردم اجتماعش را محك زده و بهترين نوآوري‌ها را براي اثر تازه هنري‌اش انتخاب كرده. از آنجايي كه بخش گسترده‌اي از ايده‌پردازان خلاق جامعه در لايه‌هاي زيرين قرار دارند با اين اقدام مي‌توان آنها را كشف كرد و از توانمندي‌هاي آنها بهره گرفت. اين اقدام فرهادي همان همگام و همراه شدن با جامعه است. قطعا كارگردان مي‌دانسته از طريق اين شبكه‌ها مي‌تواند استعداد‌هاي خوبي را كشف كند و از آنها در فيلمش استفاده كند. همچنين مي‌دانسته اگر از خلاقيت مردم استفاده كند، قطعا كاري در اندازه‌هاي سليقه مردم انجام داده و جذاب‌تر خواهد بود. تمام اين دانسته‌ها در نوع خودش هوشمندي اين كارگردان را به تصوير مي‌كشد. عرصه فرهنگ- هنر ايران نيازمند ايده‌هاي نو و استفاده از نسل‌هاي نو است و شبكه‌هاي اجتماعي ابزار خوبي براي پيداكردن اين نوآوري‌ها. از طرف ديگر و از آنجايي كه فرصت جامعه امروز براي بروز و ظهور استعداد كم است افراد كمتر مي‌توانند در صحنه واقعي و روزمره استعداد و توانمندي‌هاي خود را نشان دهند؛ عرصه‌هاي مختلف فكري، سياسي، اجتماعي، اقتصادي و مخصوصا فرهنگ-هنر با محدوديت جلو مي‌رود و سر راه آنها موانع زيادي قرار دارد. مثلا فيلمسازان براي ساخت يك فيلم و انجام يك كار فرهنگي، با انواع ممانعت‌ها روبه‌رو هستند. براي همين خالق اثر مجبور است بخشي از توانايي‌اش را به اسم اثر هنري به تصوير بكشد و بخش ديگر را پنهان كند. رسانه‌هاي اجتماعي بر اساس جبران همين كاستي‌ها شكل گرفتند؛ تولد رسانه‌هاي جمعي جديد فرصتي را در اختيار كاربران قرار داد كه قابليت‌ها و توانايي‌هاي خود را تمام و كمال بروز دهند. اين شاخصه شبكه‌ها اجتماعي كمبود‌هاي فضاي فرهنگ- هنر ما را تعديل و جبران مي‌كند. چنانكه مي‌بينيم افراد در اين فضاي نامحدود اجازه دارند، هر آنچه مي‌انديشند را تبديل به يك پست يا عكس كنند و در يك لحظه براي تعداد زيادي كاربر منتشر بازخوردهاي مناسبي هم دريافت كنند. اصلا دريافت اين اظهارنظرات است كه به تعامل و سازندگي بيشتر اجتماع كمك مي‌كند. اين قابليت شبكه‌هاي اجتماعي كاربران را هر روز مشتاق‌تر و تشنه‌تر مي‌كند كه براي انتقال خلاقيت‌هاي خود از اين ابزار استفاده كنند؛ قابليتي كه به افراد مختلف و تفكرات گوناگون فرصت مي‌دهد از اين ابزار براي انتقال ايده‌ها و سوژه‌هاي نو و ناب خود بهره بگيرند. حتي تعاملاتي كه در شبكه‌هاي اجتماعي در جريان است بر پايه وجه خلاقانه اين فضا استوار است. فضاي فرهنگ- هنر تنوع و تغيير‌پذيري زيادي دارد، سليقه مخاطبان اين تنوع‌پذيري را روز به روز جهت مي‌دهد. چنانكه سليقه مردم براي استقبال از يك كالاي فرهنگي هر روز بالا و پايين مي‌شود، امروز يك اثر را مي‌پسندند و مدتي بعد آن را كنار مي‌گذارند و سراغ يك اثر تازه مي‌روند. بنابراين هر هنرمندي براي اثرآفريني بهتر و جذب مخاطب بيشتر، مي‌تواند با دانستن اين نكات اجتماعي، از شبكه‌هاي مجازي به نفع اثر تازه و خلاق خود به خوبي استفاده كند؛ اتفاقي كه اصغر فرهادي با نگاه اجتماعي دقيق خود، به تازگي كليد زده و مي‌تواند نشانه‌اي باشد براي تمام هنرمنداني كه مي‌خواهند همراه جامعه باشند و فرصت‌هاي تازه جهان تازه را از دست ندهند. ٭ جامعه‌شناس