وقت خريدن براي حل مشكلات
داريوش قنبري٭
مشكل اقتصاد كشور، تا حدود زيادي ساختاري است اما براي رفع مشكلات ساختاري، گاهي بايد فرصتي دست و پا كرد تا مشكلات روزمره كمرنگ شوند و سپس به اصلاح ساختارها پرداخت. در همين چارچوب مي‌توان بسته تحريك تقاضا را هم مورد تحليل و بررسي قرار داد.
يكي از مهم‌ترين مشكلاتي كه در شرايط فعلي كشور، با آن رو به‌رو هستيم، ركود اقتصادي است. يكي از مهم‌ترين و پركاربرد‌ترين راه‌‌حل‌هايي كه براي مقابله با ركود اقتصادي همواره توسط دولت‌ها اجرا مي‌شود، تحريك تقاضا و افزايش امكان خريد مردم است. در همين چارچوب سياست دادن وام مي‌تواند گامي موثر براي كمك به خروج از ركود باشد، چرا كه به هر طريق، با افزايش تقاضا، عرضه هم دچار تغييراتي خواهد شد و به هر روي چرخه اقتصاد به حركت در‌مي‌آيد.
از طرف ديگر كاملا سطحي و تقليلي خواهد بود اگر تصور كنيم كه تنها با تحريك تقاضا مي‌توان ركود را در بازار كنترل كرد و براي هميشه كاري كرد كه ديگر دچار اين مشكل نشد. براي اينكه در مقابل ركود يك راهكار عملي و علمي داشته باشيم، بايد قبل از هر چيز مشكلات توليد و صنعت را در كشور شناخت. يكي از معضلات مهم اين بخش، جهت‌گيري محافظه‌كارانه توليدكنندگان بخش‌هاي مختلف اقتصاد است. توليدكنندگان اين بخش، تاكنون، تنها و تنها به فكر تسخير بازار داخلي بودند و به بازارهاي ديگر كشورها بي‌توجهي كردند. يك مساله ثابت شده در اين ميان، اين است كه بازار داخلي به هر حال روزي اشباع خواهد شد و توليدكننده‌اي كه تنها توجه خود را به يك بازار معطوف مي‌كند، طبيعتا در اين روند از بين خواهد رفت. امروز ديگر توليدكننده يا صنعتگري كه تمركز خود را بر يك بازار دارد، نمي‌تواند در مقابل توليدكنندگان ديگر جايي داشته باشد و در نهايت مضمحل خواهد شد. اما اين مساله بخش مهمي از ساختار اقتصادي كشور را در خود قرار داده و سياست كلان واردات و صادرات كشور هم بر همين منوال است. سياست كلي صادرات ما، جايگزيني واردات است كه به‌شدت سياست محافظه‌كارانه و شكست خورده‌اي است. در حالي كه امروز در اكثر كشورهاي جهان، سياست توسعه صادرات حاكم است، ما هنوز سياستي قديمي را مورد استفاده مي‌دهيم.
يكي از مهم‌ترين مقولاتي كه در سياست توسعه صادرات مدنظر قرار مي‌گيرد، افزايش كيفيت كالاي توليدي در سطح استانداردهاي جهاني است و از قضا چنين جهت‌گيري در بخش كلان، مي‌تواند سياست‌هاي رقابتي در داخل را هم افزايش دهد. به همين خاطر بايد تلاش داشت كه سياست‌هاي خود را به سمت افزايش صادرات تغيير دهيم، چرا كه به هر روي طرح‌هايي مانند افزايش تقاضا تنها مي‌توانند مسكني باشند كه يك درد را براي مدتي تسكين دهد. درمان تنها، از طريق افزايش صادرات به ويژه توليد ناخالص داخلي است. تصاحب بازارهاي خارجي مي‌تواند نه تنها رونق را به اقتصاد و توليد كشور بازگرداند، بلكه مي‌تواند موجبات رونق پايدار را هم براي ايران بسازد، چيزي كه قطعا مقبول تمام افراد دلسوز جامعه است. ٭ نماينده سابق مجلس