در گفت‌وگو با چهار فعال سياسي اصلاح‌طلب مطرح شد
توسعه و مبارزه با فساداقتصادي؛ اولويت‌هاي اصلاح‌طلبان در مجلس دهم
مريم وحيديان/ مجلس دهم پس از روي كار آمدن بايد بر اصلاح چه اموري در كشور تاكيد ورزد؟ كدام يك از حوزه‌هاي سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي براي اصلاح و تحول اولويت دارد؟ گفتمان اصلاحات از سال 76 تاكنون دچار تغيير در تاكتيك شده است. به گفته بسياري از فعالان سياسي اصلاح‌طلب اكنون در خلال تجربيات آنها راهبرد مناسب براي بازي در عرصه سياسي كشور را آموخته‌اند. اين‌بار با روي كار آمدن اصلاح‌طلبان در پارلمان، اين جريان سياسي تجربيات گذشته را به كار خواهد گرفت تا مطالبات مردمي را با عقلانيت وابسته به شرايط زمان پيگيري كند. در فاصله چند ماه باقي‌مانده تا انتخابات مجلس دهم در مورد چند و چون بستن ليست اصلاحات، شعار اصلاح‌طلبان در اين دوره از انتخابات و عوامل مخرب انسجام اين جريان سياسي پرسيديم. چهار فعال سياسي اصلاح‌طلب به پرسش‌هاي «اعتماد» پاسخ دادند.
شعار اصلي اصلاح‌طلبان براي انتخابات مجلس چه بايد باشد؟ پيشنهاد شما چيست؟
جواد امام، عضو هيات موسس مجمع ايثارگران اصلاح‌طلب: «رعايت قانون و اعتدال» مي‌تواند به عنوان شعار اصلاح‌طلبان انتخاب شود. البته بايد نظر مجموعه اصلاح‌طلبان بر سر يك شعار جامع و شامل به اتفاق برسد. من فكر مي‌كنم قانون اساسي بايد مبناي رفتارها قرار بگيرد و بر رفتار اعتدالي تاكيد شود.
مجيد فراهاني، دبيركل حزب نداي ايرانيان: مهم‌ترين مشكلات مردم مربوط به مسائل اقتصادي و معيشتي است. دولت بايد امكان اجرايي كردن برنامه‌هاي خود را براي فقرزدايي و توسعه همه‌جانبه كشور داشته باشد. متاسفانه مجلس فعلي بيشترين كارشكني و بيشترين سنگ اندازي را در راستاي تحقق برنامه‌هاي دولت در پيش گرفته است. بنابراين به اعتقاد بنده شعار اصلاح‌طلبان «تداوم توسعه همه‌جانبه و پايدار كشور» بايد باشد. ايجاد فضاي آرام، برنامه‌ريزي براي تحقق اهداف ارايه شده و حركت گام به گام به سمت تحقق توسعه كشور از اصلي‌ترين مسائلي است كه بايد مدنظر اصلاح‌طلبان براي پيشبرد اهداف‌شان باشد. در اين مسير دفاع از صلح جهاني، تعامل با كشورهاي توسعه يافته دنيا، فراهم كردن فضاي آزاد كسب و كار، عادي‌سازي روند ارتباطي كشور با دنيا و خروج كشور از ركود از اصلي‌ترين مسائلي است كه در راه اين شعار بايد مورد توجه قرار گيرد. در شوراي سياستگذاري اصلاح‌طلبان كارگروه‌هايي تشكيل شده كه هر هفته جلسات آن برگزار مي‌شود. سه كارگروه مربوط به انتخابات در اين شورا تشكيل شده است. يكي از اين كارگروه‌ها مختص راهبردها و سياستگذاري است. كار گروه دوم كار گروه هماهنگي امور استان‌ها و كار گروه سوم كارگروه رايزني و تعامل است. كار گروه راهبردها و سياستگذاري اصلي‌ترين وظيفه‌اش تعريف و تدوين شعار انتخاباتي است.
محمد جواد حق‌شناس، عضو شوراي مركزي حزب اعتماد ملي: مشكل ما در دهه گذشته فسادي است كه در لايه‌هاي مختلف حوزه‌هاي اجرايي، تقنيني و نهادهاي نظارتي آسيب جدي به اعتماد مردم وارد كرده است. جريان اصلاح‌طلب مبارزه با فساد، سالم‌سازي و شفاف‌سازي فضاي تصميم‌سازي و تصميم‌گيري كه آحاد جامعه بتوانند آن را رصد كنند در دستور كار خود قرار داده است. قانون بايد در مورد همه به‌طور يكسان اجرا شود. از اين رو «شفاف‌سازي و مبارزه با فساد» مي‌تواند به عنوان شعار اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس دهم انتخاب شود.
رسول منتجب‌نيا، قائم مقام حزب اعتماد ملي: شعار بايد گوياي منويات يك جناح و متناسب با مقتضيات و شرايط روز باشد. بايد گروهي در شوراي‌عالي سياستگذاري مامور شوند و شعار انتخاباتي را برگزينند. هنوز در جلسات شوراي‌عالي سياستگذاري به اين مرحله نرسيده‌ايم. بايد شعار ناظر به مجلس كارآمد، مردمي و اعتدال‌گرا باشد و به جايگاه اصلي خود كه انقلاب و امام براي آن ترسيم كردند باز‌گردد. «تشكيل مجلسي كارآمد و اعتدال‌گرا» مي‌تواند به عنوان شعار اصلاح‌طلبان انتخاب شود.
كدام‌يك از چهره‌هاي اصلاحات بايد در ليست قرار بگيرند؟ شاخصه‌هاي اصلي اين چهره‌ها چه بايد باشد؟ آيا سابقه نمايندگي، محبوبيت مردمي، تاثيرگذاري رسانه‌اي و ديگر عوامل در انتخاب ليست اصلاح‌طلبان بايد مورد توجه قرار گيرد؟
جواد امام، عضو هيات موسس مجمع ايثارگران اصلاح‌طلب: طبيعتا محبوبيت مردمي يكي از اصولي است كه بايد فرد كانديدا شده از سوي اصلاح‌طلبان آن را دارا باشد. كسي كه افكار عمومي و اعتماد مردم را نتواند به خود جلب كند، نمي‌تواند وارد مجلس شود. البته آنچه كه مهم است اين است كه فرد هويت اصلاح‌طلبي را پذيرفته باشد. سوابق فرد بايد مثبت باشد و در جامعه شناخته شده باشد. اگر فرد سابقه نمايندگي و اجرايي داشته باشد، بهتر است. البته ممكن است فردي داراي سوابق اجرايي و قانونگذاري نباشد اما به عنوان چهره محبوب، شناخته شده و كارآمدي باشد كه مي‌تواند مورد اقبال عمومي قرار بگيرد. كساني هستند كه امروز احساس كرده‌اند كه جامعه به آنها نياز دارد و پذيرفته‌اند كه كانديدا شوند.
مجيد فراهاني، دبيركل حزب نداي ايرانيان: ويژگي ليست اصلاح‌طلبان كارآمدي، سوابق مثبت اجرايي و حركت در مسير آرمان‌هاي اصلاح‌طلبانه مردم ايران بايد باشد. همچنان كه اصلاح‌طلبان اعلام كرده‌اند جوانان و زنان به عنوان دو ركن اصلي نقش و جايگاه ويژه‌اي در ليست انتخاباتي اصلاح‌طلبان در تهران و ديگر حوزه‌هاي انتخابيه خواهند داشت.
محمد جواد حق‌شناس، عضو شوراي مركزي حزب اعتماد ملي: قانون‌مداري، سلامت و حركت در جهت منافع ملي مردم، شفاف‌سازي در عرصه سياسي و دفاع از تماميت ارضي و وحدت ملي جزو مختصات ويژگي نمايندگان مجلس بايد باشد. همچنين قدرت راي‌آوري و جلب اعتماد مردم اهميت زيادي دارد. مردم بايد احساس كنند كه نمايندگان‌شان كساني هستند كه هيچگاه حاضر نيستند منافع ملي را بر منافع شخصي و گروهي ترجيح دهند.
رسول منتجب‌نيا، قائم مقام حزب اعتماد ملي: محبوبيت مردمي و زمينه راي يكي از شرايط لازم كانديداهاست. در كنار ديگر شرايط بايد از محبوبيت مردمي خوبي برخوردار باشند. ويژگي‌هاي شخصيتي آنها عبارت از تعهد لازم، تخصص در زمينه‌هايي كه در كميسيون‌هاي مجلس ضروري است، شجاعت و صراحت لهجه، سابقه روشن پيش از انقلاب و پس از پيروزي انقلاب و دوران دفاع مقدس، پايبندي به اصول قانون اساسي و ديدگاه‌هاي روشن و مترقي امام خميني بايد باشد.
چه عواملي اتحاد و انسجام اصلاح‌طلبان را مي‌تواند خدشه‌دار كند؟
جواد امام، عضو هيات موسس مجمع ايثارگران اصلاح‌طلب: اصلاح‌طلبان بايد از تك روي پرهيز كنند؛ منافع فردي و گروهي خود را مقدم ندانند؛ سعي كنند در قالب ائتلاف و انسجامي كه شكل گرفته حركت كنند و به منافع ملي توجه ويژه داشته باشند.
مجيد فراهاني، دبيركل حزب نداي ايرانيان: خوشبختانه در حال حاضر فرهنگ تعامل و همگرايي بين همه اصلاح‌طلبان حاضر در شوراي سياستگذاري اصلاح‌طلبان حاكم است. مهم‌ترين مسائلي كه مي‌تواند به اين وحدت و هماهنگي خدشه وارد كند، سخنان و موضع‌گيري‌هايي است كه افراد منتسب به اصلاح‌طلب عليه يكديگر در ملأعام يا در مصاحبه‌ها و سخنراني‌ها ممكن است اعلام كنند. متاسفانه هنوز برخي افراد منتسب به اصلاح‌طلبان بدون اينكه شرايط ويژه كشور را درك كنند، خيلي معدود و از گوشه و كنار سخناني وحدت‌شكن بيان مي‌كنند.
محمد جواد حق‌شناس، عضو شوراي مركزي حزب اعتماد ملي: تحليل درست از فضاي جامعه، فضاي منطقه و بين‌الملل از يك سو و از سويي ديگر شناخت حريف و رفتارهايي كه از او ممكن است سر بزند، فرصتي را فراهم مي‌كند تا اصلاح‌طلبان تصميمي درست در فضاي سياسي پيش رو بگيرد و منافع‌فردي و گروهي را بر منافع ملي ارجح ندانند. فزون خواهي و انحصار‌طلبي از جمله عواملي است كه وحدت اصلاح‌طلبان را خدشه‌دار مي‌كند.
رسول منتجب‌نيا، قائم مقام حزب اعتماد ملي: يكي از عواملي كه وحدت را خدشه‌دار مي‌كند، فزون‌طلبي و انحصار‌طلبي افراد و احزاب است. لازمه لاينفك وحدت تنزال و تواضع و پذيرش عقل جمعي است. اگر فردي يا افرادي يا حزب و گروهي خود را برتر از ديگران بداند و براي خود سهم بيشتري قايل شود طبيعتا نمي‌تواند در دايره وحدت قرار گيرد چرا كه ديگران انتظار او را نمي‌پذيرند و منجر به اختلاف خواهد شد. جمعي كه قرار است متحد باشد بايد در كنار هم قرار بگيرند و يكديگر را قانع كنند و اجازه ندهند حق كسي تضييع شود. اكنون در شوراي‌عالي سياستگذاري اصلاح‌طلبان احزاب و افرادي حقيقي شركت دارند. نه احزاب بايد افراد حقيقي را از اظهارنظر و ابراز عقيده محروم كنند و نه افراد احزاب را ناديده گرفته و جايگاه تحزب را مورد تعرض قرار دهند. هر‌كسي در جايگاه و شأن خود بايد قرار گيرد. معمولا چيزي كه به وحدت ضربه مي‌زند اين است كه فردي يا افرادي خود را محور قرار مي‌دهند و مي‌گويند ديگران بايد با ما وحدت داشته باشند. اين نگرش انحصار‌طلبي و فزون‌خواهي است.
مهم‌ترين اولويت‌هاي اصلاح‌طلبان براي مجلس دهم اصلاح چه اموري است؟ هدفگذاري اصلاح‌طلبان براي مجلس دهم بايد در كدام‌يك از حوزه‌ها باشد؟
جواد امام، عضو هيات موسس مجمع ايثارگران اصلاح‌طلب: اولويت امروز ما اصلاح امور در توسعه سياسي است. اگر توسعه سياسي مبنا و محور باشد در برگيرنده همه حوزه نيز خواهد بود. كشوري نمي‌تواند به لحاظ سياسي توسعه‌نيافته باشد اما در حوزه‌هاي ديگر موفق باشد. توفيق در ساير حوزه‌ها بستگي به توسعه سياسي در كشور دارد كه متاسفانه طي اين سال‌ها به فراموشي سپرده شده بود و ديديم كه در زمينه‌هاي ديگر اين عامل آسيب‌هاي مهمي به كشور وارد كرد.
مجيد فراهاني، دبيركل حزب نداي ايرانيان: آنچه اصلاح‌طلبان بايد بدان توجه ويژه‌اي داشته باشند برنامه‌دار بودن كشور براي تحقق توسعه در همه زمينه‌ها از جمله اقتصادي، سياسي، فرهنگي و اجتماعي است. متاسفانه مجلس فعلي برنامه‌اي براي برون‌رفت از مشكلات جامعه ارايه نكرده و تنها هنرش علامت منفي گذاشتن پشت برنامه‌ها و راهبردهاي دولت بوده است. مهم‌ترين اولويت و كاركرد اصلاح‌طلبان تلاش براي ايجاد يك برنامه زمانبندي براي تحقق توسعه اقتصادي، سياسي، اجتماعي و فرهنگي كشور است. همه حوزه‌هاي كشور نياز به پرداختن دارد. بايد به شكلي يكپارچه و متوازن به همه زمينه‌هاي كشور رسيدگي و از رشد كشور به صورت كاريكاتوري و توسعه غير متوازن جلوگيري شود.
محمد جواد حق‌شناس، عضو شوراي مركزي حزب اعتماد ملي: مجلس بايد مجلسي توسعه‌محور باشد تا نسبت به پيشرفت كشور نگاهي پيشرو داشته باشد. هيچگاه توسعه را نمي‌توان در يك حوزه دنبال كرد. تنها توجه به حوزه‌هاي سياسي و اقتصادي بدون توجه به حوزه‌هاي ديگر كاري را از پيش نمي‌برد. مجلسي توسعه‌محور كه همه ابعاد و حوزه‌هاي كشور را حول محور توسعه پيش ببرد، نياز امروز كشور است. ما براي تحقق اين امر نياز به دولتي قوي، قوانين خوب و هماهنگي ميان قوا داريم. قوه قضاييه بايد بتواند با سلامت، شجاعت و شفافيت با فساد مقابله كند. اينها پازل‌هاي مورد نياز براي تحقق توسعه در كشور است.
رسول منتجب‌نيا، قائم مقام حزب اعتماد ملي: ما در همه زمينه‌ها دچار مشكل هستيم. وارث يك دولت ضعيف و ناتوان هستيم. از سوي ديگر در مسائل فرهنگي و سياسي انديشه‌هاي ارتجاعي، گرايش‌هاي انحرافي در كشور ما در دهه‌هاي اخير رشد فزاينده‌اي پيدا كردند. اين انديشه‌ها در دهه گذشته توانستند ميدان‌داري كنند. نخستين اولويت مجلس اين است كه نمايندگان بتوانند مجلس را به جايگاه خود باز‌گردانند؛ مجلسي مقتدر، دقيق و كارآمد تشكيل شود. تمام اعمال دستگاه‌ها را زيرنظر قرار دهند. اين حقي است كه قانون اساسي براي مجلس قائل شده است. نمايندگان بايد با بي‌طرفي و انصاف نظارت بر همه امور داشته باشند و نواقص موجود را حل كنند. اكنون مردم مشكل معيشتي و اشتغال دارند. ممكن است از نظر زيربنايي و علمي اين را بپذيريم كه تورم كاهش چشمگيري داشته اما وقتي در بازار مي‌رويم و سبد ارزاق مردم را مي‌بينيم نرخ اجناس مورد نياز مردم افزايش داشته است. لذا از اين نظر مردم مشكل دارند. اين مساله بايد در دستور كار مجلس آينده قرار گيرد. حفظ حقوق جامعه، تقويت احزاب و رسانه‌هاي مكتوب و غير مكتوب جزو لوازم كار مجلس است. همچنين فرهنگسازي در جامعه بايد صورت گيرد. نمايندگان مجلس بايد براي رشد فرهنگي ملي و اسلامي بكوشند.
شانس موفقيت اصلاح‌طلبان در انتخابات چقدر است؟
جواد امام، عضو هيات موسس مجمع ايثارگران اصلاح‌طلب: عملكرد چند دوره اخير مجلس، دو دوره رياست‌جمهوري آقاي احمدي‌نژاد و فضايي كه در اجتماع ايجاد شد مردم را به شناخت رسانده و اقبال زيادي نسبت به اصلاح‌طلبان ايجاد شده است. اگر بستر فراهم باشد پيروزي اصلاح‌طلبان حتمي است.
مجيد فراهاني، دبيركل حزب نداي ايرانيان: با توجه به رد صلاحيت‌ها و موانع جدي كه بر سر راه اصلاح‌طلبان است نمي‌توان به كسب اكثريت مجلس چندان خوش‌بين بود. نهايتا مجلسي مشابه مجلس پنجم خواهيم داشت. مجلس آينده مجلس خردورزان و معتدلين از جريانات مختلف كشور خواهد بود. افراد تندرو و كساني كه هنري جز جنجال‌آفريني و چوب لاي چرخ گذاشتن براي برنامه‌هاي دولت ندارند، به مجلس راه پيدا نخواهند كرد و مجلسي ميانه‌رو خواهيم داشت.
محمد جواد حق‌شناس، عضو شوراي مركزي حزب اعتماد ملي: اصلاح‌طلبان را پيروز نسبي انتخابات مي‌دانم. به نظر مي‌رسد فضاي آينده مجلس ما فضايي سه‌قطبي شامل اصلاح‌طلبان، اصولگرايان معتدل و برخي تندروها خواهد بود. جبهه پايداري، ايثارگران و موتلفه جديد يكي از قطب‌هاي مجلس آينده را تشكيل خواهند داد كه البته اين قطب در مجلس آينده اقليتي را تشكيل خواهد داد.
رسول منتجب‌نيا، قائم مقام حزب اعتماد ملي: اگر اصلاح‌طلبان وحدت و انسجام خود را حفظ كنند انحصار‌طلبي و فزون‌طلبي در افراد و احزاب نفوذ نكند، مسوولان نظارتي انتخابات بي‌طرفي خود را حفظ كنند و فضا را براي شور و اشتياق مردم در انتخابات آماده كنند، اكثريت كرسي‌هاي مجلس در اختيار اصلاح‌طلبان خواهد بود. به خصوص اصلاح‌طلبان معتدل كه از هر گونه افراط و تفريط مصون بودند.