چرا احساس مردم از تورم با نرخ تورم اعلامي متفاوت است؟/ دوكلمه حرف اقتصاد
سيامك قاسمي در كانال تلگرامي موسسه بامداد در مطلبي با عنوان دو كلمه حرف اقتصادي درباره احساس مردم از تورم و تفاوت آن با نرخ تورمي اعلامي توضيحاتي مطرح كرد.
همه شما احتمالا در زندگي شخصي يا كاري‌تان با اين سوال مواجه شده‌ايد كه چگونه تورم عمومي مصرف‌كننده يا تورم توليدكننده ١٠ يا ١٢ درصد اعلام مي‌شود در حالي كه مثلا كالاي خاص خريداري شده توسط شما يا مواد اوليه اي كه آن را تهيه مي‌كنيد نسبت به سال گذشته خيلي بيشتر از اين نرخ اعلامي افزايش قيمت داشته است.
در ايران همه اول به صحت آمارها شك مي‌كنند اما جواب اين سوال را بايد در تعريف نرخ تورم و نحوه محاسبه آن جست‌وجو كرد.
تورم در تعريف به معني افزايش پيوسته سطح عمومي قيمت كالاها و خدمات است اما در محاسبه آن مراكز آماري ملاحظات خاصي دارند. به دليل تنوع بسيار زياد كالاها چه كالاهاي مصرفي و چه مواد اوليه، بر اساس استاندارد بين‌المللي SNA مراكز آماري از بين هزاران كالا و خدمت يك سبد محدود از كالاها و خدماتي كه بيشترين استفاده مشترك در بين آحاد مردم دارند را انتخاب كرده و اين كالاها را در چندين گروه دسته بندي مي‌كند و تورم تنها براي اين كالاها محاسبه مي‌شود. به عنوان مثال بانك مركزي در تورم مصرف‌كننده كالاهاي منتخب را در ١٢ گروه و در تورم توليدكننده كالاها را در هشت گروه دسته بندي كرده است و تورم عمومي ميانگين وزني اين گروه‌هاست.
اما چرا احساس ما از تورم با نرخ هاي اعلامي متفاوت است؟ اين احساس متفاوت به سه دليل است:
1- اين احتمال وجود دارد كالا يا خدمتي كه شما تورم آن را با تورم عمومي مقايسه مي‌كنيد اصلا در سبد تورم نباشد به عنوان مثال شما نمي توانيد تغييرات قيمت يك خودروي مرسدس بنز را با نرخ تورم كل مقايسه كنيد.
2- اين احتمال وجود دارد كه شما بيشتر از يك گروه خاص از گروهاي ١٢ گانه تورم مصرف‌كننده يا هشت‌گانه تورم توليدكننده استفاده كنيد و تورم اين گروه را با تورم كل مقايسه كنيد. مثلا بيشتر كالاهاي مصرفي شما از گروه خوراكي‌ها و آشاميدني‌هاست و شما تورم اين گروه خاص را با تورم كل مقايسه مي‌كنيد.
3- حتي اين احتمال است كه شما از كالاهاي همه گروه‌هاي تورمي استفاده كنيد اما اينكه شما با چه وزني از گروه‌هاي مختلف استفاده مي‌كنيد سبب احساس تورمي متفاوتي از نرخ تورم كل مي‌شود.
به همين دلايل است كه شايد بتوان گفت نرخ تورم اعلامي توسط مراكز آماري ايران از نظر ساختار و استاندارد و قدمت محاسبه با در نظر گرفتن ملاحظات ذكر شده از معتبرترين و قابل استناد‌ترين آمارهاي اقتصادي اعلامي در ايران است و احساس متفاوت ما از نرخ تورم به معني انحراف آماري اين نرخ نيست.