با موافقت سازمان ميراث فرهنگي و وزارت‌راه
احداث آزادراه آبيك به چرمشهر
براي كاوش‌هاي باستان‌شناسي متوقف شد
فرزانه قبادي/ وزارت راه موافقت كرد تا پروژه آزادراه آبيك به چرمشهر متوقف شده و باستان‌شناسان در مسير ساخت كمربند جنوبي تهران مطالعات باستان‌شناسي انجام دهند. در جلسه‌اي كه روز سه‌شنبه 24 فروردين ماه با حضور نمايندگان پيمانكار پروژه و مسوولان پژوهشكده باستان‌شناسي و چند تن از باستان‌شناسان و مديران پژوهشگاه ميراث‌فرهنگي برگزار شد، تصميم بر اين شد كه ساخت اين آزادراه متوقف شده و پس از مطالعات فرهنگي و باستان‌شناسي كار ادامه يابد. دراين نشست توافق شد تا مطالعات باستان‌شناسي يك ماه پس از عقد قرارداد بين دوطرف شروع شده و به مدت سه ماه ادامه يابد. مطالعات باستان‌شناسي مرحله‌اي خواهد بود و پس از مطالعه و بررسي هر قطعه از آزادراه عمليات ساخت در آن ادامه خواهد يافت و مساحت محدوده مورد بررسي 24500 هكتار، محيط محدوده 325 كيلومتر و عرض آن يك كيلومتر خواهد بود.
آزادراه آبيك به چرمشهر تير ماه سال گذشته كليد خورد؛ پروژه‌اي كه براي آغاز آن از ميراث فرهنگي استعلام نشده بود و همين موضوع حساسيت اين پروژه را افزايش داد، چرا كه مسير اين آزادراه از دل مهم‌ترين مناطق باستاني فلات مركزي ايران عبور مي‌كرد، مناطقي كه به گفته باستان‌شناسان در هر قدم آن احتمال وجود آثار و محوطه‌هاي باستاني وجود دارد. بهمن ماه گذشته وزير راه و شهرسازي اعلام كرد كه موضوع احتمال وجود آثار باستاني در اين منطقه را پيگيري خواهد كرد و مكاتبات ميراث فرهنگي با پيمانكاران پروژه و وزارت راه و همچنين پيگيري رسانه‌ها از مسوولان امر باعث شد تا مذاكراتي در اين زمينه صورت گيرد و موجب توقف پروژه و انجام مطالعات باستان‌شناسي شود.
سيامك سرلك باستان‌شناسي است كه سال‌ها در منطقه فلات مركزي ايران كاوش انجام داده است و يكي از باستان‌شناساني بود كه در جلسه روز سه‌شنبه حضور داشت، سرلك در مورد روند مطالعات باستاني در منطقه به «اعتماد» مي‌گويد: «پروژه به‌طورموقت متوقف شده است و از آنجايي كه اعتبار انجام مطالعات و پژوهش‌هاي فرهنگي بايد از محل اعتبارات پروژه پرداخت شود، قرار است پيمانكاران پروژه بعد از تامين اعتبار ما را مطلع كنند تا تحقيقات‌مان را آغاز كنيم. قرار است دو تيم باستان‌شناس در فاز اول، تحقيقات و مطالعات مربوط را انجام دهند. چنانچه در مسير پروژه به آثار باستاني برخورد كنيم، مسوولان پروژه طبق قانون بايد مسير پروژه را تغيير دهند.»
سرلك در مورد ويژگي‌هاي آثار باستاني فلات مركزي ايران مي‌گويد: «اين منطقه ويژگي‌هاي خاصي دارد، در بعضي مناطق آثاري را كشف مي‌كنيم كه حتي تصور هم نمي‌كرديم كه اين آثار با اين ويژگي‌ها در مناطقي مثل كوير كشف شوند. صرفا با مطالعه و بررسي است كه مي‌توان گفت كه در چه محل‌هايي آثار وجود دارد و اين آثار چه ويژگي‌هايي دارد. مرحله اول فعاليت ما بررسي و شناسايي منطقه است و چنانچه نياز باشد، گمانه‌زني هم انجام مي‌دهيم. هرچند ممكن است به‌طور‌كلي نيازي به گمانه‌زني در فاز اول مطالعات وجود نداشته باشد، چرا كه در باستان‌شناسي بر اساس اهداف و سوالي كه وجود دارد گمانه‌زني انجام مي‌شود. وقتي ما آثار را مطالعه كنيم، از روي كليات آن از نظر قدمت و وسعت محوطه، مي‌توانيم مطالعات موردنياز را بدون‌نياز به گمانه‌زني انجام دهيم. كل مسير حدود 156 كيلومتر است، كه قرار است اين دو تيم باستان‌شناسي مطالعات اوليه در اين منطقه انجام دهند.»
مطالعات باستان‌شناسي در مسير آزادراه چرمشهر بلافاصله بعد از تامين اعتبار آغاز خواهد شد؛ مطالعاتي كه بايد ماه‌ها قبل از شروع پروژه انجام مي‌شد، اما بي‌توجهي متوليان اجراي پروژه به قانوني كه آنها را ملزم مي‌كند تا در مرحله امكان‌سنجي اقدام به هماهنگي با ميراث فرهنگي كنند، باعث شد تا اين مطالعات با تاخيري حدودا يك‌ساله انجام شود.
شايد تجربه‌هاي مشابه اين مورد بتواند بهانه خوبي باشد براي دستگاه‌هاي اجرايي كه پروژه‌هاي عمراني خود را در سطح ملي انجام مي‌دهند، تا نيم‌نگاهي هم به آثار احتمالي موجود در مسير اجراي پروژه‌شان داشته باشند، چرا كه به تعبير يكي از پيشكسوتان باستان‌شناسي ايران، كشور ما بهشت باستان‌شناسان است، چون در هركجاي آن حفاري و كاوش انجام شود، آثار مربوط به يك دوره تاريخي كشف خواهد شد.